نقش طب اروپایی در فرایند گذار طب سنتی به نوین در ایران عصر قاجار (1313-1212 ق./ 1275-1177 ش.)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 14 شماره 47 (1401),
23 July 2022
,
صفحه 1-15
https://doi.org/10.22037/mhj.v14i47.34861
چکیده
زمینه و هدف: ایران عصر قاجار سرآغاز حیات مجدد دانش پزشکی ایرانیان در برخورد با پزشکی نوین غرب محسوب میشود، چنانکه در این دوره آگاهی ایرانیان از تحولات علمی و فرهنگی جوامع غربی، به واسطه اعزام دانشجویان به اروپا و نیز حضور پزشکان هیأتهای سیاسی و مذهبی در ایران، بسترهای بروز تحولاتی شگرف در دانش پزشکی سنتی ایرانیان را فراهم آورد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی زمینهها و ابعاد مختلف گسترش طب نوین اروپایی در ایران و نقش آن در فرایند گذار طب سنتی به نوین در ایران عصر قاجار (1313-1212 ق./ 1275-1177 ش.) است.
روش: این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و با روش کتابخانهای و بهرهگیری از منابعی مانند منابع تاریخنگاری اصیل، سفرنامهها و متون تاریخی ترجمه شده انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان میدهد در عصر قاجار وضعیت نامطلوب بهداشت و درمان در جامعه، نقص دانش پزشکی و نارسایی مقررات دولت ایران در مقابله با اپیدمی بیماریها از یکسو و موقعیت ژئوپلیتیک ایران و رقابت استعمارگران برای افزایش نفوذ در ایران از سوی دیگر، زمینهساز حضور و فعالیتهای گسترده پزشکان اروپایی از طریق هیأتهای سیاسی اروپایی در دربار قاجار و مدرسه دارالفنون گردید.
نتیجهگیری: بررسی فعالیت و نوآوریهای پزشکان اروپایی در ایران عصر قاجار، از جمله رواج واکسیناسیون، تأسیس بیمارستان به شیوه نوین و آموزشهای بالینی در بیمارستان، تأسیس آزمایشگاه داروسازی و برقراری «قرنطینه» با شیوههای نوین و کارآمد جهت کنترل بیماریهای اپیدمیک خصوصاً در منطقه خلیج فارس توسط کمپانی هند شرقی انگلیس، نشاندهنده نقش مهم و اساسی طب نوین اروپایی در فراگرد تحول رویکردهای دانش پزشکی ایران و گسترش و برقراری جنبههای نظری و عملی طب نوین اروپایی در ایران عصر قاجار است.
- قاجاریه؛ طب سنتی و نوین؛ کمپانی هند شرقی انگلیس؛ قرنطینه؛ واکسیناسیون
ارجاع به مقاله
مراجع
Iqbal Ashtiani A. History of Medicine in Iran. Yaghma. 1961; 2(14): 55. [Persian]
Hamidian S. Shahnameh. Tehran: Ghatre Publication; 2000. p.40-42. [Persian]
Rezaei A. Survey on the Situation of Iranian Traditional Medicine and its History in Iranian Herbal Research. Medical History Journal. 2017; 9(32): 71-84. [Persian]
Serajoddini M. Aromatherapy and Medicine in Ancient Iran. Medical History Journal. 2010; 2(2): 11-33. [Persian]
Mohseni M. Medical Sociology. Tehran: Tahouri Publications; 1997. p.217. [Persian]
Hajianpour H, Hakimipour A. Factors and Obstacles Affecting the Participation of European Physicians in Iran During Qajar Period. Historical Sciences Studies. 2016; 8(1): 11-35. [Persian]
Haeri A. The first confrontation of Iran's thinking with the bourgeoisie of the west. Tehran: Amir Kabir; 2000. p.29-26. [Persian]
Nafisi A. Review of Iranian traditional medicine. Vahid Magazine. 1975; 37: 58-63. [Persian]
Roustai M. History of medicine in Iran, from the Qajar era to the end of Reza Shah era. Tehran: National archives and library of Iran; 2003. Vol.1 p.39, 344. [Persian]
Floor W. Public health in Qajar Iran. Translated by Nabipour I. Bushehr: Medical Ethics and History Research Center; 2007. p.11, 86-87, 264, 275. [Persian]
Polak Y. Polak Travelogue: Iran and Iranians. Tehran: Kharazmi; 1989. p.397-398. [Persian]
Nabipour I. Ibn Sina's Medicine in shift to modernism in Iran Qajar. Bushehr: Bushehr University of Medical Sciences Press; 2012. p.6-9, 11, 15. [Persian]
Polak Y. Polak Travelogue: Iran and Iranians. Tehran: Kharazmi; 1982. p.414. [Persian]
Najmi N. Old Tehran. Tehran: Janzadeh; 1989. p.412. [Persian]
Chardin J. Encyclopedia of Iranian civilization. Chardin Travelogue. Translated by Abbasi M. Tehran: Amir Kabir; 1966. p.23 [Persian]
Shahri J. Social history of Iran in the thirteenth century. Tehran: Rasa; 1989. p.278. [Persian]
Tayibi SM, Kaviani Pouya H. Medicine in Qajar era Iran based on travelogues of western travelers. Scientific Journal of History Reaserch. 2013; 9(35): 109-133. [Persian]
Shahidani SH, Aghili SA. Historical study and analysis of the presence and activity of Christian missionaries from the fall of Safavid to the rise of Qajar. Journal of History of Iran after Islam. 2013; 6: 91-116. [Persian]
Elgood C. Medicine in the Safavid period. Translated by Javidan M. Tehran: University of Tehran Press; 1978. p.111. [Persian]
Ganjbakh Zamani M. Russian and Britain implementation of medical and Sanitary developments in Qajar era for expanding their political and economical influence. Journal of Medical History. 2010; 2(4): 165-192. [Persian]
Careri FC. Gemelli Careri's travelogue. Translated by Nakhjavani A, Karang A. Tabriz: General Management of Culture and Arts of East Azerbaijan; 1969. p.117, 193-194. [Persian]
Elgood C. Medical history of Iran and the eastern caliphate, from the earliest times until the year 1932. Translated by Forqani B. Tehran: Amir Kabir; 1977. p.491, 594. [Persian]
Bazen P. Letters of Nadersha's physician. Translated by Hariri AA. Tehran: National Works Association; 1961. p.27-28. [Persian]
Elgood C. Medical history of Persia, from ancient times to 1932. Translated by Javidan M. Tehran: Iqbal; 1973. p.565-638. [Persian]
Alijani M. Examination and Medical Methods from Point of European Visitors in Gajar. Medical History Journal. 2012; 5(16): 93-123. [Persian]
Moradi Khalaj MM. Legitimacy demanders of Constitutional revolution. Shiraz: Kooshamer 2010. p.46, 50. [Persian].
Soheili Khsansari A. Historical Article, Amir Nizam's embassy and the sending of Iranian students to Europe for the first time. Vahid Magazine. 1964; 4: 18-20. [Persian]
Vaghaye Etefaghiyeh Magazine. No Date. [Persian]
Mostofi A. Description of my life. Tehran: Zavar; 1992. p.86. [Persian]
Adamiyat F, Nateq E. Amir Kabir and Iran. Tehran: Kharazmi Publications; 1982. p.336. [Persian]
Sarmadi M. Research in the history of medicine and the world of medicine from the beginning to the present. Tehran: Sarmadi; 1999. Vol.1 p.141. [Persian]
Yaghmaei I. Dar al-Fonun School. Tehran: Sarva Publishing; 1997. p.403. [Persian]
Hashemian A. Dr.Pollack, founder of modern medicine in Iran. Tehran: Ganjine-ye Asnad; 2001. p.15. [Persian]
Touli Faroogh P, Amlashi N, Delrish B, Talebi T. Introduction of Modern Medicine and its Evolutionary Aspects in Iran, Qajar Era (with Emphasis on Pictorial Manuscripts). Islamic Art. 2019; 15(34): 129-153. [Persian]
Campbell J. The last two years: The diaries of John Campbell, the British representative at the Iranian court. Translated by Teymouri E. Tehran: University of Tehran; 2005. p.604. [Persian]
Floor W. History of hospitals in Iran, from 550 to 1950 AD. Translated by Nabipour I. Bushehr: University of Medical Sciences and Health Services Publications; 2021. p.84-85. [Persian]
Wright D. The English amongst the Persians. Translated by Deldam E. Tehran: Behafarin; 2006. p.270-271. [Persian]
Sayah H. Haj Sayah's memories or the period of fear. Tehran: Ibne Sina; 1967. p.539. [Persian]
Fasihi S, Jaafari N. The Influence of English Physicians on the Political Relations between Iran and England During the Qajar Era. History of Iran after Islam. 2014; 9: 131-158. [Persian]
Serena C. Carla Serena's travelogue. Translated by Samiei GH-R. Tehran: Nashr-e No; 1984. p.143, 337-338. [Persian]
Dehghani Nejad M, Kasiri M. The Problem of Quarantines in Iran During Naserolddin Shah’S Era (1847-1986). Journal of Historical Reseaches. 2011; 46(4): 1-13. [Persian]
Lampton AKS. Qajar Iran. Translated by Fassihi S. Tehran: Javidan-e Kherad Publications; 1996. p.264. [Persian]
Alijani M, Bashri A. Cholera in Qajar Era in the Viewpoint of Travelers. Journal of Medical History. 2013; 4(13): 11-38. [Persian]
Floor W. Studies in the history of medicine in Iran. Translated by Nabipour E, Vahdat K, Nabipour I. Bushehr: Bushehr University of Medical Sciences and Health Services; 2017-18. p.122, 187. [Persian]
Tancoigne JM. A Narrative of a Journey into Persia. London: William Wright; 1820. p.244.
- چکیده مشاهده شده: 105 بار
- PDF دانلود شده: 90 بار