بررسی و تصحیح رساله گریپ (آنفلوانزا) اثر دکتر حیدر میرزای شاهرخ شاهی
فصلنامه نفس,
دوره 9 شماره 3 (1401),
30 August 2022,
سابقه و هدف: دکتر حیدر میرزای شاهرخشاهی مشهور به حیدر میرزای دکتر (متوفی 1340 ق)، از شاهزادگان افشاری و نسل شاهرخ شاه افشاری میباشد. وی از شاگردان شایسته ژول ریشار یا میرزارضا خان (۱۸۱۶-۱۸۹۱ میلادی) نخستین معلم زبان فرانسه مدرسه دارالفنون و دکتر ژوزف دزیره تولوزان (۱۸۲۰-۱۸۹۷ میلادی) پزشک و همهگیرشناس فرانسوی در عهد قاجار میباشد. وی دیپلم پزشکی را زیر نظر دکتر تولوزان گذرانده است.
مواد و روشها: روش تحقیق در این پژوهش، روش تاریخی با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و تصحیح نسخه خطی و شیوۀ گردآوری مطالب بهصورت کتابشناسی میباشد.
یافتهها: دکتر حیدر میرزای شاهرخشاهی از پزشکان دوره ناصری و مظفری است که ریاست حفظ الحصه منطقه آذربایجان و نمایندگی مجلس شورای ملی در دور دوم را در کارنامه خویش داشته است. وی دانشآمخته مدرسه دارالفنون است که به زبان فرانسه آشنایی کامل داشت. از او اثری با نام «رساله گریپ» به یادگار مانده که به نام ناصرالدین شاه نوشته است. این رساله محصول برگردان آثار چند پزشک فرانسوی (مسیو اوُلمُن و مسیو باریپه و مسیو فیسن ژِر) میباشد که به سبک و شیوه پزشکان سنتی ایران جمعآوری شدهاست.
نتیجهگیری: مطالعه پیشرو تصحیح و بازخوانی رساله گریپ (آنفلوانزا) اثر حیدر میرزای دکتر (شوال ۱۳۱۱ قمری) میباشد که به شرح و بازگویی اپیدمی که در سالهای 1889 و 1890 پرداخته و راهکارهای درمانی را برای این بیماری ذکر نمودهاست.