مشروعیت وثیقه گذاری اعضای بدن انسان زنده رهن اعضای بدن
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 14 شماره 44 (1401),
9 June 2022
,
صفحه 1-21
https://doi.org/10.22037/mfj.v14i44.38083
چکیده
زمینه و هدف: امروزه ارتباط انسان با «اعضای بدن» خویش، در حل برخی موضوعات مستحدثه مانند رهن اعضای غیر رئيسه بدن بسیار مورد توجه قرار میگیرد. تعیین نوع رابطه و قلمرو این مهم، با ریشهیابی فقهی حقوقی و همچنین توجه به مالکیت اعضای بدن در حین حیات از جمله مباحثی است که باید مورد بازپژوهی قرار گیرد. امروزه اوضاع نابسامان اقتصادی و شرایط بد معیشتی به ویژه در خانوادههای بیسرپرست باعث شده است که کمتر کسی به عنوان وثاقت و ضمانت برای آنان در امور مختلف پا پیش گذارد. همچنین با توجه به اینکه غالب مجرمین به عنوان مصداقی از مدیونین در بند، از ضعف اقتصادی و معیشتی برخوردارند و امکان تدارک دیه برای آنها یا عاقله آنان وجود ندارد و از طرفی ذیحق نیز خواهان حقوق خود است، فرد مدیون میتواند برخی از اعضای (غیررئيسه) بدن خود را به عنوان سرمایهای که اکنون مالکیت دارد در رهن قرار دهد تا بتواند دیه را با اشتغال در جامعه فراهم سازد. حال بررسی این موضوع مهم است که آیا در صورت عدم تدارک، طبق قاعده «اذن در شیء اذن در لوازم آن نیز است» این اختیار برای ذیحق وجود خواهد داشت تا با درخواست قانونی و طی طریق رویه قضایی و معرفی به مؤسسات بهداشتی و درمانی، به اهداء و فروش اعضای غیر رئیسه بدن او بپردازد یا خیر؟
مواد و روشها: پژوهش پیش رو با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای پس از بررسی مالکیت داشتن اعضای بدن به بررسی امکانسنجی رهن اعضای بدن با توجه به ارکان عقد رهن میپردازد.
نتیجهگیری: با عنایت به نظریه مشهور فقها، با قواعد و ادلهای ازجمله، «قاعده تسلیط»، «اصل اباحه»، «ابقای عین با استیفای منافع»، «اصل رضائی بودن توافقات»، «منافع عقلایی بر وجه مصلحت» و ... مشروعیت وثیقهگذاری اعضای بدن محرز میگردد.
- اعضای بدن، انسان زنده، وثیقه گذاری، رهن.
ارجاع به مقاله
مراجع
Ṭurayḥī, F. Majmaʿ al-Baḥrayn. Tehran: Dār al-Kutub al-Maktabīyyat. 1983(1362).6: 258. [In Arabic]
Farāhīdī, KH. Kitāb al-ʿIyn. Qum: Hijrat. 1990(1410). 4: 44. [In Arabic]
Shahīd Thānī, Z. al-Ruwḍat al-Bahīyyat Fī Sharḥ al-Lumʿat al-Damishqīyyat. Qum: Dāwarī. 1990 (1410). 4:51. [In Arabic]
Juharī, I. al- Şiḥāḥ. Beirut: Dār al-Malāyīn. 1887 (1407). 243. [In Arabic]
Fīrūz Ābādī, M. al-Qāmūs al-Muḥīṭ. Beirut: Dār al-Jabal. 1992(1412). 366. [In Arabic]
Ibn Manẓūr, M. Lisān al- ʿArab. Beirut: Dār al-Fikr. 1885 (1405). 623. [In Arabic]
Henry, F. Usool Umoomi Phyziyolozhy. Translator: Abdollah Sheybani. Tehran: University of Tehran. 1932. 4.
Pūr Farhād, M. kālbud shināsī. Tabrīz: Bīnā. 1992(1371). 3. [In persian]
Majlisī, MB. Biḥār al-Anwār. Beirut: al-Wafā. 1983(1403). 2: 272. [In Arabic]
Majlisī, M. Biḥār al-Anwār. Beirut: Dār al-Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī. 1983(1403). 79: 229. [In Arabic]
Black p.m. “Three Definitions Of Death”. Georgetown University. 2016(1394). (11):136. [In English]
Hāshimī Shāhrūdī, M. Dāʾirat al-Maʿārif Fiqh al-Islām Bar Madhhab Ahl al-Bayt. Qum: Npn. 2003 (1423). 5:404. [In Arabic]
Nūrī Hamidānī, Ḥ. Hizār Wa Yik Masʾalih Fiqhī. Qum: Mahdī Muʿūd. 2009(1388). 1:251. [In Arabic]
Habibi , H. “Marg-e maghzi va peyvand A’za”. ketab-e Qum. 2001 (1380). (24):93. [In persian]
ʿAllāl al-Fāssī. Maqāşid al-Sharīʿat al-Islāmīyyat Wa Makārimuhā. Np. Npn. Nd. 3. [In Arabic]
Sīwarī Ḥillī, M. Ibṭāl Aḥkām Fiqhī Fī Madhhab Imāmīyyat. Ed: Kūhkamarī . Qum: Marʿashī Najafī. Nd.62. [In Arabic]
Ibn Ḥamzih Ṭūsī, M. al-Wasīlat Ila -Niyl al-Fāḍilat. Qum: Marʿashī Najafī. 1988 (1408). 262. [In Arabic]
Ibn Idrīs Ḥillī, M. al-Sarāʾir al-Ḥāwī li-Taḥrīr al-Fatāwā. Qum: Npn. 1990 (1410). 2:242. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Taḥrīr al-Aḥkām ʿAlā Madhhab al-Imāmīyyat. Qum: Ibrāhīm Bahādurī. 2000 (1420). 2:250. [In Arabic]
Muḥaqqiq Dāmād, SM. Qawāʿid Fiqhī. Tehran: ʿUlūm Islāmī. 1986(1406). 1:235 & 154 & 221. [In persian]
Khomeini, R. Makāsib al-Muḥarramat. Tehran: Nashr Wa Tanẓīm Āthār Imām Khomeini. 1999 (1378). 1: 150. [In Arabic]
Burūjirdī, M. Ḥuqūq Madanī. Tehran: University of Tehran. 2001(1380). 11. [In persian]
Najafī Khānsārī, M. Munīyyat al-Ṭālib Fī Sharḥ al-Makāsib. Qum: Nashr Islāmī. 1998 (1418). 2:263. [In Arabic]
Ruḥānī, SM. al-Masāʾil al-Muʿāşir. Qum: Dār al-Kitāb. 1992(1412). 216. [In Arabic]
Q. 95:4.
Muḥsinī, MA. al-Fiqh Wa al-Masāʾil al-Ḥasanat. Qum: Daftar Tablīghāt Islāmī. 2003(1382). 214. [In persian]
Mir Hashemi, S. “Mabāni Mashrou`iyat Peyvand A'zā.” Nedāe Idālat. 2006 (1385). (44):56. [In persian]
Muʾmin Qumī, M. Kalimāt Sadīdat Fī Masāʾil al-Jadīdat. Nashr Islāmī. 1995(1415). 178. [In Arabic]
Fiyḍī Ṭālib, ʿA. Silsilih Taḥqīqāt Ḥuqūqī Wa Fiqhī Biyʿi Aʿḍāʾ Badan. Qum: Nashr Qaḍā. 2009 (1388). 149. [In persian]
Makārim Shīrāzī, N. Fiqh ʿĀmmih . Qum: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib. 2002 (1422). 327. [In Arabic]
Ruḥānī, SMS. al-Masāʾil al-Muʿāşir. Qum: Dār al-Kitāb. 1992(1412). 201. [In Arabic]
Makārim Shīrāzī, N. Qawāʿid Fiqhī. Qum: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib.2005 (1425). 135. [In Arabic]
Tuḥīdī, M. Taqrīrāt Mişbāḥ al-Fiqh. Tehran: Maktab al-Dāwarī. (1998) 1418. 38. [In Arabic]
Khomeini, R. Kitāb al-Bayʿ. Tehran: Nashr Wa Tanẓīm Āthār Imām Khomeini. 2001(1421). 1:26&41&142. [In Arabic]
Kātūzīyān, N. Ḥuqūq Madanī, Mālikīyyat. Tehran: Dādgustar Mīzān. 1999(1378). 10 & 103. [In persian]
Jaʿfarī Langirūdī, MJ. Ḥuqūq Mālikīyyat. Tehran: Ganj Dānish. 2001(1380). 40 & 34. [In persian]
Gurjī, A. Mawwād Ḥuqūqī. Tehran: : University of Tehran. 1990(1369). 2:311. [In persian]
Shahīdī, M. Tashkīl ʿUqūd Wa Taʿahhudāt. Tehran: Mīzān 1998(1377). 348 & 327 & 40. [In persian]
Şafāʾī. SḤ. Ḥuqūq Madanī Ashkhāş Wa Amwāl. Tehran: Mīzān. 2001(1380). 123. [In persian]
Kātūzīyān, N. Ḥuqūq Qarārdādhā. Tehran: Mīzān. 2009 (1388). 174. [In persian]
Anşārī, M. Dāʾirat al-Mʿārif Ḥuqūq Khuşūşī. Tehran: Miḥrāb Fikr. 2005 (1384). 3: 113. [In persian]
Ḥakīm, SM. Nahj al-Fiqh. Qum: Bahman. 1994(1414). 234. [In persian]
Ḥillī, J. al-Muʿtabar Fī Sharḥ al-Mukhtaşar. Qum: Siyyid al-Shuhadā. 1884(1363). 29. [In Arabic]
Jaʿfarī Langirūdī, MJ. Ḥuqūq Mālikīyyat. Tehran: Ganj Dānish. 1994(1373). 40. [In Arabic]
Khomeini, R. al-Makāsib al-Muḥarramat. Tehran: : Nashr Wa Tanẓīm Āthār Imām Khomeini.1993 (1372). 234. [In Arabic
Naqībī, A. Naẓarīyih Şiḥḥat wa Jawāz kharīd Wa Furūsh Aʿḍāʾ Badan Dar Figh Imāmīyih. Np. Maʿārif Islāmī Fiqh Wa Uşūl. 2013 (1392); p. 140. [In persian]
Bujnūrdī, SM. Muʿāmilih Aʿḍāʾ Badan Dar Iran Bā Rūykardī Bar Naẓarīyih Imām Khomeini. Tehran: Matīn. 2007 (1387). 38:41. [In persian]
Shahīd Awwal, M. al-Lumʿat al-Dimashqīyyat. Qum: Dār al-Fikr. 2009 (1389). 4: 56. [In Arabic]
Bujnūrdī, Ḥ. al-Qawāʿid al-Fiqhīyyat. Qum: Dalīl Mā. 2006 (1386). 2: 12& 9; 6:11.
Ḥurr ʿĀmilī, M. Wasāʾil al-Shīʿat. Tehran: Islāmīyyat. 1883(1403). 3:123. [In Arabic]
Najafī, MB. Jawāhir al-Kalām. Beirut: Dār al-Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī. 1882(1362). 100. [In Arabic]
Ṭabāṭabāʾī Ḥāʾirī, ʿA. Rīyāḍ al-Masāʾil. Qum: Āl al-Bayt. 1998 (1418). 9: 189. [In Arabic]
Sīwarī Ḥillī, J. al-Tanqīḥ al-Rāʾiḥ li-Mukhtaşar
al-Sharʿī. Qum: Marʿashī Najafī. 1994 (1414). 64. [In Arabic]
ʿĀmilī, J. Miftāḥ al-Kirāmāt. Qum: Nashr Islāmī. Nd. 435. [In Arabic]
Najafī, MB. Jawāhir al-Kalām. Beirut: Dār al-Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī.1994(1404). 25: 99. [In Arabic]
Mughnīyyat, MJ. Fiqh al-Imām Jaʿfar al-Şādiq. Qum: Anşārīyān. 2011(1421). 4: 24. [In Arabic]
Ardibīlī, A. Zubdat al-Bayān. Tehran: Madrisih Jaʿfarīyih. Nd. 135. [In Arabic]
Shīrāzī SM. al-Fiqh. Beirut: Dār al- ʿUlūm. 1988(1409). 49:12. [In Arabic]
Ṭūsī, M. al-Nihāyat Fī Mujarrad al-Fiqh Wa al-Fatāwā. Beirut: Dār al-Kutub. 1879(1400). 431.
Muẓaffar, M. Uşūl al-Fiqh. Qum: Dār al-Kutub Islāmī. 2002 (1423). 1: 172. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Qawāʿid al-Aḥkām. Qum: Nashr Islāmī. 1992(1413). 5: 400. [In Arabic]
Bujnūrdī M. Qawāʿid Fiqhīyyat. Qum: al-Hādī. 1992(1413). 3: 202. [In Arabic]
Ruḥānī MŞ. Fiqh al-Şādiq. Qum: Imām Şādiq. 1991(1412). 20: 60. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Qawāʿid al-Aḥkām. Qum: Nashr Islāmī. 1992(1413). 5: 416.
Najafī, MB. Jawāhir al-Kalām. Beirut: Dār al-Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī. 1999 (1404). 104. [In Arabic]
Shīrāzī SM. al-Fiqh. Beirut: Dār al- ʿUlūm. 1988 (1409). 49: 15. [In Arabic]
Fiyḍ Kāshānī, M. Mafātīḥ al-Sharīʿat. Qum: Marʿashī Najafī. Nd. 3:137. [In Arabic]
Mufīd, M. al-Muqniʿ. Qum: Shiykh Mufīd. 1992(1413). 1: 622. [In Arabic]
Fakhr al-Muḥaqqiqīn, M. Sharḥ al-Fawāʾid. Qum: Ismāʿīlīyān. 2007 (1387). 2: 25. [In Arabic]
ʿĀmilī, Z. al-Ruwḍat al-Bahīyyat Fī Sharḥ al-Lumʿat al-Dimashqīyyat. Qum: Dāwarī. 2000 (1410). 117. [In Arabic]
ʿĀmilī, SJ. Miftāḥ al-Kirāmāt. Qum: Nashr Islāmī. 2009 (1430). 15: 430. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Qawāʿid al-Aḥkām. Qum: Nashr Islāmī. 1993 (1413). 2: 117. [In Arabic]
Bujnūrdī M. Qawāʿid Fiqhīyyat. Qum: al-Hādī. 1993(1413). 3: 200. [In Arabic]
Ibn Idrīs Ḥillī, M. al-Sarāʾir al-Ḥāwī li-Taḥrīr al-Fatāwī. Qum: Dār al-Kutub al-Islāmīyyat. 1989(1410). 2: 417.
Khānsārī, A. Jāmiʿ al-Madārik. Qum: Ismāʿīlīyān. 1984(1405). 3: 343.] In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Qawāʿid al-Aḥkām. Qum: Nashr Islāmī.1993(1413). 5: 400. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Tadhkirat al-Fuqahā. Qum: Ahl al-Bayt. 1994 (1414). 13:187. [In Arabic]
ʿĀmilī, Z. Masālik al-Afhām. Qum: Muṭāliʿāt Islāmī. 1983(1404). 4:11.
Ardibīlī, A. Zubdat al-Bayān. Tehran: Madrisih Jaʿfarīyih. Nd. 138. [In Arabic]
Baḥrānī, Y. al- Ḥadāʾiq al-Nāẓirat. Qum: Nashr Islāmī. 1884(1405). 20: 226. [In Arabic]
Ḥurr ʿĀmilī, M. Wasāʾil al-Shīʿat. Qum: Ahl al-Bayt. Nd. 15: 379. [In Arabic]
Kuliynī, M. al-Kāfī. Tehran: Dār al-Kutub. 1886 (1407). 5:233. [In Arabic]
Majlisī, MB. Biḥār al-Anwār. Tehran: Npn. Nd. 339. [In Arabic]
Māzandarānī, ʿAA. Mabānī Fiqh Faʿʿāl Dar Aḥkām Mabānī Fiqhī. Qum: Npn. Nd. 1: 29. [In persian]
Şadr, MB. Uşūl al-Fiqh. Qum: Nashr Islāmī. 1994(1372). 1:213. [In Arabic]
Makārim Shīrāzī, N. Istiftāʾāt Jadīd. Qum: Imām ʿAlī. 2006 (1427). 2:301. [In Arabic]
Sīwarī Ḥillī, M. Nuḍad al-Qişaş. Qum: Marʿashī Najafī. 1981(1403).166. [In Arabic]
Mughnīyyat, MJ. Fiqh Imām Jaʿfar Şādiq. Qum: Anşārīyān. 2000(1421). 4:25. [In Arabic]
Lārījānī, B. Piywand Aʿḍāʾ Masāʾil Akhlāqī Wa Fiqhī. Tehran: Fardā. Nd.15. [In persian]
Sterba, J. Etics. London: Blackwell. 2009. 154. [In English]
Frankena, W. Moral Philosophy. Trans: Sadeghi, H. Qum: Ṭāhā. 2000(1376). 47. [In persian]
Narāqī, A. Miʿrāj al-Saʿādat. Tehran: Markaz ʿIlmī. 1990(1366).18. [In Arabic]
Ṭabāṭabāʾī, MḤ. al-M īzān. Qum: Nashr Islāmī. 1998 (1374). 9:296. [In Arabic]
Makārim Shīrāzī, N. Akhlāq Dar Qurʾān. Qum: Imām ʿAlī. 2001(1377). 1: 33. [In Arabic]
Jaşşāş, A. Aḥkām al-Qurʾān. Beirut: Npn. 1984(1405). 634. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Tadhkirat al-Fuqahā. Qum: Ahl al-Bayt. Nd. 116. [In Arabic]
Muşṭafawī, SM. Miʾat Qāʿidat Fiqhīyyat. Qum: Dār al-kutub al-Islāmīyyat. 2000 (1421). 136. [In Arabic]
Majlisī, MB. Biḥār al-Anwār. Tehran: Npn. Nd. 339. [In Arabic]
Māzandarānī, ʿAA. Mabānī Fiqh Faʿʿāl Dar Aḥkām Mabānī Fiqhī. Qum: Npn. Nd. 1: 29. [In persian]
Qumī, SŞ. al-Masāʾil al- Mustaḥdithat. Np. Npn. Nd. 193. [In Arabic]
A group of researchers. Musūʿih Fiqhī Madhhab Ahl al-Bayt. Qum:Ahl al-Bayt. 2002(1423). 2:99. [In Arabic]
Khomeini, R. Anwār al-Hidāyat. Qum: Nashr Wa Tanẓīm Āthār Imām Khomeini. 1996(1372). 258.
Khomeini, R. Şaḥīfat Nūr. Tehran: Shirkat Sahāmī. 1985 (1361). [In persian]
Jaʿfarī Langirūdī, MJ. Tafşīl Dar Işṭilāḥ Ḥuqūqī. Tehran: Ganj Dānish. 2002 (1378). 2: 208. [In persian]
Ali Abadi, A. “Rahn-e Mosta'ār”. Quarterly Journal of Law and Political Science. 2010 (1386). (1):49. [In persian]
Şafāʾī. SḤ. Qawāʿid ʿUmūmī Qarārdādhā. Tehran: Mīzān. 2008 (1384). 2: 41. [In persian]
Bahrāmī Aḥmadī, Ḥ. Kullīyāt ʿUqūd Wa Qarārdādhā. Tehran: Nashr Mīzān. 2010(1386). 35. [In persian]
Sadeghi, M. "Naqdi bar Asbāb Suqoot Mu'āmilat". Kanoon Vukala. 2008 (1384). (56):213. [In persian]
Jaʿfarī Langirūdī, MJ. Mabsūṭ Dar Tirmīnuluzhī Ḥuqūq. Tehran: Ganj Dānish. 2003 (1379). 2: 1122. [In persian]
Imāmī, SḤ. Ḥuqūq Madanī. Tehran: Islīmī. Nd. 334. [In persian]
Jahaniyan, M; Barari, Y. " Ta'amoli bar Māhiyat Tabdil Ta'ahod.”. Motali'at Hoqooq. 2020 (1398). (4):105. [In persian]
Ruḥānī, SMŞ. Minhāj al-Fiqh. Qum: Yārān. 1997(1418). 47. [In Arabic]
Ḥājī ʿAzīzī, M; Zanganih, M; Mo’meni, A. “Jāygah Tabdil Ta'ahod Dar Fiqh Imamiyeh”. Feqh Va Hoqooq; 2011(1390); p. 43. [In persian]
Shahīd Thānī, Z. Masālik al-Afhām. Qum: Dānishnāmih Islāmī. Nd. 4:56. [In persian]
Fath abadi, H. "Imkan Sanji Tasāhol va Modārā dar Fiqh" Motale'at Beyn Reshte-i Fiqh. 2021(1399). (1):32.
Moradi, H. Tabdil Mojazatha-e Ta'ziri. Pazhoohesh Huqooq. 2001 (1381). p. 11. [In persian]
Makārim Shīrāzī, N. Anwār al-Uşūl. Qum: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib. 2007 (1428). 2: 519. [In Arabic
Isfahānī, M. al-Fuşūl al-Gharawīyyat Fī Uşūl al-Fiqhīyyat. Qum: Dār al-Iḥyāʾ al-ʿUlūm al-Islāmīyyat. 1883 (1404). 386. [In Arabic]
Muẓaffar, M. Uşūl al-Fiqh. Qum: Dār al-Fikr. 2010 (1432) . 2: 184. [In Arabic]
Ḥurr ʿĀmilī, M. Wasāʾil al-Shīʿat. Qum: Āl al-Bayt. 1988(1409). 417. [In Arabic]
al-Guznī, MA. Ḥukm Naql Wa Gharas al-Aʿḍāʾ al-Basharīyyat Fī Fiqh Islāmī Wa al-Qānūn. Erbil: Şalāḥ al-Dīn. 1999(1419). 33.
Faqānī, Z. al-Durr al-Manḍūd Fī Maʿrifat Şiygh al-Nīyāt Wa al-Īqāʿāt Wa al-ʿUqūd. Qum: Maktabat Imām al-ʿAşr al-ʿĀlamīyyat. 1997(1418).1:341. [In Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 289 بار
- pdf دانلود شده: 14 بار