بررسی تحلیلی عملکرد نهادهای متولی بهداشت و درمان فارس در دوران پهلوی اول (1320-1304 ش./ 1941-1925 م.)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 9 شماره 33 (1396),
28 دسامبر 2018
,
صفحه 19-31
https://doi.org/10.22037/mhj.v9i33.14867
چکیده
زمینه و هدف: در این پژوهش عملکرد دستگاههای متولی بهداشت عمومی فارس در دوران پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفته است. بهداری و بلدیه (شهرداری) دو نهادی بودند که در این زمینه مسؤولیت قانونی داشتند. به منظور تأمین سلامت عمومی همکاری میان آنها ضروری بود. دو سازمان به تدریج روند تکاملی خود را در فارس توسعه دادند. طبیعی است آنها مشکلات زیادی را پیش رو داشتهاند.
مواد و روشها: این مقاله، بر اساس مستندات و منابع آرشیوی، به بررسی تحلیلی عملکرد آنها پرداخته شده است. بسیاری از یافتههای این پژوهش بر مبنای اسناد و یافتههای درجه اول است. صحیه به عنوان نهاد اصلی مسؤول در زمینه بهداشت و درمان موضوع محوری مقاله را تشکیل میدهد. بلدیه و صحیه چندی بعد به شهرداری و بهداری تغییر نام دادند. بهداریها و شهرداری در برخی موارد وظایف مشابهی داشتند. هر گونه کشمکش در مسؤولیتهای این دو نهاد میتوانست سلامت عمومی را تهدید کند. در این مقاله به رابطه این دو سازمان محلی با هم و پیامد اقدامات آنان بر سلامتی مردم توجه ویژه شده است.
ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانتداری در تحلیل، گزارش و انتشار مطالب رعایت گردید.
یافتهها: این پژوهش نشان میدهد: 1ـ میزان شیوع بیماریهای واگیردار و مرگ و میر ناشی از آن کاهش یافت؛ 2ـ به دلیل کمبود اعتبارات مالی، در ریشهکنی و کنترل بیماری مسری موفقیت کامل حاصل نگردید؛ 3ـ بیشتر نقاط فارس چندان بهرهای از تحولات صورت گرفته نبردند و وضع بهداشت و درمان آنها با تغییر محسوسی مواجه نشد. با این حال دستاوردهای به دستآمده در حوضه بهداشت و درمان فارس نیز مورد توجه پژوهشگران در این مقاله بوده است.
نتیجهگیری: در دوره مورد بحث تحولات زیادی در ساختار اداری بهداری و شهرداریها صورت گرفته که منجر به بهبود در فضای بهداشتی جامعه شد. با وجود بهبود در وضعیت بهداشتی جامعه، وضعیت بهداشتی فارس در دوره پهلوی اول به طور بنیادین متحول نشد.
- صحیه؛ بهداری؛ پزشکی؛ فارس؛ دوره پهلوی اول
ارجاع به مقاله
مراجع
منابع:
اسناد منتشر نشده:
سازمان اسناد ملی و کتابخانه (ساکم)
-293،
سازمان اسناد و کتابخانه ملی واحد فارس (ساکمف)
-293-98، 16073-293-98، 14659-293-98، 5106-293-98 ،2707-293-98 ،16071-293-98 ،13042-293-98، 12164-293-98، 9542-293-98، 6983-293-98، 7584-293- 98، 3202-293-98، 972-293-98.
کتابها:
انوری، امیر هوشنگ(1387): گزیده مقالات و اخبار روزنامه های مهم درباره خلیج فارس1253-1320، مقدمه و بررسی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، و باز بینی نهایی: حسن حبیبی، مجموعه اسناد و مدارک خلیج فارس، تهران، بنیاد ایران شناسی.
رزم آرا، علی(1323): جغرافیای نظامی ایران : فارس، تهران، چاپ ارتش.
سیف پور فاطمی، نصر الله:(1379).گزند روزگار خاطراتی از تحولات فارس در آستانه جنگ دوم جهانی مجلس چهاردهم و بحران آذربایجان1317-1325، تهران، نشر و پژوهش شیرازه.
کدیور، منوچهر(1384): دفتر ایام حاج غلامحسین کدیور فسایی 1258-1322،تهران، کویر.
مقالات:
هاشمیان، هادی(1390): مجلس حفظ الصحه، پیام بهارستان، دوره دوم،سال سوم، ش 11، ص55-81.
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ششم قانون گذاری،12 بهمن 1305.
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ اسفند ۱۳۰۸ نشست ۱۰۴، 1666.
روزنامه ها:
استخر، ش 32، 21 جمادی الاول 1303، 3.
ش31، 8 آذر 1305، 2.
ش2، 14 فروردین 1307، 4.
، ش 40، 10 جمادی الثانی 1342، 3 .
ش625، 12 شعبان 1337، 1.
ش20، 13 شهریور 1306، 3.
بیان حقیقت،ش16، 23 مرداد 1313، 3،
گلستان، ش487 و 40،10 جمادی الثانی 1342، 3،
- چکیده مشاهده شده: 801 بار
- PDF دانلود شده: 273 بار