پزشکی و سیر تحول درمان در ایران باستان
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 3 (1389),
,
صفحه 67-98
https://doi.org/10.22037/mhj.v2i3.12259
چکیده
در بین اقوام و مللی که در زمینة پزشكي و بهداشت و سلامت انسانها به تکاپو پرداخته و در این میان به دستاوردهای قابل ملاحظهای دست یافتند، ساکنان اولیهی فلات ایران نقش بارز داشته و از ملل پیشرو محسوب میگردند، به گونهای که این ساکنان فلات ایران، مردمانی بودند که آنها را باید نخستین جراحان دنیای قدیم و نخستین پزشکانی به شمار آورد که به سلامت انسانها اندیشیده و برای تأمین سلامت افراد کوشیدند. آریاییان فلات ایران نیز با توجه به اینکه از مذهب و مرامی برخوردار بودند که پلیدی و آلودگی را اهریمنی و پاکیزگی و سلامت را اهورایی میپنداشتند برای مقابله با نیروهای اهریمنی و قرار گرفتن در ردیف پیروان اهورا دست به طبابت و معالجة بیماران برده و از نخستین ملتهایی بودند که در زمینة پزشکی و دستیابی به درمان بیماریها و علاج دردها به تکاپو پرداخته و با گذر ایام بر دانش و آگاهی خود در این زمینه افزودند و با فراوردههاي خود در زمينة علوم پزشكي و همچنين از طريق تعاملات با اطباي برخي ممالك آن روزگار، دستاوردها و ابداعات نويني به جهان آن روز عرضه نمودند؛ بهطوریکه نخستین مراکز درمانی و آموزشی در ایران تأسیس گردید و بزرگترين پزشكاني كه در جهان اسلام، پس از پايان يافتن دنياي باستان، ظهور يافته و سبب رونق علوم پزشكي گشتند، از ايرانيان بودند.
- پزشكي؛ بیماری؛ درمانگري؛ ايرانيان
ارجاع به مقاله
مراجع
الف) منابع فارسی
آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد. (1374(. تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد. (1375). اسطورۀ زندگی زردشت. تهران: نشر چشمه نشر آویشن.
الگود، سیریل. (1352). تاریخ پزشکی ایران (ترجمه محسن جاویدان). تهران: چاپ اقبال.
الگود، سیریل. (2536). تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی. (ترجمۀ باهر فرقانی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
اومستد، آلبرت تن آیک. (1340). تاریخ شاهنشاهی هخامنشی (ترجمۀ محمد مقدم). تهران: ابنسینا.
بریان، پیير. (1377). تاریخ امپراتوری هخامنشیان (ترجمۀ مهدی سمسار). تهران: انتشارات علمی فرهنگي.
بلعمی، ابوعلی محمد. (1353). تاریخ بلعمی (به تصحیح محمدتقی بهار). تهران.
بویس، مری. ( 1374). تاریخ کیش زرتشت (ترجمۀ همایون صنعتيزاده). تهران: توس.
بهار، مهرداد. (1369). بندهشن. فرنبغدادگی. تهران: توس.
پورداود، ابراهیم. (1347). یشتها. ج 1. تهران: دانشگاه تهران.
تاجبخش، حسن. (1372). تاریخ دامپزشکی و پزشکی در ایران. ج 1. دانشگاه تهران.
تاريخ ایران دورۀ هخامنشیان. (1385). از مجموعه تاریخ کمبریج. به سرپرستی ایلیا گرشویج. (ترجمۀ مرتضی ثاقبفر). انتشارات جامی.
تفضلی، احمد. (1376). تاریخ ادبیات پیش از اسلام (به کوشش ژاله آموزگار). تهران: انتشارات سخن.
حسندوست، محمد. (1383). فرهنگ ریشهشناختی زبان فارسی. ج 1. تهران.
خدابخش، سهراب. (1376). پزشکی در ایران باستان. تهران: مؤسسه انتشارات فرهنگی فروهر.
خدادادیان، اردشیر. (1387). پزشکی و روشهای بهداشتی و درمانی در ایران باستان. هنر و مردم. ش (178/177)، 64، 68 و 70.
داعیالاسلام، محمدعلی. (1361). وندیداد. تهران: نشر دانش.
دریایی، تورج. (1385). شاهنشاهی ساسانی (ترجمۀ مرتضی ثاقبفر). انتشارات توس.
دوستخواه، جلیل. (1370). اوستا. تهران: مروارید.
رنان، کالین. (1366). تاریخ علم کمبریج (ترجمۀ حسن افشار). تهران: نشر مرکز.
زادسپرم، (1366). گزیدههای زادسپرم ( ترجمه محمدتقی راشد محصل). تهران: مطالعات فرهنگی.
زرینکوب، عبدالحسین. (1364). تاریخ مردم ایران. ج 1. تهران: امیرکبیر.
زیدان، جرجی. (1352). تاریخ تمدن اسلام (ترجمۀ علی جواهر کلام). تهران: انتشارات امیرکبیر.
سارتون، جرج. (1336). تاریخ علم (ترجمۀ احمدآرام). تهران: چاپ تابان.
سامی، علی. (1342) تمدن ساسانی. ج 2. شیراز: انتشارات دانشگاه شيراز.
سامي، علي. (1348). پزشكي ايران در عهد ساساني. مجلة هنر و مردم. ش89. اسفندماه. 7.
سلطانزاده، حسین. (1364). تاریخ مدارس ایران از عهد باستان تا تأسیس دارالفنون. تهران: آگاه.
شعار، جعفر. (1363). غمنامۀ رستم و سهراب (به کوشش حسن انوري). تهران: نشر ناشر.
صبوری هلستانی، نرجس بانو. (1385). پزشکی به روایت کتابهای سوم و هشتم دینکرد. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد در دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی. گروه فرهنگ و زبانهای باستانی. دانشگاه تهران.
فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه. براساس نسخۀ ژول مل. (به کوشش عبداله اکبریان راد). تهران: بهار.
فنتزمر، گرهارد. (1366). پنجهزار سال پزشکی. (ترجمۀ سیاوش آگاه). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
سیاحت نامهی فیثاغورث در ایران. (1366). (ترجمة یوسف اعتصامی). تهران: دنیای کتاب.
فرهنگ سغدی ـ فارسی ـ انگلیسی. بدرالزمان قریب. (1374). تهران: فرهنگان.
قفطی، جمالالدین ابوالحسن. (1347). تاریخ الحکماء. (ترجمه مهین دارایی). تهران: دانشگاه تهران.
کریستنسن، آرتور. (1379). ایران در زمان ساسانیان. (ترجمۀ رشید یاسمی). تهران: دنیای کتاب.
کریمر، ساموئل. (1340). الواح سومری. (ترجمۀ داود رسائی). تهران: فرانگبین.
گرانتفسکی، ایوانف. (1352). ایران باستان. (ترجمۀ سیروس ایزدی و حسین تحویلی). تهران: دنیا.
گزنفون. (1350). کوروشنامه. ( ترجمۀ رضا مشایخی). تهران: ترجمه و نشر کتاب.
گیرشمن، رومن. (1364). ایران از آغاز تا اسلام. (ترجمۀ محمد معین). تهران: علمی و فرهنگی.
محمدی، محمد. (1374). فرهنگ ایران پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عربی. تهران: دانشگاه تهران.
مسعودي، ابوالحسن علي بن حسين. (1365). التنبيه والاشراف (ترجمه ابوالقاسم آينده). تهران: علمي و فرهنگي.
فرهنگ فارسی معين. محمد معین. (ج 1). (1371). تهران.
نجمآبادی، محمود. (1341). تاریخ طب ایران. ج 1. تهران: چاپ هنربخش.
نفسی، علیاکبر. (1317). پزشکینامه. تهران: چاپ سنگی.
مقدسي، مطهر بن طاهر. (1374). البداء و التاريخ. (ترجمه محمدرضا شفيعي كدكني). ج 1. تهران: انتشارات آگه.
وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی. (1370). اخلاق پزشکی به انضمام مختصری از تاریخ پزشکی. تهران: معاونت امور فرهنگی وزارت بهداشت.
هرودوت. (1339). تاریخ هرودوت (ترجمۀ هادی هدایتی). تهران: دانشگاه تهران.
هرودوت. (1380). تواریخ (ترجمۀ وحید مازندرانی). تهران: دنیای کتاب.
یعقوبی، احمدبن ابییعقوب. (1356). تاریخ یعقوبی (ترجمۀ محمدابراهیم آیتی). ج 1. تهران: ترجمه و نشر کتاب.
ب) منابع لاتین
Tafazzoli, A. )1985(. “ĀDURBĀD ĒMĒDĀN”( second author of the 9th century CE Zoroastrian compilation, Dēnkard), Encyclopedia.
Iranica, vol.1. London.
Darmestetar, J. (1892). Le zend-Avesta. vol.1. Paris : Ernest Leroux.
Boyce.M.Gershevitch.Ilya(1970)‘Haoma, Priest of the Sacrifice,", eds. , W. B. Henning Memorial Volume, London.
Elgood, Cyril. (1934). A medical History of Persia. London: The Cambridge University Press .
- چکیده مشاهده شده: 1672 بار
- PDF دانلود شده: 2112 بار