بررسي فیزیوپاتولوژی و درمان ایلئوس پس از جراحی از دیدگاه طب سنتي ايران و مقایسه با شواهد طب نوین: يك مطالعه مروري
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 23 (1394),
17 آذر 2015
,
صفحه 173-192
https://doi.org/10.22037/mhj.v7i23.10810
چکیده
مقدمه: ایلئوس یک پیامد شایع و غیر قابل پیشگیری در جراحیهای شکمی است که علاوه بر تأخیر در بهبود بیماران پس از جراحی، هزینه سیستمهای مراقبت سلامت را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. علیرغم مطالعات مختلف در سراسر دنیا هنوز پاتوفیزیولوژی دقیق و نیز درمان مؤثر در این زمینه ناشناخته است. این مطالعه با هدف بررسی علل و درمان ایلئوس پس از جراحی از دیدگاه طب سنتی و مقایسه آن با طب نوین انجام گرفته است.
روش: در اين مطالعه مروری به بررسي متون در حوزه طب سنتی پرداخته شد. جامعه پژوهش محتوای امهات کتب طب سنتی ایران بوده و نمونهگيري به صورت هدفمند بر اساس ميزان وابستگي و ارتباط به مضامين تحت مطالعه با استفاده از نرمافزار نور انجام گردید. جستجوی جامعی دربرگيرنده واژگان كليدی «ایلاوس»، «قولنج»، «سوء مزاج»، «امعاء»، «کولون» و «حفظ الصحه» در منابع طب سنتی به عمل آمد. همچنین جستجو در منابع طب نوین در بانکهای اطلاعاتی Ovid ، Sience Direct و PubMed با واژگان کلیدی bowel function ، surgery ، bowel movement و post-operative ileus به صورت جستجوی منفرد و ترکیبی انجام گردید. دادهها پس از يادداشتبرداري به طور دقیق تحت تجزیه و تحليل محتوايي قرار گرفتند.
یافتهها: ایلئوس نوعی کولیک ناشی از انسداد غیر مکانیکی دستگاه گوارش است که به دلیل از بینرفتن موقتی پریستالتیسم رودهای بعد جراحیهای شکمی روی میدهد. این عارضه منجر به عوارض متعددی بعد از جراحی و افزایش طول بستری بیمار میگردد. ایلئوس در کتب طب سنتی با عنوان ایلاوس آمده و حکیمان طب سنتی آن را نوعی قولنج شدید دانسته و اسباب و درمان آن را مشابه قولنج ذکر کردهاند. از جمله سببهای ایلئوس در متون طب سنتی سوء مزاج سرد رودههاست که باعث تجمد آن یا تولید ریاح و درد میگردد. همچنین از جمله سایر اسباب آن داروهای سستکننده و بیحسکننده است که باعث بطلان حس روده شده و لذا قوه دافعه از آن سلب میشود و در نتیجه مواد محتبسه در روده دفع نمیشوند.
بحث و نتیجهگیری: با بررسی متون طب نوین و طب سنتی به نظر میرسد ایلاوس طب سنتی تطابق کامل با ایلئوس بعد از جراحی نداشته و نیاز به نظریهپردازی در این زمینه وجود دارد. به نظر میرسد با توجه به شرایط حین جراحی، مانند بازشدن شکم و بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی که موجب سردی و بیحسی بدن میگردد، در طی جراحی سوء مزاج سرد امعا ایجاد میشود که تجمد رودهها یا تولید ریاح را به دنبال دارد. بنابراین استفاده از داروهایی که موجب تسخین دستگاه گوارش و تحلیل ریاح شود میتواند در این زمینه مؤثر باشد.
- جراحی؛ ایلئوس؛ حرکات رودهای؛ طب سنتی؛ طب مکمل؛ قولنج؛ درد شکم
ارجاع به مقاله
مراجع
Rashidian A, Khosravi A, Arab M. I.R.Iran Multiple-Indicator Demographic and Health Survay 2010. Deputy for Health puplication. 2010; 95-6.
Delaney CP. Clinical perspective on postoperative ileus and the effect of opiates. Neurogastroenterol Motil. 2004; 16 (2): 61-6.
Carli F, Trudel JL, Belliveau P. The effect of intraoperative thoracic epidural anesthesia andpostoperative analgesia on bowel function after colorectal surgery: a prospective, randomized trial. DisColon Rectum. 2001; 44 (8): 1083-9.
Holte K, Kehlet H. Postoperative ileus: a preventable event. Br J Surg. 2000; 87(11): 1480-93.
Adupa D, Wandabwa J, Kiondo P. A randomised controlled trial of early initiation of oral feedingafter caesarean delivery in Mulago Hospital. East Afr Med J. 2003; 80 (7): 345-50.
Endo M, Hori M, Ozaki H, Oikawa T, Hanawa T. Rikkunshito, a Kampo medicine, ameliorates post-operative ileus by anti-inflammatory action. J Pharmacol Sci. 2014; 124 (3): 374-85.
The F, Cailotto C, van der Vliet J, de Jonge WJ, Bennink RJ, Buijs RM, Boeckxstaens GE. Central activation of the cholinergic anti-inflammatory pathway reduces surgical inflammation in experimental post-operative ileus. Br J Pharmacol. 2011; 163 (5): 1007-16.
Asao T, Kuwano H, Nakamura J, Morinaga N, Hirayama I, Ide M. Gum chewing enhances earlyrecovery from postoperative ileus after laparoscopic colectomy. J Am Coll Surg. 2002; 195 (1): 30-2.
Matros E, Rocha F, Zinner M, Wang J, Ashley S, Breen E, Soybel D, Shoji B, Burgess A, Bleday R, Kuntz R, Whang E. Does gum chewing amelioratepostoperative ileus? Results of a prospective, randomized, placebo-controlled trial. J Am Coll Surg. 2006; 202 (5): 773-8.
Mohsenzadeh Ledari F, Barat S, Nasiri Amiri F, Aghajani Delavar M, Banihosseini SZ, Khafri S. Effect of Gum Chewing after Cesarean- Delivery on Return of Bowel Function. 2012; 14 (3): 19-24.
Akhlaghi F, Pourjavad M, Mansouri A, Tara F, Vahedian M. Effect of Gum Chewing on Prevention of Post Cesarean Ileus. Journal of Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences. 2008; 14 (2): 35-40.
Michael D, Jonson R, Matthew W. Current therapies to shorten postoperative ileus. Cleve Clin J Med. 2009; 76 (11): 641-48.
Bauer AJ, Boeckxstaens GE. Mechanisms of postoperative ileus. Neurogastroenterol Motil. 2004; 2: 54-60.
Holte K, Kehlet H. Postoperative ileus: a preventable event. Br J Surg. 2000; 87: 1480-93.
Story SK, Chamberlain RS. A comprehensive review of evidence-based strategies to prevent and treat postoperative ileus. Dig Surg. 2009; 26: 265-75.
Johnson MD, Walsh RM. Current therapies to shorten postoperative ileus. Cleve Clin J Med. 2009; 76: 641-8.
Kraft MD. Methylnaltrexone, a new peripherally acting mu-opioid receptor antagonist being evaluated for the treatment of postoperative ileus. Expert Opin Investig Drugs. 2008; 17: 1365-77.
De Jonge WJ, Van Den Wijngaard RM, The FO, Ter Beek ML, Bennink RJ, Tytgat GN, Buijs RM, Reitsma PH, Van Deventer SJ, Boeckxstaens GE. Postoperative ileus is maintained by intestinal immune infiltrates that activate inhibitory neural pathways in mice. Gastroenterology. 2003; 125: 1137-47.
Schuster R, Grewal N, Greaney GC, Waxman K. Gum chewing reduces ileus after elective opensigmoid colectomy. Arch Surg. 2006; 141 (2): 174-6.
Baig MK, Wexner SD. Postoperative ileus: a review. Dis Colon Rectum. 2004; 47: 516-26.
Shang Hl, Yang Y, Tong X, Zhang L, Fang A, Hong L. Gum chewing slightly enhances early recovery from postoperative ileus after cesarean section: results of a prospective, randomized, controlled trial. Am J Perinatol. 2010; 27 (5): 387-91.
Abd El Maeboud KH, Ibrahim MI, Shalaby DA, Fikry MF. Gum chewing stimulates early return of bowel motility after caesarean section. BJOG. 2009; 116 (10): 1334-9.
WHO Traditional medicine strategy 2002-2005. Geneva. 2002; 1-3: 43-7.
Li S1, Liu Y, Peng Q, Xie L, Wang J, Qin X. Chewing gum reduces postoperative ileus following abdominal surgery: a meta-analysis of 17 randomized controlled trials. J Gastroenterol Hepatol. 2013; 28 (7): 1122-32.
Lubbers T, Buurman W, Luyer M. Controlling postoperative ileus by vagal activation.World J Gastroenterol. 2010; 16 (14): 1683-7.
ابن سینا، حسین. قانون فی الطب. تحقیق ابراهیم شمسالدین، جلد اول، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، (1425 ق.)، ص 262.
عقیلی خراسانی، سیدمحمدحسین. معالجات عقیلی. دوره دوم، شماره هفتاد و هشتم، تهران: مؤسسه تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران، (1387 ش.)، ص 61.
کرمانی، نفیس ابن عوض. شرح الاسباب و العلامات. تصحیح و تحقیق مؤسسه احیای طب طبیعی، جلد اول، قم: انتشارات جلالالدین، (1387 ش.)، صص 75-601.
جرجانی، سیداسماعیل. ذخیره خوارزمشاهی. تهران: مؤسسه تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران، (1387 ش.).
چشتی، محمد اعظم. اکسیر اعظم. نسخه خطی، جلد دوم، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، (1383 ش.)، صص 280، 345، 6-375، 403، 7-506، 6-515 و 555.
خسروی همدانی، سیداحمدعلی. راهنمای داروهای تندرستی. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران، (1386 ش.)، ص 288.
هروی، محمد بن یوسف. بحرالجواهر (معجم الطب الطبیعی). قم: انتشارات جلالالدین، (1387 ش.)، ص 60.
ارزانی، محمداکبر. طب اکبری. تصحیح و تحقیق مؤسسه احیای طب طبیعی، جلد اول، قم: انتشارات جلالالدین، (1387 ش.)، صص 686-581.
عقيلى علوى شيرازى، سيدمحمدحسين بن محمدهادى. خلاصةالحكمة (عقيلى). جلد اول، قم: اسماعيليان، (1385 ش.)، ص 385.
ناظم جهان، محمد اعظم. قرابادين (اعظم). چاپ دوم، تهران: دانشگاه علوم پزشكى ايران، (1383 ش.)، ص 102.
على بن موسى (ع)، امام هشتم. طب الإمام الرضا عليهالسلام المعروف بالرسالة الذهبية. چاپ اول، بیروت: دار المحجه البيضاء، (1419 ق.)، ص 204.
عقيلى علوى شيرازى، سيدمحمدحسين بن محمدهادى. مخزنالادویه. تحقیق و تصحیح محمدرضا شمس اردکانی، روجا رحیمی، تهران: دانشگاه علوم پزشکی تهران، انتشارات چوگان، (1387 ش.)، ص 197.
رازى، محمد بن زكريا. القولنج. چاپ اول، منشورات جامعه حلب معهد التراث العلمي العربي ـ حلب، (1403 ق.)، صص 16 و 158.
رازى، محمد بن زكريا. الحاوي في الطب. جلد دوم، بیروت: دار احيای التراث العربي، (1422 ق.)، ص 166.
- چکیده مشاهده شده: 3225 بار
- PDF دانلود شده: 2807 بار