نقش مبلّغان مذهبی در گسترش پزشکی در دوره قاجار
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 8 شماره 26 (1395),
23 December 2017
,
صفحه 77-104
https://doi.org/10.22037/mhj.v8i26.19542
چکیده
نیاز مردم به پزشک، پرستار، بیمارستان و لوازم پزشکی از نیازهای اولیه و ضروری هر جامعه است و بهبود وضعیت درمانی میتواند موجب جلب توجه به بانیان این امور گردد. با توجه به این جایگاه است که امور درمانی یکی از ابزارهای نیرومند تبلیغاتی در مراکز میسیونری بود. در دوره قاجاریه و پس از انقلاب صنعتی در اروپا و گسترش دانش و تسهیل آمد و شد، اروپاییان به ایران مسافرت کردند. ارتباط نزدیک با اقشار گوناگون مردم در همه کشورها مورد توجه مبلغان مذهبی بوده است. این امر یکی از عواملی بود که مبلغان مذهبی سعی میکردند به تأسیس مراکز درمانی در ایران بپردازند. زنان راهبه نیز در این فعالیتهای مذهبی سهیم بودند. در واقع نیاز به حضور آنها به عنوان مبلغ در جوامع شرقی خاصه جوامع مسلمان برای پیشبرد مقاصد تبلیغی بیش از سایر نواحی جهان احساس میشد و همین امر از جمله عواملی است که در قرن 19 م./ 13 ق. به شروع فعالیت زنان مبلغ در سرزمینهای شرقی انجامید. زنان راهبه از جمله گروههایی بودند که به امور دندانپزشکی و مامایی و پرستاری پرداختند.
این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای صورت گرفته است. در زمینه یافتههای تحقیق میتوان گفت: مبلغان مذهبی، نقش مهمی در گسترش پزشکی دوره قاجار داشتهاند.
این امر با توجه به نیاز زمانه و استقبال پادشاهان و مردم از پزشکان با گستردگی همراه بوده است. هدف از این پژوهش، روشنشدن بحثهای تاریخ پزشکی ایران و تأثیراتی که اروپاییان بر تاریخ پزشکی ایران داشتند و همچنین رابطه مذهب و علم پزشکی است.
- مبلغان مذهبی؛ پزشکی؛ قاجار؛ بیمارستان؛ مسیحی
ارجاع به مقاله
مراجع
برومند، صفورا. پژوهشی بر فعالیت انجمن تبلیغی کلیسا C.M.S. در دوره قاجاریه. چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، (1381 ش.)، ص 165.
Jung H, Soo C. Missionary Medicine of Canadian Presbytery and Korean Doctors under Japanese Occupation focusing Sung-jin and Ham-heung. Korean J Med Hist. 2015; 24: 621-658.
Bosmia A, Patel T, Watanabe K, Shoja M, Loukas M, Yubbs R. Benjamin Hobson (1816-1873) His Work as a Medical Missionary and Influence on the Practice of Medicine and Knowledge of Anatomy in China and Japan. Clinical Anatomy. 2014; 27: 154-161.
Jeongeun J. A Study on the Awareness of Chinese Medicine by Medical Missionaries Focused on The China Medical Missionary Journal (1887-1932). Korean J Med Hist. 2015; 24: 163-194.
دینپرست، ولی. کوهی، کمال. مدیریت بدن در ایران دوره قاجار بر اساس گزارشهای سیاحان اروپایی. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1391 ش.)، سال چهارم، شماره دهم، صص 154-131.
Azizi M. A Brief History of Smallpox Eradication in Iran. Arch Iran Med. 2010; 13(1): 69-73.
سرنا، کارلا. آدمها و آیینها در ایران. ترجمه علیاصغر سعیدی. تهران: زوار، (1362 ش.)، ص 138.
باقری، الهه. جستاری پیرامون جایگاه زنان در تاریخ پزشکی با رویکردی بر دوره قاجار. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1389 ش.)، سال دوم، شماره چهارم، صص 117-85.
هدایتی، جواد. تاریخ پزشکی معاصر ایران از تأسیس دارالفنون تا انقلاب اسلامی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، (1381 ش.)، ص 56.
اوبن، اوژن. ایران امروز. ترجمه علیاصغر سعیدی. تهران: زوار، (1362 ش.)، ص 208.
سرمدی، محمدتقی. پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر «پیشگامان و طب اسلامی». تهران: سرمد، (1377 ش.)، ص 125.
رینگر، مونیکا ام. آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار. ترجمه مهدی حقیقتخواه. تهران: ققنوس، (1381 ش.)، ص 126.
رایت، دنیس. انگلیسیان در ایران. ترجمه غلامحسن صدری افشار. تهران: دنیا، (1357ش.)، ص 111.
کرزن، جرج ن. ایران و قضیه ایران. ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی. دو جلدی، جلد اول، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، (1373 ش.)، ص 644.
راهدار، احمد. مبلغان مسیحی و تبلیغ علیه اسلام در ایران عصر قاجاریه. ماهنامه رواق هنر و اندیشه ماهنامه علوم انسانی. (1384 ش.)، سال پنجم، شماره چهل و نهم، ص 49.
الگود، سیریل. تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی. ترجمه باهر فرقانی. تهران: امیرکبیر، (1356 ش.)، ص 587.
تاجبخش، حسن. تاریخ بیمارستانهای ایران (از آغاز تا عصر حاضر). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (1379 ش.)، ص 112.
Savage Lander H. Across Coveted Land. New York: Charles Scribners; 1903. 390.
بنجامین، ساموئل گرین ویلر. ایران و ایرانیان. به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران: گلبانگ، (1363 ش.)، ص 423.
ویشارد، جان. بیست سال در ایران. ترجمه علی پیرنیا، تهران: نوین، (1363 ش.)، ص 226.
همراز، ویدا. مبلغان مسیحی در ایران از صفویه تا انقلاب اسلامی. چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، (1391 ش.)، ص 233.
Tabari Khomeiran R, Deans C. Nursing education in Iran: Past, present, and future. Nurse Education Today. 2007; 27: 708-714.
Rice C. Mary Bird in Persia. London: Church Missionary Society; 1916. 69.
علیجانی، مهدی. معاینه و مداوای زنان در عصر قاجار به روایت پزشکان و سیاحان غربی. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1394 ش.)، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، صص 45-7.
- چکیده مشاهده شده: 444 بار
- PDF دانلود شده: 583 بار