• ثبت‌نام
  • ورود
  • فارسی
    • English

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

  • صفحه اصلی
  • درباره
    • درباره‌ی مجله
    • تیم سردبیری
    • نمایه نامه ها
  • موارد ضروری
    • فرم تعهد نامه
    • فرمت مقالات
    • دریافت کد ارکید
  • ارزیابی مقالات
  • کمیته بین‌المللی اخلاق نشر
    • اقدامات کمیته بین المللی اخلاق نشر COPE
  • ارسال مقاله/ راهنمای نویسندگان
  • بیانیه حق نشر
  • شماره جاری
  • بایگانی‌ها
  • اطلاعات تماس
  • اطلاعیه‌ها
جستجوی پیشرفته
  1. صفحه اصلی
  2. بایگانی‌ها
  3. دوره 15 شماره 48 (1402): مجله تاریخ پزشکی. 1402
  4. مقاله پژوهشی

دوره 15 شماره 48 (1402)

تیر 2023

تبیین کارکرد اجتماعی ـ بهداشتی سلفدان: اثر تاریخی در موزه جواهرات ملی

  • حسین احمدزاده نودیجه

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, دوره 15 شماره 48 (1402), 4 تیر 2023 , صفحه 1-21
https://doi.org/10.22037/mhj.v15i48.39133 چاپ شده: 2023-10-22

  • مقاله
  • دانلود
  • ارجاع
  • مراجع
  • آمار
  • اشتراک

چکیده

زمینه و هدف: سِلفدان ظرفی است که برای انداختن آب دهان، دماغ و اخلاط سینه در طول تاریخ توسط اشخاص مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در حال حاضر، به دلیل عدم آگاهی عموم جامعه نسبت به پیشینه تاریخی، کارکرد اجتماعی و بهداشتی سلفدان، نگاه منفی نسبت به این اثر شکل گرفته و از آن به مثابه یک شئ غیر بهداشتی یاد می‌شود که اشخاص کاهل و تنبل در جامعه از آن استفاده می‌کنند. به دلیل همین نگاه منفی و کلیشه‌ای نسبت به سلفدان، تا مدت‌ها در موزه جواهرات ملی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، متصدیان خزانه جواهرات از توضیح این اثر به بازدیدکنندگان اجتناب می‌ورزیدند و حتی نام این اثر را به اشتباه تلفظ می‌کردند.

روش: جستار حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و روش کتابخانه‌ای و اسنادی و با تکیه بر «نظریه مرکزی» نوربرت الیاس نگاشته شده است.

ملاحظات اخلاقی: در مطالعه پیش رو، جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: این مقاله درصدد است نگاه کلیشه‌ای نسبت به سلفدان مبنی بر اینکه شئ‌ایی غیر بهداشتی و تنها مختص به شاهان و طبقات ممتاز بوده است را به چالش بکشد و این فرضیه را مطرح سازد که در گذشته ابتدا به خاطر حفظ شؤونات اجتماعی و نزاکت شخصی و سپس به منظور پرهیز از شیوع بیماری‌های واگیردار از سلفدان استفاده می‌شده است. سؤال اصلی تحقیق این است که چرا در عصر کنونی نسبت به سلفدان، علیرغم کارکرد اجتماعی و بهداشتی آن در طول تاریخ، نگاه منفی شکل گرفته است؟ همچنین با تکیه بر منابع دست اول تاریخی و اسناد منتشرنشده موجود در موزه جواهرات ملی به تصحیح صورت آوایی و الفبایی این اثر تاریخی ـ موزه‌ای می‌پردازد.

نتیجه‌گیری: برخلاف نگاه کلیشه‌ای نسبت به کارکرد منفی سلفدان، این شئ در گذشته بیشتر کارکردی اجتماعی ـ بهداشتی داشته و با توجه به شیوع بیماری‌های واگیردار نظیر سل و به منظور رعایت هنجارهای اجتماعی برای جلوگیری از انداختن آب دهان ابتدا در دربار و سپس در جامعه استفاده می‌شده است.

کلمات کلیدی:
  • موزه جواهرات ملی
  • سلفدان
  • کارکرد
  • اجتماعی
  • بهداشتی
  • PDF

ارجاع به مقاله

احمدزاده نودیجه ح. (2023). تبیین کارکرد اجتماعی ـ بهداشتی سلفدان: اثر تاریخی در موزه جواهرات ملی. مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, 15(48), 1–21. https://doi.org/10.22037/mhj.v15i48.39133
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acm-sig-proceedings##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acs-nano##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.apa##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.associacao-brasileira-de-normas-tecnicas##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.chicago-author-date##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.harvard-cite-them-right##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.ieee##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.modern-language-association##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.turabian-fullnote-bibliography##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.vancouver##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.ris##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.bibtex##

مراجع

Dunning E, Hughes J. Norbert Elias and Modern Sociology: Knowledge, Interdependence, Power, Process. London: Bloomsbury; 2013. p.76, 78, 91.

McCarthy ED. Review of the Civilizing Process. Vol.1: The History of Manners Norbert Elias. Symbolic Interaction. 1985; 8(2): 320-325.

Pinell P. Modern medicine and the civilising process. Sociology of Health and Illness. 1996; 18(1): 1-16.

Fontaine S. The Civilizing Process Revisited: Interview with Norbert Elias. Theory and Society. 1978; 5(2): 243-253.

Elias N. The History of Manners. New York: Pantheon Books; 1978. p.158-159.

Xenophon. Anabasis. Translated by Mashayekhi R. Tehran: Elmi Farhangi Publications; 2013. p.11. [Persian]

Herodotus. Histories. Translated by Hedayati H. Tehran: Tehran University; No Date. Vol.1 p.170, 220. [Persian]

Olearius A. Iran under the Safavids from the perspective of a German. Translated by Behpoor A. Tehran: Ebtekare No Publications; 2006. p.59-60, 270-271. [Persian]

Tavernier JB. The six voyages of John Baptista Tavernier. Translated by Nouri A. 2nd ed. Tehran: Sanai Publications; 1987. p.477-478. [Persian]

Ahmadi M. Dictionary of Tehranian guys. Tehran: Hila Publications; 2007. p.18. [Persian]

Najafi A. Dictionary of Persian Slangs. 2nd ed. Tehran: Niloofar Publications; 2008. p.919. [Persian]

Dehkhoda AA. Dictionary of Dehkhoda. Tehran: Tehran University; 1966. Spittoon. [Persian]

Moin M. Dictionary of Moin. Tehran: Adena Publications; 2002. Spittoon. [Persian]

Jamalzadeh MA. Slang Dictionary. Edited by Mahjoob J. Tehran: Farhange Iran Zamin Publications; 1962. p.221. [Persian]

Homayoun Farokh. Persian Language Grammars. Tehran: Elmi Publications; 1985. p.183. [Persian]

Chardin J. Travel letters. Translated by Abbasi M. Tehran: Encyclopedia of Iranian Civilization; 1956. p.289-290. [Persian]

Chardin J. Travel in Persian. Translated by Yaghmaei E. Tehran: Toos Publications; 1995. Vol.2 p.663, 709. [Persian]

Gode PK. History of the Spittoon in India-between c. B. C. 300 and A. D. 1900. Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute. 1995; 36(3/4): 204-214.

Haffner MR. Visual and Material Cultures of Science. Available at: https://www.epidemic-histori es.com/thespittoon.

Schimmel A. In the empire of the Great Mughals. Tehran: Amir Kabir Publications; 2007. p.70-71, 223, 232. [Persian]

Polo M. Travels of Marco Polo. Translated by Sahihi H. Tehran: Book Translation and Publishing Company; 1971. p.161-162. [Persian]

Anderson M, Kerwin Kofi C, Olivares C, Rees DI. Was the First Public Health Campaign Successful? American Economic Journal: Applied Economics. 2019; 11(2): 146-150.

O'Connor PJ. Spitting Positively Forbidden: The Anti-Spitting Campaign, 1896-1910. Graduate Student Theses, Dissertations, & Professional Papers.4449. Missoula: University of Montana; 2015.

Martini M, Gazzaniga V, Bragazzi N, Barberis I. The Spanish Influenza Pandemic: A lesson from history 100 years after 1918. Journal of Preventive Medicine and Hygiene. 2019; 60(1): E64-E67.

Christensen A. Sassanid Empire. Translated by Yasemi R. Tehran: Donya-ye Ketab Publications; 1989. p.662. [Persian]

Ernst J. Grube CERAMICS xiv. The Islamic Period, 11th-15th centuries. Encyclopædia Iranica. Available at: https://iranicaonline.org/articles/ceramics -xiv.

Matthee R, Zandieh H, Abbasi F. Tobacco in Iran. History of Foreign Relations Quarterly. 2010; 11(42): 171-190. [Persian]

Golombek L, Mason RB, Proctor P, Reilly E. Persian Pottery in the First Global Age the Sixteenth & Seventeenth Centurie. Leiden: Boston Brill; 2014. p.51.

Fryer J. A New Account of East India and Persia Being Nine Years Travels (1672-1681). New Delhi: AES Reprint; 1992. Vol.2 p.163.

Navaei A. Relations between Iran and the World from Mongol to Qajar. Tehran: Homa Publications; 1986. Vol.1 p.182-200. [Persian]

Kiparsky P. New Perspectives in Historical Linguistics. Milton Park, UK: Routledge; 2014. p.68.

Kaempfer A. Travel in Iran. Translated by Jahandari K. 3rd ed. Tehran: Kharazmi Publications; 1984. p.253. [Persian]

Raby J. Qajar portraits. Translated by Baharloo AR, Motaghedi K. Tehran: Daniar Publications; 2020. p.55-67. [Persian]

Meen VB, Tushingham AD. Crown Jewels of Iran. Translated by Nabili M. Tehran: Central Bank of Iran; 1976. p.120-121 [Persian]

Karimzadeh Tabrizi M. History of Old Iranian Painters. London: Mosto; 1991. Vol.1 p.483. [Persian]

Shahri J. Social History of Tehran in the 13th Century. 2nd ed. Tehran: Rasa Publications; 1990. p.452. [Persian]

Kelavikho R. Narrative of the Embassy of Guy Gonzalez de Clavijo to the court of Timour. Translated by Rajabnia M. Tehran: Book Translation and Publishing Company; 1965. p.79. [Persian]

Shahri J. Old Tehran. 4th ed. Tehran: Moin Publications; 2004. Vol.4 p.229. [Persian]

Astan Qods Central Library. No.37818; 37735. [Persian]

Astan Qods Central Library. No.67198. [Persian]

Astan Qods Central Library. No.101104; 10513; 128988. [Persian]

Notice. Eṭṭelāʿāt Newspaper. 1928. p.3. [Persian]

Notice. Eṭṭelāʿāt Newspaper. 1932. p.1. [Persian]

Notice. Harms of Polluted Water. Eṭṭelāʿāt Newspaper. 1932. p.1. [Persian]

National Library and Archives Organization of Iran. No.240/32511; 240/94031.

Conditions of Factory Establishment. Eṭṭelāʿāt Newspaper. 1936. p.8. [Persian]

Yahyā ḵān Pooyā. Tuberculosis.in Tehran. Eṭṭelāʿāt Newspaper. 1932. p.1. [Persian]

  • چکیده مشاهده شده: 282 بار
  • PDF دانلود شده: 104 بار

آمار دانلود

  • لینکدین
  • تویتر
  • فیسبوک
  • گوگل پلاس
  • تلگرام

اطلاعات

  • برای خوانندگان
  • برای نویسندگان
  • برای کتابداران

زبان

  • فارسی
  • English
  • صفحه اصلی
  • بایگانی
  • ارسال مقاله
  • درباره‌ی مجله
  • تیم سردبیری
  • اطلاعات تماس

مجله تاریخ پزشکی دارای رتبه علمی پژوهشی از کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور (http://journalportal.research.ac.ir/)، وابسته به مرکز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بوده و به صورت پیوسته منتشر می شود. این مجله، یک مجله‌ الکترونيکی است که به زبان فارسی به همراه چکيده انگليسی با دسترسی آزاد (open access) چاپ می شود.

قدرت یافته از OJSPlus