معرفی و نقد مقالة «تشریح استخوانها در آثار پزشکی دوره اسلامی؛ مطالعه تطبیقی طبالملکی اهوازی و قانون ابنسینا»
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 46 (1400),
7 بهمن 2021
,
صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.34713
چکیده
زمینه و هدف: دانش تشریح یکی از مباحث مهم تاریخ پزشکی در همهی ادوار به خصوص در دوران تمدن اسلامی بوده است. در این دوره پزشکان مسلمان آثار مختلفی پیرامون دانش تشریح نگاشتهاند و یا اینکه بخشهایی از کتابشان را به این موضوع اختصاص دادهاند. بر این اساس، در طی سالیان اخیر پژوهشهای متعددی در ارتباط با سیر تطور دانش کالبدشناسی در دورهی اسلامی انجام گرفته است. هدف از پژوهش حاضر معرفی و نقد مقالهی «تشریح استخوانها در آثار پزشکی دوره اسلامی؛ مطالعه تطبیقی طبالملکی اهوازی و قانون ابن سینا» اثر فهیمه مخبر دزفولی است.
مواد و روشها: این پژوهش یک مطالعه تحلیلی - انتقادی است که با بهرهگیری از منابع کتابخانهای ابتدا به معرفی مقاله و سپس به بررسی و ارزیابی آن از نظر شکلی، محتوایی و روشی میپردازد.
یافتهها: مقالهی «تشریح استخوانها در آثار پزشکی دوره اسلامی؛ مطالعه تطبیقی طبالملکی اهوازی و قانون ابن سینا» دارای نگارش روان و منسجمی بوده و حاکی از تلاش نویسنده برای اثبات تسلط کافی پزشکان مسلمان ایرانی، بر دانش تشریح است. در ساختار مقاله بعضاً ارجاعدهیهای نامناسب و اشکالات نگارشی دیده میشود. همچنین جامع نبودن پیشینه تحقیق، تعیین هدف غیر محتمل، عدم احاطه کافی بر موضوع تاریخی و عدم بیان دقیق تشریح جمجمه در کتاب قانون را میتوان از نقدهای محتوایی برشمرد.
نتیجهگیری: نتایج اصلی این پژوهش حاکی از آن است که مقاله مورد نظر علیرغم اینکه توانسته با مقایسه تطبیقی بخش تشریح دو کتاب ارزنده طب ایرانی مقولهای تازه به روی پژوهشگران تاریخ پزشکی بگشاید، اما دارای اشکالات متعددی به لحاظ ساختاری، محتوایی و روشی است. لذا انتظار میرود با توجه به اهمیت موضوع نقد در پژوهشهای علمی و با توجه به تحلیل انجام شده در ارتباط با مقاله مذکور، نویسنده محترم با برطرف نمودن ایرادات ذکر شده، بتواند در پژوهشهای بعدی اثر قابل توجهتری پیرامون تاریخ پزشکی منتشر نماید.
- نقد؛ تشریح استخوان؛ کامل الصناعه الطبیه؛ القانون فی الطب؛ اهوازی؛ ابنسینا
ارجاع به مقاله
مراجع
2. Jorjani S. Zakhire Kharazmshahi. Ghom: Moasese Ehyae Teb Tabihi; 2012[Persian].
3. Shoja MM, Tubbs RS, Ardalan MR, Loukas M, Eknoyan G, Salter EG, et al. Anatomy Of The Cranial Nerves In Medival Persian Literature: Esmail Jorjani (AD 1042–1137) And The Treasure Of The Khwarazm Shah. Neurosurgery. 2007;61(6):1325-31.
4. Avicenna. Al-ghanon fi al-teb (Canon). 1, editor. Beyrot: Ehya Altoras Alarabi; 1426.
5. Ahvazi A. Kamel al-Sanae al-Tebbie. Tehran: Moaseseh Ehyae Teb Tabiei; 2008.
6. Brown E. Arabian Medicine. London: Cambridge University Press; 2011.
7. Mohaghegh M. Philosopher Ray, Mohammad Ibn Zakaria Razi. Third Edition, editor. Tehran: Nashr-e Ney; 1989. 291-346 p.
8. Meybodi M. The position of anatomy from the perspective of Muslim thinkers. Meshkat Magazine. 1994;43:69-77.
9. Ibn Abi osaiba A. Ayoun al-An'ba'a Fi Tabaghat al-'Ataba. Cairo: Al-Heyat Al-Meseerah al-Ame'h Leletab; 2001.
10. Shakeri T, Jokar A, Moallemi M, Siamian H, Khalatbari A. Anatomy in Reference Texts of Persian Medicinein Islamic Golden Age. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2019;29(177):195-206 [Persian].
11. Habbal O. The Science of Anatomy. Journal Sultan Qaboos Univ Med J. 2017;17(1):18-22.
12. Roghani S. Tashrih Dar Teb Doran Temaddon Islami Va shivehaye Dastyabi Be Danesh An. Medical History Journal. 2010;2(4):[Persian].
13. Shariat Panahi M, Arian E. Pajoheshi dar tashrih Ostekhan va Asab Jomjomeh teb sonnati iran Islami (Az Gharn Sevvom ta Davazdahom Hejri). National Conference On Future studies, Humanities and Development; Shiraz: Civilica; 2015. p. [Persian].
14. Shariat Panahi M, Arian E. Pajoheshi Dar Tashrih Ostekhan Va Asab Pa Teb Sonnati Iran Islami (Az Gharn Sevvom Ta Davazdahom Hejri). The Second National Congress On Applied Researches In Islamic And Human Sciences; Gorgan: Civilica; 2015. p. [Persian].
15. Mohammadi S, Nikakhtar Z, Sazgar G. Bones and Muscles of the Upper Limp From the Point of View of Iranian Medicine and Its Comparative Analysis With the Anatomical Findings of Modern Medicine. NNJ. 2020;23(73):89-99 [Persian].
16. Mohammadi S, Tavasoli A. Comparative Analysis of the View of Traditional Medicine (Mansuri, Ibn Sina, Jorjani) and Modern Medicine about Skull. SMSJ. 2020;8(3):301-10[Persian].
17. Mokhber Dezfouli F. Anatomy of Bones in Medical Writings in Islamic Period: A Comparative Study on Tib al-Maliki by Ahwazi and Canon of Avicenna. Medical History Journal. 20121;12(44):1-9[Persian].
18. Mollaei Tavani A. Daramadi Bar Ravesh Pajohesh Dar Tarikh. Tehran: Ney; 2007[Persian].
19. Ibn Joljol S. Tabaghat al Atebba va alhokama. Cairo: Matbae almahd alelmi alfartesi; 1955.
20. Karamati Y. Tashrih2019 [Persian]. Available from: https://www.cgie.org.ir.
21. Sezgin F. History of arabic manuscripts. Tehran: Vezarat Farhang va Ershad Eslami; 2001. 308 p.
22. Elgood C. Tarikh Pezeshki Iran. Tehran: Amirkabir; 1977.
23. Avicenna. Al-ghanon fi al-teb (Canon). 1, editor. Kashan: Morsel; 2007.
24. Nafisi M. Farhang Nafisi. Tehran: Khayyam; 1963 [Persian].
25. Elahi B. OstokhanShenasi. Tehran: Jeyhon; 2009.
26. Avicenna. Al-ghanon fi al-teb (Canon). 10, editor. Tehran: Sorosh; 2010.
27. Newman A. Ravesh Iranian Dar Zamineh Anatomi Dar Ghoron Vosta. Keyhan Farhangi. 1992;90:26-35[Persian].
- چکیده مشاهده شده: 318 بار
- pdf دانلود شده: 155 بار