واژههای معادل افسردگی در متون طب سنتی ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 9 شماره 30 (1396),
12 خرداد 2017
,
صفحه 115-137
https://doi.org/10.22037/mhj.v9i30.17414
چکیده
مفهوم افسردگی در متون طب سنتی ایران از واژههای مختلفی برداشت میشود. تبیین دقیق مفاهیم این لغات برای تشخیص و درمان صحیحتر اختلالات افسردگی ضروری است. در این مطالعه مروری کیفی، پنج واژه مرتبط با افسردگی یعنی جزع، حزن، خبث نفس، غم و کرب با استفاده از متون و لغتنامههای طب سنتی ایران، فرهنگهای لغت مرجع دوره تمدن اسلامی و کتابهای متأخرین مورد تجزیه و تحلیل محتوایی قرار گرفتهاند. نتایج به دستآمده بیانگر آن است که غم به عنوان منشأ سایر حالات روانی، احساس فشردهشدن قلب و خواستن چیزی مربوط به گذشته است که امکان رسیدن به آن وجود ندارد. حزن حالتی است که به دنبال از دسترفتن امر مورد علاقه به وجود آمده و تدریجاً تشدید میشود. جزع مرحله شدیدتری از حزن است که فرد با قطع امید از مطلوب بیصبر شده و اعمالی مانند سیلیزدن به صورت و فریادکشیدن را انجام میدهد. کرب، غم ازدیاد یابندهای است که سبب احساس فشار بر قفسه سینه میشود. خبث نفس نیز احساس ناراحتی درونی و گرفتگی خلق بدون علت
واضح میباشد. ضمناً «تعاریف لغوی» واژههای معادل افسردگی غالباً دربردارنده توصیف حالت روانی مرتبط با هر یک از واژگان کلیدی هستند، اما «تعاریف طبی» آنها غالباً مبین اثرات فیزیولوژیک این حالتها بر بدن میباشند.
- افسردگی؛ غم؛ حزن؛ مترادف؛ طب سنتی ایران
ارجاع به مقاله
مراجع
Sadock BJ, Sadock VA, Kaplan HI. Mood disorder. Kaplan and Sadock's Synopsis of psychiatry behavioral sciences/clinical psychiatry. Translated by Farzin Rezaei. Vol 3. Tehran: Arjmand; 2007. 143-144.
WHO. Depression [Cited 2012]. Available at: http://www.who.int/ mediacentre/factsheets/fs369/en/.
Donohue JM, Pincus HA. Reducing the societal burden of depression: a review of economic costs, quality of care and effects of treatment. Pharmacoeconomics. 2007; 25(1): 7-24.
Sobocki P, Jönsson B, Angst J, Rehnberg C. Cost of depression in Europe. J Ment Health Policy Econ. 2006; 9(2): 87-98.
داویدیان، هاراطون. گزیدهای از تازههای پزشکی: بحثی کوتاه درباره اولویتهای بهداشت روانی در جمهوری اسلامی ایران. مجله فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران. (1377 ش.)، سال سوم، شماره چهارم، صص 43-33.
خسروی، اردشیر. نجفی، فرید. رهبر، محمدرضا. مطلق، محمداسماعیل. کبیر، محمدجواد. شاخصهای سیمای سلامت در جمهوری اسلامی ایران. سایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، (1388 ش.)، دسترسی در:
http://behdasht.gov.ir/uploads/291_1041_simayei-salamat.pdf.
Merikangas KR, Zhang H, Avenevoli S, Acharyya S, Neuenschwander M, Angst J. Longitudinal trajectories of depression and anxiety in a prospective community study: the Zurich Cohort Study. Archives of General Psychiatry. 2003; 60(10): 993-1000.
Motavasselian M, Saghebi SA, Nademi MR, Tavakkoli-Kakhki M. Depression and Dyspepsia: An Implication of Islamic Resources. J Relig Health. 2016; 55(6): 1864-1868.
Tavakkoli-Kakhki M, Eslami S, Motavasselian M. Nutrient-rich versus nutrient-poor foods for depressed patients based on Iranian Traditional Medicine resources. Avicenna J of Phytomed. 2015; 5(4): 298-308.
Tavakkoli-Kakhki M, Motavasselian M, Mosaddegh M, Esfahani MM, Kamalinejad M, Nematy M. Food-Based Strategies for Depression Management From Iranian Traditional Medicine Resources. Iran Red Crescent Med J. 2014; 16(2): e14151.
Tavakkoli-Kakhki M, Motavasselian M, Mosaddegh M, Esfahani MM, Kamalinejad M, Nematy M, Eslami S. Omega-3 and omega-6 content of medicinal foods for depressed patients: implications from the Iranian Traditional Medicine. Avicenna J of Phytomed. 2014; 4(4): 225-230.
فراهيدي، خليل بن أحمد. کتاب العين. تحقیق مهدی المخزومی و ابراهیم السامرئی. هشت جلدی، قم: مؤسسه دار الهجرة، (1409 ق.)، جلد اول: ص 216؛ جلد چهارم: صص 248، 351.
ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق. تهذیب الألفاظ. بیروت: مكتبة لبنان ناشرون، (2005 م.).
العسكری، أبی هلال. الفروق اللغویة. قم: منشورات مكتبة البصیرتی، (1353 ش.)، صص 201، 221.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. الذریعة إلی مكارم الشریعة. قم: منشورات الرضی، (1393 ق.)، صص 171-168.
ثعالبی، عبدالملک بن محمد. فقه اللغة و سر العربیة. قاهره: مکتبه الخانجی، (1418 ق.)، ص 190.
ابن منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب. تصحیح امینمحمد عبدالوهاب و محمدصادق عبیدی. پانزده جلدی، بیروت: دار صادر، (1374 ق.)، جلد اول: صص 111، 711؛ جلد دوم: ص 141؛ جلد هشتم: ص 47؛ جلد دوازدهم: ص 441؛ جلد سیزدهم: ص 111.
طریحی، فخرالدین بن محمد. مجمع البحرین. شش جلدی، جلد ششم، تهران: مرتضوی، (1375 ش.)، صص 189-188.
حسینی موسوی جزایری، نورالدین بن نعمةالله. فروق اللغات فی التمییز بین مفاد الكلمات. چاپ دوم، دمشق: مكتب نشر الثقافة الإسلامیة، (1408 ق.)، صص 65، 183.
مرتضى زبیدى، محمد بن محمد. تاج العروس من جواهر القاموس. سی و پنج جلدی، جلد هجدهم، بیروت: دار الفكر، (1414 ق.)، ص 137.
عسكری، ابوهلال. الفروق فی اللغه. ترجمه، تعلیق و تصحیح محمد علوی مقدم، ابراهیم الدسوقی شتا. مشهد مقدس: انتشارات امور فرهنگی آستان قدس رضوی، (1363 ش.)، صص 118، 136.
لامنس الیسوعی، هنریکوس. فرائد اللغة فی الفروق. قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، (1999 م.)، صص 13، 26، 84، 235.
طبری، احمد بن محمد. المعالجات البقراطیه. نسخه خطی کتابخانه ملی ملک (نسخه معهد تاریخ العلوم العربیه و الاسلامیه فؤاد سزگین)، تهران، (بیتا)، شماره ثبت 4474، صص 45-44.
ابوزید بلخی، احمد بن سهل. مصالح الأبدان و الأنفس. قاهره: معهد المخطوطات العربیة، (1426 ق.)، صص 251-250، 263.
اهوازی، علی ابن عباس. کامل الصناعه الطبیة. نسخه تصویری کتابخانه آستان قدس رضوی، (بیتا)، ص 89.
اخوینی بخاری، ربیع بن احمد. هدایة المتعلمین فی الطب. چاپ دوم، مشهد مقدس: انتشارات دانشگاه فردوسی، (1371 ش.)، ص 188.
اصفهانی، ابن مندویه. الکافی فی الطب (کفایة). تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران، (1386 ش.).
ابن سینا، حسین بن عبدالله. القانون فی الطب. تحقیق ابراهیم شمس الدین. چهار جلدی، جلد اول، بیروت: نشر مؤسسه الاعلمیللمطبوعات، (1425 ق.)، صص 126، 197.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. تفریح القلوب. ترجمه فارسی رساله ادویه قلبیه ابن سینا. ترجمه خان احمد، تصحیح ظل الرحمن. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، (1383 ش.).
كشكرى، یعقوب. كناش فی الطب. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، چاپ اول، (1386 ش.)، ص 289.
زهراوى، خلف بن عباس. التصریف لمن عجز عن التألیف. چاپ اول، كویت: مؤسسه الكویت للتقدم العلمی، إدارة الثقافة العلمیة، (2004 م.)، ص 1140.
مسیحی، ابوسهل. المأة فی الطب (یکصد گفتار ابوسهل مسیحی). تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، (1390 ش.).
ازدى، عبدالله بن محمد. كتاب الماء. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، (1387 ش.)، صص 318، 383، 966، 1105.
جرجانی، سیداسماعیل. ذخیره خوارزمشاهی. نسخه سعیدی سیرجانی. تهران: انتشارات فرهنگ ایران، (1355 ش.)، صص 87، 113، 240.
القرشی، علی بن أبی الحزم. الموجز فی الطب. قاهره: لجنه الإحیای التراث الإسلامی، (1986 م.)، ص 44.
ایلاقی. شرح بر قانون. نسخه خطی مجلس شورای اسلامی، (بیتا)، شماره ثبت 23875.
محمود بن محمد، الاملی. شرح قانون. نسخه خطی مجلس شورای اسلامی، (بیتا)، شماره ثبت 23867، صص 337-336.
سمرقندى، نجیبالدین. شرح الأسباب و العلامات. شرح نفیس بن عوض كرمانى. دو جلدی، جلد اول، قم: جلالالدین، (1387 ش.)، ص 115.
هروى، محمد بن یوسف. بحر الجواهر (معجم الطب الطبیعی). چاپ اول، قم: جلالالدین، (1387 ش.)، صص 115، 136، 150، 285، 319.
هروى، محمد بن یوسف. عین الحیوة، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، (1386 ش.)، ص 104.
قوصونى، مدین بن عبد الرحمان. قاموس الأطباء و ناموس الألباء. دو جلدی، جلد دوم، دمشق: مجمع اللغة العربیة، (1421 ق.)، ص 117.
چغمینى، محمود بن محمد. مفرح القلوب (شرح قانونچه). شرح میرمحمداكبر بن محمد شاهارزانى. لاهور: مطبعة إسلامیة، (1315 ق.)، صص 175، 219.
موسوی، محمدباقر. داروهای قلبی. تصحیح و تحقیق سیدحسین رضوی برقعی. تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، (1383 ش.)، ص283.
شاهارزانى، میرمحمداكبر بن محمد. فصول الأعراض (شرح كتاب حدود الأمراض حكیم ارزانى). شرح سیدابوالقاسم قدرتالله قادرى. چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی ایران، (1387 ش.)، صص 99، 249، 275-274.
توشیهیکو، ایزوتسو. ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید. ترجمه فریدون بدرهای. تهران: نشر قلم، (1360 ش.).
توشیهیکو، ایزوتسو. خدا و انسان در قرآن: معنیشناسی جهانبینی قرآن. ترجمه احمد آرام. تهران: شرکت سهامی انتشار، (1361 ش.).
- چکیده مشاهده شده: 1931 بار
- PDF دانلود شده: 1010 بار