مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

چکیده

امروزه «رایحه درمانی» به عنوان یک روش گیاه درمانی، یکی از شاخه‌های طب آلترناتیو و مکمل محسوب می‌شود. مطالعه تاریخ پزشکی نشان می‌دهد که تمدن‌های قدیمی توجه زیادی به گیاهان معطر داشته و آن‌ها را به طور گسترده‌ای در جنبه‌های گوناگون زندگی، از مراسم مذهبی و مومیایی کردن مردگان گرفته تا اهداف آرایشی و درمانی به کار می‌بردند.

بر اساس متون قدیمی طب سنتی ایران، ترکیبات معطر هم برای پیش گیری و هم درمان کاربرد فراوانی داشته است. اطبا و حکمای بزرگ طب سنتی چون «رازی، ابن سینا، علی بن ربن طبری» و دیگران؛ برای بیماری‌های مختلف برنامه‌های درمانی ویژه‌ای طراحی و اجرا می‌کردند که در آن داروهای معطر بوییدنی در کنار سایر انواع درمآن‌ها، جایگاه خاصی داشت و به نمونه‌هایی از آن اشاره خواهد شد. نمونه‌ای از تأکید حکما در استفاده از داروهای بوییدنی سخن «ابن نفیس» در کتاب «الموجز فی الطب» است که می‌گوید: «بوهای خوش یکی از درمان‌های عمومی خوب برای اغلب بیماری‌هاست».

علاوه بر آن روش‌های زیادی برای تهیه داروهای معطر طبیعی در متون داروسازی سنتی ما، چون «قرابادین کبیر، تحفة المؤمنین و مخزن الادویة» وجود دارد. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که در ابداع و پیشرفت رایحه درمانی، برای طب سنتی ایران نقشی مهم‌تر از آن‌چه که تاکنون فرض شده است، می‌توان در نظر گرفت.