«تریاک» و درمان اعتیاد به آن از دیدگاه طب سنتی ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 3 شماره 9 (1390),
28 مرداد 2012
,
صفحه 133-150
https://doi.org/10.22037/mhj.v3i9.3431
چکیده
«تریاک» یکی از مفردات دارویی است که مصرف آن به عنوان ماده دارویی سابقه دیرینه دارد. در طب سنتی ایران به این مفرده گیاهی پرداخته شده است و ضمن بیان اثرات دارویی آن به عوارض و مصرف غیرمنطقی آن که به اعتیاد منجر میشود نیز اشاره شده است. احتمالاً از حدود قرن دهم هجری قمری اعتیاد به تریاک در ایران یکی از معضلات اجتماعی شده است و از همان زمان حکمای طب سنتی ایران روشهای مختلفی برای ترک آن معرفی کردهاند. در این مطالعه ابتدا به بررسی تاریخچه تریاک و اعتیاد به آن در کتب طبی کهن ایران از جمله «الحاوی»، «قانون» و کتب دانشمندان قبل و بعد آنها پرداخته شد و سپس راهکارهای درمانی اعتیاد به تریاک از دیدگاه حکمای طب سنتی ایران بررسی شد. نتایج بررسیهای به عمل آمده حاکی از دقت نظر حکما دربارهی اثرات دارویی، عوارض جانبی و علایم محرومیت ترک اعتیاد به تریاک است و راهکارهای مدبّرانهی آنها در خصوص ترک اعتیاد به تریاک میتواند کمک شایانی به رفع این معضل اجتماعی بنماید.
- اعتیاد؛ تریاک؛ طب سنتی ایران
ارجاع به مقاله
مراجع
- Bertman G. Katzong, Basic and clinical pharmacology. Mc Graw- Hill Companies, Inc. 2009; 6th ed. P: 531-68
- Sweetman S. editor. Martindal. Vol: 1. London: Pharmaceutical press. 2005; 34th ed. P: 1-97
- clark w. Goths medical pharmacology. Mosby-Year Book, Inc. 1992; 30th ed. P: 318-56
- Goodman G. Alf. The pharmacological basis of therapeutics. Vol:1. 2011; 8th ed. P: 481-522
- Oxford Textbook of Palliative Medicine. (Doyle D, Hanks G, Cherney I and Calman K, eds. Oxford University Press). 2004; 3td ed. P: 477-91
- Kaplan, Sadock. Comprehensive text book of psychiatry. Eighth ed. Philadelphia. Vol: 2. U.S.A: lippincot Williams, Wilkins. 2010; P: 1265-91
ـ نادری شهرام، صفاتیان سعید، بینازاده محمد، (1387هـ.ش.)، درسنامه جامع درمان اعتیاد، تهران: ستاد مبارزه با مواد مخدر، ص 570 و 599
ـ رازی، محمد، (1384 ﻫ.ش)، الحاوی، تهران: فرهنگستان علوم پزشکی، مجلّد 20، ص235ـ236
ـ سینا، حسین، (1987م.)، القانون في الطب، بیروت: مؤسسه عزالدین، الکتاب الثانی، ص765
ـ تنكابني، محمد مؤمن، (1386ﻫ.ش)، تحفة المؤمنين، تهران: مؤسسه نشر شهر، چاپ اول، ص134، 278، 384، 439، 534
ـ عقيلي، محمدحسین، (1380ﻫ.ش)، مخزن الأدويه، تهران: باورداران، چاپ اول. ص324، 555، 791، 897
ـ انصاری، علی، (1371ﻫ.ش)، اختیارات بدیعی، تهران: دارویی پخش رازی، چاپ اول، ص59، 102، 260، 398، 454
ـ شیرازی، عمادالدین محمود، (1388ﻫ.ش)، رساله افیونیه، تهران: المعی، چاپ اول، ص134، 142، 146، 149
- Ghafari F, Naseri M. Emaddodin shirazi. formulator of two new formulation of opium(papaver somniferum). Proceeding of International Medicinal and Aromatic Symposium 2010, Shiraz, Iran
ـ عقیلی، محمد حسین، (1385ﻫ.ش)، قرابادین کبیر، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران، چاپ دوم، ص900
ـ ارزانی، محمد اکبر، (1386ﻫ.ش)، قرابادین قادری، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران، چاپ دوم، ص18، 19
ـ ناظم جهان، محمداعظم، (1383ﻫ.ش)، قرابادین حکیم اعظم، تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران، چاپ دوم، ص51، 52
ـ الگود، سیریل، (1386ﻫ.ش)، تاریخ پزشکی ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم، ص19، 401، 405، 429، 454
ـ شمسالدین احمد، (1993م.)، التداوي بالاعشاب في مصر القدیم، قاهره: مکتب مذلولی، ص 88
ـ پورداوود، ابراهیم، اوستا: یستها، تهران: فکر روز، ص65، 101
ـ رضی، هاشم، (1374ﻫ.ش)، وندیداد، تهران: فکر روز، ص1848
ـ نائینی، ابوالقاسم، (1323ﻫ.ش)، فروغ ناصری، تهران: امیر کبیر ص107ـ90
ـ کمالی، حسن، (1996م.)، طب المصري القدیم. قاهره: مکتب مذلولی. ص67، 131، 133، 144، 150، 158
ـ اصطفن بن بسیل، (1952م.)، دیاسقوریدوس، تهران: امیرکبیر، ص331
ـ ناصری، محسن، (1374ﻫ.ش.)، فارماکولوژی بالینی در طب سنتی، ماهنامه دارویی رازی، شماره 12، ص10ـ6
ـ هروی علی. الابنیه عن الحقایق الادویه. تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران. 1374ﻫ.ش؛ ص30،129-138.
ـ اخوینی بخاری، احمد، (1344ﻫ.ش.)، هدایة المتعلمین في الطب، مشهد: جلال متینی، ص38، 230، 289، 314، 317، 394، 526، 559، 616
ـ بندر ریگی، (1375ﻫ.ش.)، محمد، المنجد، تهران: انتشارات ایران، چاپ ششم، مجلّد اول، ص27
ـ دهخدا، علی اکبر، (1377ﻫ.ش.)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم، مجلّد 2، ص29، 24
ـ آریانپور، منوچهر، (1378ﻫ.ش.)، فرهنگ انگلیسی ـ فارسی، تهران: جهان رایانه، ص7
ـ هروی، محمد، (1387ﻫ.ش.)، بحرالجواهر، تهران: انتشارات جلالالدین، چاپ اول، ص44
ـ مظفریان، ولیالله، (1386ﻫ.ش)، فرهنگ نامهای گیاهان ایران، تهران: فرهنگ معاصر، چاپ پنجم، ص393
ـ زرگری، علی، (1376ﻫ.ش.)، گیاهان دارویی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، مجلّد اول، چاپ هفتم، ص122
ـ جرجانی، اسماعیل، (1380ﻫ.ش.)، ذخیره خوارزمشاهی، تهران: فرهنگستان علوم پزشکی، چاپ اول. ص18، 261
ـ عقیلی، محمدحسین، (1385هـ.ش.)، خلاصة الحکمه، قم: اسماعیلیان. چاپ اول، مجلّد دوم، ص82، 392، 806
ـ ناظم جهان، محمد اعظم، (1383ﻫ.ش.)، اکسیر اعظم، تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، چاپ اول، مجلّد 1، ص10
ـ رازی، بهاءالدوله، (1387 ﻫ.ش.)، خلاصة التجارب، تهران: راه کمال، چاپ اول، مجلّد اول، ص85
ـ اهوازی، علی، (1387ﻫ.ش.)، کامل الصناعة في الطب، قم: جلالالدین، چاپ اول، مجلّد اول، ص104
ـ قرشی، ابی الحسن، (1386ﻫ.ش.)، شرح موجز قانون، تهران: مؤسسه احیاء طب طبیعی، ص111
- Nessa A, Latif SA, Siddiqui NI, Hussain MA, Hossain MA. Drug abuse and addiction. Mymensingh Med J. 2008; 17, 2, 227-35
- چکیده مشاهده شده: 10161 بار
- PDF (English) دانلود شده: 4069 بار