گونه شناسی آماری بیماری های سلاطین سلجوقی؛ تحلیلی بر نسبت نوع مرگ با طول عمر و دوام سلطنت (590 – 431 ق)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 46 (1400),
7 بهمن 2021
,
صفحه 1-16
https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.34701
چکیده
زمینه و هدف: در سال 431 ق خاندان ترک تبار سلجوقی موفق شدند بعد از 13 سال زورآزمایی با غزنویان، آنها را بطور قطعی در پیکار دندانقان شکست دهند و بنیاد حکومتی را بگذارند که تا سال 590 ق استمرار یافت. در دوره 159 ساله حاکمیت سلجوقیان بر ایران، 15 تن از اعضای این خاندان به صورت رسمی به قدرت رسیدند. غالب حاکمان این دودمان، درنتیجه ابتلای به بیماری های گوناگون درگذشتند. برخی از آنان نیز در جریان منازعات داخلی به منظور کسب قدرت، یا در روند مقابله با دشمنان خارجی سلطنت، کشته شدند. به جز چند استثنا، مرگ هر دو گروه و به ویژه سلاطینی که به مرگ غیرطبیعی درگذشتند، در سنین پایین رخ داد. این مسئله موجب شد که اکثر حاکمان این دودمان، سلطنت ناپایداری داشته باشند. در پژوهش پیشرو تلاش شده، چگونگی مرگ سلاطین سلجوقی و نسبت میان نوع مرگ این حاکمان، با مدت زمامداری و حیات آنان، مورد بررسی قرار گیرد.
مواد و روشها: در پژوهش حاضر با استفاده از روش آماری، مهمترین منابع عصر سلجوقی در جهت دستیابی به اهداف تحقیق، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافتهها: اغلب سلاطینی که به مرگ طبیعی فوت کردند، سابقه ابتلا به امراض متعددی را داشتند؛ اما در نتیجه ابتلا به یک بیماری خاص فوت کردند. مهمترین این بیماریها عبارت بودند از قولنج، بواسیر، سل، تب محرقه، آبله، رُعاف و امراض مقاربتی. گروهی که به مرگ غیرطبیعی درگذشتند، نیز بعضاً سابقه ابتلا به برخی از امراض را داشتند؛ با این حال پیش از آنکه در نتیجه بیماری فوت کنند، توسط مخالفان و رقبای خود کشته شدند. طول عمر و دوام سلطنت آن دسته از حاکمانی که به مرگ طبیعی درگذشتند، بیشتر از گروه دوم بود.
ملاحظات اخلاقی: در فرایند انجام این پژوهش، ضمن رعایت اصل امانتداری در استفاده از منابع، از ارائه تحلیل های غیرعلمی و مغرضانه خودداری شده است.
نتیجهگیری: از میان 15 سلطان سلجوقی، 10 تن به علت ابتلا به امراض گوناگون درگذشتند. بیماری قولنج با سه مورد، بیماری های سل و تب هر کدام با دو مورد و سایر امراض با یک مورد، باعث مرگ این گروه از سلاطین شدند. میانگین عمر این گروه 38 سال و میانگین سلطنت آنان 15.3 سال است. اگرچه از میان پنج سلطان دیگر سلجوقی، دو تن دارای بیماری قبلی بودند، اما هر پنج تن به مرگ غیرطبیعی و توسط مخالفانشان کشته شدند. سه تن آنان توسط مدعیان قدرت مسموم شدند و دو سلطان دیگر در نبرد با مخالفان خارجی سلطنت به زخم شمشیر به قتل رسیدند. میانگین عمر این گروه 36 سال و میانگین سلطنت آنان 9.03 سال بود.
- قولنج؛ سلجوقیان؛ تب؛ بواسیر؛ غلامبارگی؛ آبله
ارجاع به مقاله
مراجع
Sumer F. History of the Ghazs (Turkmens) History, Tribal Organizations and Epics. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies; 2011. (Persian).
Neyshaburi Z. Seljuqnameh, including the following Seljuqnameh. Edited by: Mirza Ismail Afshar, Mohammad Ramezani. Tehran: Myths; 2011. (Persian).
Bayhaqi Z. Tateme Savan Al-hekme (Persian translation with the title of Daret Al-akkbar and Lame Al-anavar). Edited by: Mohammad Shafi. Lahore: N.tn; 1971. (Persian).
Ibn Aathir E. A Complete History of Islam and Iran. Tehran: Scientific Publications Institution; 1992. (Persian).
Bandarışfahan F. The History of the Seljuk Chain. Tehran: Bevna; 1977. (Persian).
Ravandi M. Rahat al-sudur wa-ayat al-surur. Efforts and Revision by Mohammad Iqbal. Revised by Mojtaba Minavi. Tehran: Amirkabir; 1984. (Persian).
Anonymous. Bahr Al-favaed. Efforts by Mohammad Taghi Daneshpajooh. Tehran: Book Translation and Publishing Company; 1966. (Persian).
Ibn Khaldun A. Alebar. Translated by: Abdul Hamid Ayati. Tehran: n.tn; 2003. (Persian).
Hosseini A. The Best of Histories (news of Seljuk rulers and kings). Translated by: Ramadan Ali Ruhollah. Tehran: Shahsoon Publishing; 2001. (Persian).
Sedqi N, Bagheri Tofiq N. Historical Currents of Medical Knowledge in Seljuk Iran. History of Iran after Islam. 2017;8(14):125-34. (Persian).
Yazdi S. Hassani Historical Society (section of Seljuk history). Introduction, research and revision by Bulent Ozquzu Goodenley. Tehran: Translation and publication of text artwork; 2020. (Persian).
Basworth A. History of the Ghaznavids. Translated by: Hassan Anousheh. Tehran: Amirkabir; 1977. (Persian).
Sedqi N. Seljuk Policies in Occupying the Roman Territories of the Caucasus and Anatolia. History of Iran after Islam. 2012;2(4):84. (Persian).
Emami Khui M. Battle of Malazgerd or the Second Trench of the Islamic world. Journal of Humanities, Al-Zahra University. 2005;15(53):48. (Persian).
Zarrinkoob A. History of Iran after Islam. Tehran: Amirkabir; 2009. (Persian).
Barthold V. History of the Turks of Central Asia. Translated into French by Bano Donskis. Translated by: Ghaffar Hosseini. Tehran: Tus; 1997. (Persian).
Khwandmir G. Habib al-Siyar. Edited by: Mohammad Dabirsiyaghi. Tehran: n.tn; 2001. (Persian).
Hosseini Qazvini. Labyrinths. Edited by: Seyed Jalaluddin Tehrani. Tehran: Galaleh Khavar; 1935. (Persian).
Shabankareh. Association of Accounts. Correction of Mirhashem Mohaddes. Tehran: Amirkabir; 1984. (Persian).
Ibn Khalqan A. Death of the nobles and the sons of the children of time. The right of Ehsan Abbasi. Beirut: Darsad; No Date. (Persian).
Hosni Yazdi MbA. Symptom in the Seljuk story. Cairo: Knowledge Press; 1947. (Persian).
Mirkhwand M. Rozat Al-safa fi Seyyrat al-anbia, al-moluk va kholafa. Revised by Jamshid Kianfar. Tehran: Myths; 2006. (Persian).
- چکیده مشاهده شده: 200 بار
- PDF دانلود شده: 508 بار