• ثبت‌نام
  • ورود
  • فارسی
    • English

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

  • صفحه اصلی
  • درباره
    • درباره‌ی مجله
    • تیم سردبیری
    • نمایه نامه ها
  • موارد ضروری
    • فرم تعهد نامه
    • فرمت مقالات
    • دریافت کد ارکید
  • ارزیابی مقالات
  • کمیته بین‌المللی اخلاق نشر
    • اقدامات کمیته بین المللی اخلاق نشر COPE
  • ارسال مقاله/ راهنمای نویسندگان
  • بیانیه حق نشر
  • شماره جاری
  • بایگانی‌ها
  • اطلاعات تماس
  • اطلاعیه‌ها
جستجوی پیشرفته
  1. صفحه اصلی
  2. بایگانی‌ها
  3. دوره 12 شماره 42 (1399): مجله تاریخ پزشکی، بهار 1399
  4. مقاله پژوهشی

دوره 12 شماره 42 (1399)

مارس 2020

طب روحانی، جدال عقل و هوی از دیدگاه رازی

  • حمیدرضا خاکدوست
  • محمدرضا رجب‌نژاد

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, دوره 12 شماره 42 (1399), 15 مارس 2020 , صفحه 89-97
https://doi.org/10.22037/mhj.v12i42.28781 چاپ شده: 2020-04-10

  • مقاله
  • دانلود
  • ارجاع
  • مراجع
  • آمار
  • اشتراک

چکیده

زمینه و هدف: یکی از موضوع‌های مهم در طب دوره اسلامی، اصلاح اخلاق نفس است. طبیبان دوره اسلامی علاوه بر سلامت بدن به عنوان بُعد جسمانی، به جنبه نفسانی و روحانی انسان نیز توجه داشته‌اند. محمد بن زکریای رازی به عنوان پزشک، فیلسوف و دانشمند قرون ۳ و ۴ قمری در کتاب خود با عنوان «الطب الروحانی» به موضوع سلامت نفس و اخلاق اهتمام ویژه‌ای داشته است. در این پژوهش به نقش عقل و هوی به عنوان دو عامل اساسی در طب روحانی از دیدگاه رازی پرداخته شده است.

مواد و روش‌ها: این پژوهش به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته و با استفاده از منابع کهن دسته اول و پژوهش‌های معاصر، تلاش گردیده در ابتدا به معرفی رازی و آثارش پرداخته و سپس با محور قراردادن کتاب طب روحانی، دیدگاه‌های وی در موضوع اخلاق نفس بررسی شود.

یافته‌ها: رازی در طب روحانی غایت کتاب خود را اصلاح اخلاق نفس بیان نموده و راه رسیدن به آن را پیروی از خرد و گرامی‌داشتن عقل به عنوان بزرگ‌ترین نعمت الهی و نیز دوری از هوی بیان می‌دارد. وی با طرح اصول و معیارهایی برای تشخیص عوامل تهدید کننده سلامت نفس و دفع رذایل اخلاقی در تمام فصول بیست‌گانه کتاب، عقل را ستوده و فیلسوفان را به عنوان خردمندان واقعی عنوان می‌نماید. وی در این کتاب سعی نموده با بیان اصولی ساده به شناسایی رذایل اخلاقی پرداخته و سپس با روش کاملاً عملی چگونگی دفع صفت‌های ناپسند اخلاقی را بیان نماید.

نتیجه‌گیری: زکریای رازی به عنوان یک پزشکِ فیلسوف، در اثر طب روحانی خود، اگرچه دنباله رو نظرات فلسفی و اخلاقی افلاطون و جالینوس بوده، اما در نهایت با نوعی ساده‌گویی و روایت‌های داستان‌گونه در فصول مختلف کتاب با محوریت قراردادن عقل سبب گردیده این اثر وی، منبع مهم و قابل توجه‌ای در زمینه چگونگی اصلاح اخلاق نفس و توجه به بعد روحانی انسان برای عموم جامعه گردد.

کلمات کلیدی:
  • طب روحانی؛ زکریای رازی؛ عقل و هوی
  • PDF

ارجاع به مقاله

خاکدوست ح., & رجب‌نژاد م. (2020). طب روحانی، جدال عقل و هوی از دیدگاه رازی. مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, 12(42), 89–97. https://doi.org/10.22037/mhj.v12i42.28781
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acm-sig-proceedings##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acs-nano##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.apa##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.associacao-brasileira-de-normas-tecnicas##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.chicago-author-date##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.harvard-cite-them-right##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.ieee##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.modern-language-association##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.turabian-fullnote-bibliography##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.vancouver##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.ris##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.bibtex##

مراجع

Ebn Joljol S. Ṭabaqāt al-aṭebbāʾ wa’l-ḥokamāʾ. Edited by Foʾād Sayyed as Les générations des médecins et des sages, L’Institut français d’archéologie orientale du Caire, Textes et traductions d’auteurs orientaux 10. Foʾād Sayyed, editor. Cairo: French Scientific Institute of Oriental Archeology Press; 1955. p.19, 77.

Ebn al-Nadim M. Ketāb al-Fehrest. 3rd ed. Edited by Tajaddod MR. Tehran: Amirkabir; 1987. p.532. [Persian]

Biruni A. Resala Lelbiruni fi Fehrest kutub Moḥammad ibn Zakariyyāʾ al-Rāzi. Edited by Kraus P. As Epître de Bêrûnî contenant le répertoire des ouvrages de Muḥammad b. Zakariyyâ al-Râzî. Edited by Kraus P. Paris: Jacob; 1936. p.5-6, 19.

Maḥmud Najmābādi. Moʾallafāt wa moṣannafāt-e Rāzi. Tehran: Tehran University; 1992. p.4. [Persian]

Moḥaghegh M. Fīlsūf-i-Rayy, Muḥammad ibn-i-Zakarīyā-i-Rāzī. Tehran: Institute of Islamic Studies McGILL University, in Collaboration with Tehran University; 1974. p.162-165, 235. [Persian]

Richter-Bernburg L. Abubakr Muhammad al-Razi’s (Rhazes) Medical Works. Medicina nei Secoli 1994; 6(2): 377-392.

Lenn E. Goodman. Al-Rāzī, Abū Bakr Muḥammad. 2nd ed. Leiden: Brill; 1995. p.474-477.

Al-Hamawi Y. Mu’jam ul-Buldān. Edited by Wüstenfeld F. Leipzig: F.A. Brockhaus; 1886. Vol.2 p.901.

Al-Razi ABM ibn Z. The spiritual physick of Rhazes. Edited by Arberry AJ. London: Murray; 1950. p.9.

Kraus P. Raziana I. Orientalia 1935; 4(1): 300-334.

Moḥaghegh M. Al-Dirasat al-Tahliliyya, Analytical Studies on The Spiritual Physic of Razl with the arabic edition of P. Kraus and a new manuscript. Tehran: Institute of Islamic Studies McGILL University, In Collaboration with Tehran University; 1999. p.15, 67-164, 236. [Persian]

Zakariyāʾ al-Rāzi M. Al-Tibbʾ al-Rohanī. Edited by Mohaghegh M. Al-Dirasat al-Tahliltyya Analytical Studies on The Spiritual Physic of Razl in Persian, Arabic and English together with the Arabic edition of P Kraus and a new manuscript. Tehran: Institute of Islamic Studies McGILL University in Collaboration with Tehran University; 1999. p.1-2, 14, 20-21, 32-33, 35, 38-39, 42, 51, 56, 60-62, 70, 73-75, 78, 83-86, 88, 92-94, 96. [Persian]

Ibn Abī Uṣaybiʿa A. Uyūn ul-Anba‘fī Ṭabaqāt ul-Aṭibba. Edited by Müller A. Cairo: Al-Wahbi Printing Press; 1882. p.315.

Zakariya al-Razi M. Mansuri fi Tebb. Edited by Bakr Sedighi H. Kuwait: Almunazamat Alearabiat Liltarbiat Walthaqafat Walulum; 1987. p.17, 220.

  • چکیده مشاهده شده: 2367 بار
  • PDF دانلود شده: 490 بار

آمار دانلود

  • لینکدین
  • تویتر
  • فیسبوک
  • گوگل پلاس
  • تلگرام

اطلاعات

  • برای خوانندگان
  • برای نویسندگان
  • برای کتابداران

زبان

  • فارسی
  • English
  • صفحه اصلی
  • بایگانی
  • ارسال مقاله
  • درباره‌ی مجله
  • تیم سردبیری
  • اطلاعات تماس

مجله تاریخ پزشکی دارای رتبه علمی پژوهشی از کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور (http://journalportal.research.ac.ir/)، وابسته به مرکز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بوده و به صورت پیوسته منتشر می شود. این مجله، یک مجله‌ الکترونيکی است که به زبان فارسی به همراه چکيده انگليسی با دسترسی آزاد (open access) چاپ می شود.

قدرت یافته از OJSPlus