• ثبت‌نام
  • ورود
  • فارسی
    • English

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

  • صفحه اصلی
  • درباره
    • درباره‌ی مجله
    • تیم سردبیری
    • نمایه نامه ها
  • موارد ضروری
    • فرم تعهد نامه
    • فرمت مقالات
    • دریافت کد ارکید
  • ارزیابی مقالات
  • کمیته بین‌المللی اخلاق نشر
    • اقدامات کمیته بین المللی اخلاق نشر COPE
  • ارسال مقاله/ راهنمای نویسندگان
  • بیانیه حق نشر
  • شماره جاری
  • بایگانی‌ها
  • اطلاعات تماس
  • اطلاعیه‌ها
جستجوی پیشرفته
  1. صفحه اصلی
  2. بایگانی‌ها
  3. دوره 15 شماره 48 (1402): مجله تاریخ پزشکی. 1402
  4. مقاله پژوهشی

دوره 15 شماره 48 (1402)

ژوئیهٔ 2023

بررسی جایگاه گمیز در بهداشت ایران باستان

  • سیده‌زهرا آدابی‌نیا
  • طاهره شاکری
  • سید محمد هاشمی مهر
  • جمال رضایی اوریمی

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, دوره 15 شماره 48 (1402), 4 ژوئیهٔ 2023 , صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/mhj.v15i48.38416 چاپ شده: 2023-07-08

  • مقاله
  • دانلود
  • ارجاع
  • مراجع
  • آمار
  • اشتراک

چکیده

زمینه و هدف: بهداشت، سلامت فردی و اجتماعی در ایران باستان، مقام ویژه‌ای داشته و گمیز (ادرار گاو)، به عنوان ماده‌ای ضد عفونی و تطهیرکننده، در نزد ایرانیان باستان مطرح بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی جایگاه گمیز به عنوان یک پاک‌کننده طبیعی در بهداشت ایران باستان است.

روش: این پژوهش، به روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا، بر اساس منابع تاریخی و مذهبی با واژگان کلیدی گمیز، مطهرات طبیعی، ایران باستان و بهداشت صورت پذیرفت. واژگان کلیدی، به زبان فارسی و انگلیسی، در پایگاه‌های Scopus، Science Direct، Google Scholar، SID جستجو و یافته‌ها پس از جمع‌آوری، کدگذاری و طبقه‌بندی، مکتوب گردید.

ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش، جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متن، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: گمیز از مطهرات ایران باستان بوده و برای تطهیر جسم و روح انسان، محیط، ظروف، البسه، اجساد و اماکن آلوده، کاهش انتقال بیماری و موارد طبی استفاده می‌شدند. گمیز در بیشتر آیین‌های مذهبی، از جمله پادیاب، پلشت‌بری و برشنوم کاربرد داشته و گاهی آن را مؤثرتر از آب می‌دانستند.

نتیجه‌گیری: با استناد به منابع کهن ایران باستان، گمیز، ماده‌ای پاک و ضد عفونی‌کننده شمرده می‌شد و اغلب در کنار آن، شستشو با آب پاک نیز مطرح بوده است، هرچند گمیز در مراسم مذهبی زرتشتیان، ماده‌ای پاک کننده و پلشت‌بر محسوب می‌شد، ولی در جوامع علمی امروز آن را جزء ضد عفونی‌کننده‌ها نمی‌دانند. در دین اسلام نیز با اینکه گمیز پاک است، ولی عنصر تطهیرکننده نیست. تحقیقات عملی و آزمایشگاهی بیشتر در جهت تأیید یا رد خاصیت ضد عفونی‌کننده گمیز توسط متخصصان مربوطه، می‌تواند بازگوکننده نظریه جدیدی باشد

کلمات کلیدی:
  • گمیز
  • مطهرات طبیعی
  • ایران باستان
  • بهداشت
  • تاریخ پزشکی
  • pdf

ارجاع به مقاله

آدابی‌نیا س., شاکری ط., هاشمی مهر س. م., & رضایی اوریمی ج. (2023). بررسی جایگاه گمیز در بهداشت ایران باستان. مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, 15(48), 1–11. https://doi.org/10.22037/mhj.v15i48.38416
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acm-sig-proceedings##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acs-nano##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.apa##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.associacao-brasileira-de-normas-tecnicas##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.chicago-author-date##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.harvard-cite-them-right##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.ieee##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.modern-language-association##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.turabian-fullnote-bibliography##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.vancouver##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.ris##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.bibtex##

مراجع

Hatami H. Contemplate in Ancestral Medicine. Tehran: Arjmand; 2004. p.26. [Persian]

Fazilat F. Dinkard. Tehran: Farhang-e Dehkhoda; 2002. p.11-129. [Persian]

Doostkhah J. Avesta The oldest poems of Iranians. Tehran: Morvarid; 2008. p.2. [Persian]

Afifi R. Iranian mythology and culture in Pahlavi writings. Tehran: Toos; 1995. p.660. [Persian]

Yahaghi M. Culture of myths and fictional allusions in Persian literature. Tehran: Farhang-e Moaser; 1990. p.968. [Persian]

ZarrinKoob A. Times: History of Iran from the beginning to the fall of the Pahlavi dynasty. Tehran: Sokhan; 2015. p.1018. [Persian]

Elgood CL. A medical history of Persia and the eastern caliphate from the earliest times until the year a.d. 1932. Tehran: Eghbal; 1973. p.35. [Persian]

Kaviani Pooya H. Medicine and the evolution of treatment in ancient Iran. MHJ. 2010; 3(2): 68-98. [Persian]

BehnamFar M, Aboee Mahrizi N. Medicine and Sanitary-Remedial Methods in Old Iranian Texts. PDTSJ. 2013; 1(9): 23-52. [Persian]

Sangari E, Ranjbar F. Study and Review of Indicators of Personal Sanitation in Sasanian Period and Aims and Reasons for Applying the Indicators. IJME. 2019; 12(1): 110-126. [Persian]

Darmesteter J. Collection of laws of Zoroaster or Vandidad Avesta. Tehran: Donyay-e Ketab; 2003. p.276-288. [Persian]

Dadegi F. Bondahesh. Tehran: Toos; 1990. p.89. [Persian]

Mazdapoor K. Shayest va Nashayest. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies; 2011. p.67-69. [Persian]

Durant WJ. History of civilization (Orient, the cradle of civilization). Tehran: Enghelab-e Eslami; 1991. p.567-568. [Persian]

Ashtiyani SJ. Zarathustra: Mazdisna and the government. Tehran: Sahami-e Enteshar; 2015. p.357. [Persian]

Razi SH. Vandidad. Tehran: Behjat; 2006. p.846-848. [Persian]

Christensen AE. Iran during the Sassanids. Tehran: Donyay-e Ketab; 1998. p.174, 211, 512. [Persian]

Mokhtarian B. The comparative study of the motif of a bull in Iranian mythology. Name-ye Farhangestan. 2008; 10(2(38): 125-135. [Persian]

Tajbakhsh H. History of Veterinary Medicine in Iran: Ancient Iran. Tehran: University of Tehran; 2006. p.474. [Persian]

Bartholomae C. Altiranisches Wörterbuch. Strassburg: Verlag Von Karl J Trubner; 1904. p.483.

Ibn Khalaf Tabrizi M. Borhan Ghatea. Tehran: Amir Kabir; 1983. p.1835. [Persian]

Dehkhoda AA. Dehkhoda Dictionary. Tehran: University of Tehran; 1998. p.14. [Persian]

FarrokhZadan A. Matikan Gojastak Abalish. Tehran: Hirmand; 1997. p.29-31. [Persian]

Orang M. Sad Dar (A selection of Zand and Pazand writings). Tehran: Rasti; 1958. p.109. [Persian]

Gignoux P. ArdavirafName. Tehran: Moein; 1993. p.1. [Persian]

Huart‎ C. Iran and Iranian Civilization. Tehran: Amir Kabir; 2000. p.215. [Persian]

Poordavood E. Avesta Nameh, Minooi Zoroastrianism. Tehran: Foroohar; 1974. p.33. [Persian]

Sorooshian J. Water, Bath and Cleanliness Among The Zoroastrians Of Iran. Tehran: Makan; 1996. p.140. [Persian]

Windfuhr G, Choksy JK. Purity and Pollution in Zoroastrianism: Triumph Over Evil. International Journal of Middle East Studies. 1992; 3(24): 536-537.

Ibn Khalaf Tabrizi M. Borhan Ghatea. Tehran: Nima; 2000. p.180. [Persian]

Nass JB. Comprehensive History of Religions. 3rd ed. Tehran: Pirooz; 1975. p.321. [Persian]

Najmabadi M. History of Iranian Medicine. Tehran: Honarbakhsh; 1962. p.246. [Persian]

Kaviani Pooya H. Medical history of ancient Iran. Tehran: Almaei; 2014. p.117. [Persian]

Khodabakhshi S. Medicine in Ancient Iran. Tehran: Rasti; 1953. p.62. [Persian]

Modi JJ. The Religious Ceremonies and Customs of the Parsees. Bombay: British India Press; 1922. p.87-90

Jain N, Gupta V, Garg R, Silawat N. Efficacy of cow urine therapy on various cancer patients in Mandsaur District, India-A survey. International Journal of Green Pharmacy (IJGP). 2010; 4(1): 29-35.

Boyce M. Encyclopaedia Iranica. New York: Bibliotheca Persica Press; 2003. p.17.

Bourke J. Scatalogic Rites of All Nations. Washington: Kessinger Publishing; 1891. p.112-201.

Mazdapoor K. Continuation of ancient customs in contemporary Zoroastrian traditions in Iran. Farhang magazine. 2004; 49-50: 147-180. [Persian]

Boyce M. History of Zoroastrianism. Tehran: Toos; 1996. p.121. [Persian]

Khamenei SA. Illustrated teaching of rulings .preparation and arrangement: Atlas Institute of Shiite History. Tehran: Fiqh Rooz Publishing; 2020. Question: 84. [Persian]

Ibn Bitar. Aljamea le Mofradat Adviyeh va Aghziyeh. Egypt: Boolaq; 1874. Vol.1 p.124. [Arabic]

Ahwazi Majoosi AIA. Kamel o-Sanaat Tebbiye. Egypt: Boolaq; 1877. Vol.2 p.135. [Arabic]

  • چکیده مشاهده شده: 325 بار
  • pdf دانلود شده: 186 بار

آمار دانلود

  • لینکدین
  • تویتر
  • فیسبوک
  • گوگل پلاس
  • تلگرام

اطلاعات

  • برای خوانندگان
  • برای نویسندگان
  • برای کتابداران

زبان

  • فارسی
  • English
  • صفحه اصلی
  • بایگانی
  • ارسال مقاله
  • درباره‌ی مجله
  • تیم سردبیری
  • اطلاعات تماس

مجله تاریخ پزشکی دارای رتبه علمی پژوهشی از کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور (http://journalportal.research.ac.ir/)، وابسته به مرکز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بوده و به صورت پیوسته منتشر می شود. این مجله، یک مجله‌ الکترونيکی است که به زبان فارسی به همراه چکيده انگليسی با دسترسی آزاد (open access) چاپ می شود.

قدرت یافته از OJSPlus