اخوینی بخاری، از پیشگامان پزشکی در ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 16 (1392),
13 تیر 2014
,
صفحه 11-27
https://doi.org/10.22037/mhj.v5i16.6652
چکیده
ابوبکر ربیع بن احمد الاخوینی، یکی از پزشکان مشهور پارسی قرن چهارم هجری است. او از اهالی بخارا (شهری در جمهوری ازبکستان کنونی) و شاگرد ابوالقاسم طاهربن محمد بن ابراهیم مقانعی رازی از شاگردان زکریای رازی بوده است. به علت موفقیت فراوان در درمان بیماران روانپزشکی (و بهطور خاص مالیخولیایی)، در زمان حیاتش از او به عنوان «پزشک دیوانگان» یاد شده است. آثار او عبارتند از: «قرابادین»، «کتاب نبض»، «کتاب تشریح» و همچنین «هدایه المتعلمین فی الطب». کتاب هدایه تنها اثر بهجای مانده از این پزشک بزرگ ایرانی و اولین متن پزشکی نوشته شده به زبان فارسی است. از ابداعات او میتوان به ساخت 10 ترکیب دارویی جدید و لولهگذاری دهان به مری (OG tube) برای اولین بار اشاره کرد. علاوه بر این، اخوینی برای اولین بار در تاریخ پزشکی دنیا از نمودار تب برای مشخص کردن نوع تب استفاده کرده است. او همچنین درباره بسیاری از بیماریهای عصبی و روانی در کتاب خود بحث کرده است. از این رو اخوینی را میتوان یکی از پیشگامان علم پزشکی در ایران دانست.
- اخوینی؛ هدایه المتعلمین فیالطب؛ نمودار تب؛ نورولوژی؛ روانپزشکی
ارجاع به مقاله
مراجع
احمدبن ربیع الاخوینی بخاری. (1965). هدایة المتعلمین فیالطب. (تصحیح جلال متینی). مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
احمدبن عمر نظامی عروضی. (1954). چهارمقاله. (به تصحیح محمد معین). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خدادوست، کاظم. باطنی، غلامرضا. خلیلی، مجید. اردلان، محمدرضا. محجل شجاء، محمدعلی. (1391). گفتاری درباره زندگی و آثار ابوبکر اخوینی بخاری. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی. 5. (3). 1 تا 9.
تاجبخش، حسن. (1385) تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران. (دوجلدی). ویرایش سوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Ashtiyani, S. C., Shamsi, M., Cyrus, A., Bastani, B., & Tabatabayei, S. M. (2011). A Critical Review of the Works of Pioneer Physicians on Kidney Diseases in Ancient Iran. Iranian journal of kidney diseases, 5(5),P 300-8.
Sajadi, MM., Bonabi, R., Sajadi, MR., Mackowiak ,PA.(2012). Akhawayni and the first fever curve. Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 55(7),976-80.
Yarmohammadi, H., Dalfardi, B., & Ghanizadeh, A. (2013). Joveini: A Persian psychiatrist’s view and management of the insane. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, p 229-30.
Golzari, S., Khodadoust, K., Alakbarli, F., Ghabili, K., Islambulchilar, Z., Shoja, M. M.,... Shahabi, N. M. (2012). Sleep paralysis in medieval Persia–the Hidayat of Akhawayni (?–983 AD). Neuropsychiatr Dis Treat, 8, 229-234.
Available from: http://www.iranicaonline.org/articles/hedayat-al-motaallemin-fil-tebb.
Yarmohammadi, H., & Dalfardi, B. (2014). Al-Akhawayni’s views on stroke. International Journal of Cardiology.
Nayernouri, T., & Azizi, M. H. (2011). History of Medicine in Iran The Oldest Known Medical Treatise in the Persian Language. Middle East Journal of Digestive Diseases (MEJDD), 3(1), 74-78.
Yarmohammadi, H., Dalfardi, B., Mehdizadeh, A., & Haghighat, S. (2013). Al-Akhawayni, a contributor to medieval Persian knowledge on contraception. The European Journal of Contraception and Reproductive Health Care, 18(6), 435-440.
Yarmohammadi, H., Dalfardi, B., Rezaian, J., & Ghanizadeh, A. (2013). Al-Akhawayni's description of pulmonary circulation. International Journal of Cardiology, 168(3), 1819-1821.
Yarmohammadi, H., Dalfardi, B., & Ghanizadeh, A. (2013). Al-Akhawayni Bukhari (?–983 AD). Journal of neurology, 1-3.
Sadock, B. J., Kaplan, H. I., & Sadock, V. A. (2007). Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry: behavioral sciences/clinical psychiatry: Lippincott Williams & Wilkins.
Gordon, E., Kraiuhin, C., Kelly, P., Meares, R. (1984).The development of hysteria as a psychiatric concept. Comprehensive Psychiatry, 25(5):532-7.
- چکیده مشاهده شده: 1446 بار
- PDF (English) دانلود شده: 793 بار