مروری بر عملکرد خلافت عباسیان در اجرا و تحقق اخلاق پزشکی (656-132 ق.)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 15 شماره 48 (1402),
4 ژوئیهٔ 2023
,
صفحه 1-18
https://doi.org/10.22037/mhj.v15i48.40107
چکیده
زمینه و هدف: اخلاق پزشکی یکی از موضوعات مهم در دانش و حرفه پزشکی به شمار میرود که نقش مهمی در نظاممندشدن و اعتلای علمی این حرفه و به تبع در حیات افراد جامعه دارد. در عصر عباسیان (656-132 ق.)، همزمان با پیشرفتهای علمی در گستره تمدن اسلامی، تلاش فراوانی در تحقق اصول اخلاق پزشکی و ساختارمندشدن آن توسط حکیمان و حاکمان انجام گرفت. توجه به جایگاه و اهمیت پزشکان این عصر، زمینه را برای ازدیاد متقلبان این حرفه فراهم ساخته بود که سلامتی و جان بیماران را به خطر میانداختند. از این رو نهاد خلافت عباسیان با ارائه تدابیر و اقدامات متعددی با افراد متخلف واردشده در این حرفه مقابله کرد و بستر را جهت اعتلای اخلاق در حرفه پزشکی فراهم ساخت.
روش: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. برای جمعآوری اطلاعات ابتدا منابع دست اول در بازه زمانی عصر عباسیان مورد بررسی قرار گرفته شده است. در این راستا ابتدا کتابهای تاریخ عمومی و حسبهنگاریها مورد بررسی واقع شدهاند، سپس منابع پزشکی این عصر مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین از منابع جدید جهت تکمیل اطلاعات استفاده شده است.
ملاحظات اخلاقی: در سراسر پژوهش حاضر صداقت و امانتداری علمی به طور کامل رعایت شده است.
یافتهها: دستاوردهای پژوهش نشان داد که توجه به آموزش اخلاق پزشکی، گسترش مراکز خدمات درمانی، توجه به اهمیت و جایگاه علم و دانش پزشکان و تقویت موقعیت اجتماعی آنانی که علمشان به اثبات رسیده بود، آزمودن و نظارت بر کار آنها از طریق دستگاههای نظارتی ذیصلاح، از جمله عملکرد نهاد خلافت عصر عباسیان بود که زمینه را برای تربیت و پرورش اخلاقی پزشکان فراهم میکرد.
نتیجهگیری: در عصر عباسیان علاوه بر توجه دستگاه خلافت جهت تحقق اخلاق در حرفه پزشکی، پزشکان تربیتشده نیز سعی میکردند با همه بیماران بدون در نظرگرفتن تفاوتهای ظاهری اخلاقمدارانه رفتار کنند. آنها حتی نسبت به بیمارانی که به لحاظ شرایط روحی و اجتماعی در موقعیت حساستری قرار داشتند، بیتوجه نبودند و تلاش میکردند همانند دیگر بیماران با آنها برخوردی شایسته داشته باشند و اقداماتی را در راستای کاهش دردها و آلام آنها انجام دهند.
- عباسیان
- عملکرد
- اخلاق پزشکی
- پزشکان
ارجاع به مقاله
مراجع
Larejani B, Zahedi F, Emamei razavi H. History of medical ethics in Iran. Journal of Diabetes and Lipid. 2006; 6(2): 113-124. [Persian]
Badamchi H. Hammurabi's Law. Tehran: Negah Moaser; 2017. [Persian]
Kaveyani Poua H. Medical history of ancient Iran. Tehran: Al-Mae; 2014. [Persian]
Etemadayan M. Medical ethics and etiquette. Tehran: University of Tehran; 1963. [Persian]
Najmabadi M. History of medicine in Iran. Tehran: University of Tehran; 1992. [Persian]
Hamedi Z, Shamsai M. A review of the foundations of medical ethics and its importance in ancient Iran and Islam.Culture and Health Promotion Journal of the Academy of Medical Sciences. 2018; 3(4): 437-445.
Krestansen A. Iran dar zaman sasaniyan. Translated by Yasemei R. Tehran: Negah; 2005. [Persian]
Darmstetter J. Collection of Zoroastrian Laws. Translated by Javan M. Tehran: Donyaye Ketab; 2003. [Persian]
Tabari M. Tarekh al-Rosol va al-Molok. Translated by Payande AGH. Tehran: Asater; 2004. [Persian]
Elgood C. Medical History of Iran. Translated by Javidan M. Tehran: Eghbal; 1973. [Persian]
Rahavi A. Adab al-Tabib. Translated by Poti M, Ali Mirzaei M. Tehran: Iran Traditional Medicine Publications; 2010. [Persian]
Razi A. Al-Havi fi al-Teb. Translated by Zakir ME. Tehran: Research Center of Traditional Medicine and Medical Vocabulary and Tehran University of Medical Sciences; 2014. [Persian]
Pourman P, Savaj E. Islamic medicine in the middle period. Translated by Behzadian Nejad GH. Tehran: Islamic History Research Institute; 2015. [Persian]
Razi A. Al-Mansori fi al-Teb. Translated by Zakir ME. Tehran: Tehran university of Medical Sciences; 2008. [Persian]
Nezamei Samarghandi A. Chahar Maghale. Corrected by Ghazvini M. Holand: Beril Leden; 1948. [Persian]
Zarinkob A. Karname eslam. Tehran: Company Enteshar; 1969. [Persian]
Zali A. Evolution of medical ethics education. Journal of Medical Ethics. 2007; 1(1); 11-26. [Persian]
Larijani B. Physician and Ethical Considerations. Tehran: Farda; 2004. [Persian]
Motevasel M. An introduction to medical ethics in Islam. Tehran: The Cultural Center of Lessons from the Quran; 2014. [Persian]
Ghefti A. Tarekh al-Hokama. Tehran: University Tehran; 1968. [Persian]
Ghafari F. A perspective on medical ethics and respect for patient's rights in some traditional Iranian and Islamic medicine texts. Medical History Quarterly. 2010; 2(4): 11-45. [Persian]
Faraji S, Seyedi M, Seyf Fashd M. The behavior of doctors from Rahavi's point of view in medical literature. Journal of Ethics and History of Medicine. 2019; 12: 571-583. [Persian]
Ibn Abi-Asiba'a M. Oyun al-Anba fi Tabaghat al-Ateba. Translated by Ghadban SJ, Najmabadi M. Tehran: University of Tehran; 1970. ]Arabic[
Kordafshari GH, Mohammadi Kanari H. Medical education of traditional medicine in the Islamic period. Journal of Traditional Medicine of Islam and Iran. 2011; 3(1): 61-70. [Persian[
Heydari A, Keshavarz H, Mohammad Nouri S. A review of the basics of medical ethics in the book of Abu Ali Sina's Law. Iranian Journal of Medical Ethics and History. 2012; 5(5): 66-75. [Persian]
Avesina H. Ghanoon fi al-Teb. Translated by Sharafkandi AR (H.Jhar). Tehran: Sorosh; 2010. [Persian]
Esabeik A. History of hospitals in Islam. Translated by Kasaei N. Tehran: Publication Elmi va Farhangi; 2005. [Persian]
Lobon G. Islamic and Arab civilization. Translated by Fakhre Daei Gilani MT. Tehran: Publishers Elmi; 1939. [Persian]
Kasei N. Etiquette and Medical Education in Islamic Iran. Journal of Articles and Reviews. 1990; 49-50: 95-118.
Ghabos O. Ghabous name. Tehran: Matba; 1933. [Persian]
Mostofi H. Tarekh Gozedeh. Tehran: Amir Kabir; 1983. [Persian]
Akhavaini A. Hedayat al-Mutaalamin fi teb. Mashhad: Ferdowsi University; 1992. [Persian]
Faghehi AA. Ale boye va the situation of her time. Tehran: Printing House Gilan; 2019. [Persian]
Rosenthal F. The physician in medieval muslim society. Bulletin of the History of Medicine. 1978: 52(4): 475-491.
Razi A. Man yahzor al0tabib. Translated by Nafisi AT. Tehran: University Jahad Publications; 1984. [Persian]
Gazali M. Al-Ehya olom al-Din. Beirut: Dar al-Kotob al-Arabi; No Date. ]Arabic[
Ibn Asir E. Tarekh al-kamel. Translated by Rouhani SH. Tehran: Asater; 2005. [Persian]
Golshani A. Dissertation on the history of medicine in the period of Bani Abbas. Shiraz: Faculty of Literature and Humanities; 2011. [Persian]
Ahmadvand A. The political function of medicine in the first Abbasid era. Journal of the History of Islamic Culture and Civilization. 2016; 7(23): 49-68.
Ekhve M. Aein shahrdari. Translated by Shoar J. Tehran: Printing House Davarpanah; 1968. [Persian]
Dehghan M, Chalongar MA, Mahmoodabadi A. A study on the discovery and reliability of the Hasbat system in medicine and public health from the 4th to the 6th century AH (case study of Baghdad and ghahere). Research Journal of Medical History. 2014; 3(2): 87-100. [Persian]
Raesi al-Sadat T, Abasei J, Rajaei J. Investigating the function of the institution of accounting in the medical field of Islamic civilization. Journal of the History of Islamic Culture and Civilization. 2019; 10(34): 79-96. [Persian]
Sheizari A. Nahayat al-Rotbe fi Talab al-Hasbe. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmeye; 2003. ]Arabic[
Ibn Bassam M. Nahaye al-Ratba fi Talab al-Hasbah. Beirut: Dar al-Kitab al-Alamiya; 2003. ]Arabic[
Ahwazi A. Kamel al-Sanaa al-Tabiyah. Translated by Ghafari MKH. Tehran: Institute of Islamic Studies and University of Tehran-McGill; 2009. [Persian]
Ibn Emad A. Shezarat al-Zahab Men Akhbar al-Zahab. Beirut: Dar ibn Kasir; 1985. ]Arabic[
Ibn Jozi A. Al-Muntazem fi Tarikh al-Muluk va al-Omam. Beirut: Dar al-Kotob al-Elmeye; 1939. ]Arabic[
Honke Z. God's sun over the west of the earth. Translated By Rahbani M. Tehran: Islamic Culture Publishing Office; 2016.]Persian[
Tabari M. Tarekh al-Rosol va al-Molok. Translated by Payande AGH. Tehran: Asater; 2004. [Persian]
Jorjani SE. Zakhire Kharazmshahi. Corrected by Alineghi H. Tehran: Safir Ardehal Publication; 2016. [Persian]
Ameli JM. Medical etiquette and ethics in Islam. Translated by Saleh MR. Tehran: Al-Mustafa International Translation and Publishing Center; 2013. [Persian]
Majlesi MB. Bahar al-Anwar al-Jama'e al-Darr, Akhbar al-Imae al-Athar. Qom: Institute of Revival of al-Kitab al-Islamiya; 2008. ]Arabic[
Horamali MH. Details of Shi'a tools for studying Sharia issues. Qom: Al al-Bayt Alaihim ul-Islam Institute for Revival of Heritage; 1993. ]Arabic[
Ibn-Jaljal SH. Tabaqat al-Atbaa and al-Hikama. Translated by Imam SMK. Tehran: University of Tehran; 1970. [Persian]
Sanani AH. Al-Mosnef. India: Majlis al-Alami; 1982. ]Arabic[
Mohammadi Rey-Shahri M. Encyclopaedia of Medical Hadiths. Qom: Dar al-Hadith Scientific and Cultural Institut; 2006. [Persian]
Askari M. Al-Reza Medicine and al-Sadegh Medicine. Translated by Kazemi Khalkhali Z. Tehran: Foad; 2009. [Persian]
Rezvani J. Al-Reza Medicine. Tehran: Adel Library; 2013. [Persian]
Makarem Shirazi N. Historical debates of Imam Reza with the followers of other religions and schools. Mashhad: Islamic Research Foundation; 2008. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 296 بار
- PDF دانلود شده: 159 بار