معانی مابعدالطبیعی بدن و کارکرد آنها در پزشکی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 12 شماره 44 (1399),
10 November 2020
,
صفحه 1-14
https://doi.org/10.22037/mhj.v12i44.30068
چکیده
زمینه و هدف: پیدایش انقلاب علمی در قرنهای شانزدهم و هفدهم سبب شد نگرش مردم به جهان تغییر یافته و آنها جهان و طبیعت را به منزله ماشین بزرگی در نظر بگیرند که بر اساس قوانین علّی و مکانیکی کار میکند. بر این اساس، بدن انسان نیز که جزئی از این جهان محسوب میشود، به منزله ماشین پیچیدهای در نظر گرفته شد که تابع قوانین طبیعت است. دکارت، فیلسوف فرانسوی قرن هفدهم، با مقایسه بدن انسان با ماشینهای عصر خود، به این نتیجه رسید که بدن انسان را میتوان، همانند سایر اجزای طبیعت، به اجزای تشکیلدهنده آن تحلیل کرد و از این طریق، عملکرد اجزای آن را بررسی نمود. این نگرش دکارت تأثیر شگرفی بر علوم دیگر، به ویژه پزشکی داشت. در این مقاله درصدد هستیم ضمن بررسی جهانبینی حاکم بر پزشکی مدرن، با معرفی «بدن زیسته»، مفهومی را به دستاندرکاران حوزه سلامت معرفی کنیم که میتواند در بر طرفساختن پارهای از ایرادات نظام سلامت به آنها کمک کند.
مواد و روشها: در این مقاله مروری ـ تحلیلی کتابخانهای واژگان کلیدی «بدن ماشینی» و «بدن زیسته» در آثار کلاسیک فیلسوفان و منابع معاصر جستجو و مورد مطالعه قرار گرفت تا از این طریق معنای دقیق آنها مشخص شود. پس از تحلیل و بررسی این اطلاعات نقشی را که این معانی از بدن میتوانند در پزشکی داشته باشند، بیان شد.
یافتهها: پزشکی مدرن بر مفهوم فلسفی خاصی از بدن، یا به عبارت دقیقتر، مفهوم دکارتی بدن استوار است. این مفهوم دکارتی باعث پیشرفتهای بسیاری در حوزه پزشکی شده است، اما توجه به معنای دکارتی بدن باعث شده دستاندرکاران حوزه سلامت تجربه زیسته بیمار از بیماری را نادیده بگیرند. آنها برای توجه به تجربه خود بیمار لازم است معنای دیگری از بدن را مد نظر داشته باشند؛ بدن زیسته. این بدن بیانگر تمام حالات وجودی انسان است و توجه به آن میتواند نقش به سزایی در بهبود بیمار داشته باشد.
ملاحظات اخلاقی: در نگارش این مقاله اصل امانتداری و صداقت استناد به منابع استفادهشده رعایت شده است و از استنباط شخصی در تحلیلها اجتناب شده است.
نتیجهگیری: توجه به معنای بدن از منظر پدیدارشناسی میتواند سهم به سزایی در رفع ایرادات حاکم بر پزشکی مدرن داشته باشد. این مفهوم الگوی دیگری از بدن ارائه را میدهد که این امکان را برای پزشکی فراهم میکند تا بار دیگر بر انسانیسازی پزشکی توجه داشته باشد و محوریت بیماری را آنگونه که تجربه میشود، به ما یادآوری میکند.
- دکارت، بدن ماشینی، پزشکی، بدن زیسته، پدیدارشناسی
ارجاع به مقاله
مراجع
References
Svenaeus F. The Hermeneutics of Medicine and Phenomenology of Health. Switzerland: Springer-Science+Business Media; 2000. p.15, 49.
Nussbaum M. The Therapy of Desire: Theory and Practice in Hellenistic Ethics. New Jersey: Princeton University Press; 1994. p.51.
Leder D. The Absent Body. Chicago: University of Chicago Press; 1990. p.25, 147.
Descartes R. The World and Other Writings. Cambridge: Cambridge University Press;1998. p.99, 143.
Leder D. A Tale of Two Bodies, Cartesian Corpse and the Lived Body. Edited by Welton D. In: Body and Flesh. Massachusetts: Blackwell; 1998. p.236.
Descartes R. A Discourse on Method, Optics, Geometry and Meteorology. Translated by Olscamp P. Indianapolis: Hackett Publishing Company; 2001. p.101.
Welton D. The Body. Massachusetts: Blackwell; 1999. p.2.
Descartes R. Reflections on First Philosophy. Translated by Ahmadi A. Tehran: Samt Publishing; 1361. p.61. [Persian]
Cottingham J, Stoothof R, Murdoch D. The Philosophical Writings of Descartes. Cambridge: Cambridge University Press; 1991. p.326, 329.
Agazzi E. Illness as Lived Experience and as the Object of Medicine. Edited by Tymieniecka T, Agazzi E. In: Analecta Husserliana. Netherlands: Kluwer Academic Publishers; 2001.
Descartes R. Philosophical Letters. Translate and Edited by Steele Hall T. Cambridge: Harvard University Press, 1970. p.141.
Brown T. The Mechanical Philosophy and the "Animal Economy". New York: Arno; 1981. p.146, 216.
Mc Whinney IR. Medical knowledge and the rise of technology. Journal of Medicine and Philosophy 1978; 4(3): 293-304.
Marcum JA. Biomechanical and phenomenological models of the body, the meaning of illness and quality of care. Medicine, Health Care and Philosophy 2004; 7(3): 311-320.
Leder D. Medicine and Paradigms of Embodiment. The Journal of Medicine and Philosophy 1984; 9(1): 29-44.
Leder D. Phenomenological Critiques. Edited by Leder D. In: The Body in Medical Thought and Practice. Switzerland: Springer-Science+Business Media; 1992. p.22.
Merleau-Ponty M. The Structure of Behaviour. Translated by Fisher A. London: Metheu; 1967. p.188.
Merleau-Ponty M. Phenomenology of Perception. Translated by Smith C. Routledge: Taylor and Francis Company; 2005. p.3, 8, 75, 89, 104-105, 111, 133, 135, 163-164, 205.
Macann CH. Four Phenomenological Philosophers. London: Routledge; 1993. p.176.
Merleau-Ponty M. The Visible and the Invisible. Translated by Lingis A. Evanston: Northwestern University Press; 1968. p.189, 248.
Heidegger M. Being and Time. Translated by Macquarie J, Robinson E. Oxford: Blackwell; 1985.
Mazis G. Emotion and Embodiment within the Medical World. Edited by Toombs SK. In: Handbook of Phenomenology and Medicine. Netherlands: Kluwer Academic; 2001. p.205.
Merleau-Ponty M. Prose of the World. Translated by O’Neill J. Evanston: Northwestern University Press; 1973. p.254.
- چکیده مشاهده شده: 219 بار
- pdf دانلود شده: 88 بار