سیر تاریخی تحولات عرفی در موضوعات نکاح
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 12 شماره 00 (1399),
13 شهریور 2020
,
صفحه 287-298
https://doi.org/10.22037/mhj.v12i1.32925
چکیده
زمینه و هدف: عقد نکاح، مبیّن حاکمیت حقوق و تکالیف در روابط زن و شوهر است؛ که تحولات زیادی را از تاریخ خلقت آدمی تاکنون به همراه داشته است؛ در این خصوص عوامل متعددی در تدوین مقررات مربوطه به این حاکمیت مورد توجه قرار میگیرند. عرف و عادتهای اجتماعی، به عنوان یک عامل و قدیمیترین پدیده حقوقی، در کنار قانون از ضرورتهای زندگی اجتماعی به شمار میآیند که در این مقاله به منظور بررسی و تبیین ماهیت عرف، نحوة تعامل آن با قانون، نقش و کاربرد عرف در احکام مربوط به نکاح از دو منظر مالی و غیر مالی و همینطور ارزیابی موارد مذکور با رویکرد فقهی و حقوقی صورت گرفته است. مطالعة تحولات تاریخی عرفی در موضوعات نکاح خواهد بود که چگونه یه عرف در طول زمان، تبدیل به رویه، و یک رویه چگونه تبدیل به قانون شده است.
مواد و روشها: این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی و با بهرهگیری از ابزار فیشبرداری از منابع کتابخانهای تدوین گشته است.
یافتهها: در این مقاله مشخص میگردد که قانون به مناسبت خصایص خود، عمدهترین منبع حقوق تلقی شده و عرف در نقش مفسر و مکمل آن، ارزش عملی خود را نشان داده است. ازاینرو جایگاه عرف در نظام حقوقی، چه در مقام استنباط و چه در مقام تطبیق و اجرای قواعد، غیر قابل انکار است. در احکام شرعی نیز، گرچه شریعت اسلام مشتمل بر قواعد کامل و جامعی است، اما نقش عرف در تحولات فقهی قابل توجه است، زیرا اسلام همواره عرف صحیح که منشأ عقلایی داشته و با شرع مقدس مخالفتی نداشته باشد معتبر میداند.
ملاحظات اخلاقی: در روند نگارش مقاله از ابتدا تا پایان با اتکا به اصول امانتداری، صداقت و اصالت محتوا رعایت گردیده است.
نتیجهگیری: وقتی تاریخچه عرف را مطالعه مینماییم؛ یک قسمت آن به تاریخ پیشینیان بر میگردد و قسمت دیگر با تحولات زیادی به عرف و رویه کنونی مبدل گشته است؛ بدین سبب در قانون مدنی، که منبعث از شرع است، مقنن حل و فصل بسیاری از دعاوی، خاصه دعاوی مربوط به خانواده و نکاح را، رجوع به عرف قرار داده است. با توجه به نقش حیاتی و تأثیرگذار خانواده و نکاح بر نظامات اجتماعی و متأثر بودن نظام خانواده به ویژه روابط زوجین از عرف حاکم، ضروری به نظر میرسد که حقیقت و جایگاه عرف در این حوزه، با واکاوی و مداقة جدید مورد بررسی قرار گیرد. لذا از نتایج حاصل از این پژوهش میتوان به مواردی چون: قوت تأثیرگذاری عرف در فهم مسائل مستحدثه مطرح در حوزه نکاح، دخیل بودن آن در محاکم حقوقی، اخذ مشروعیت و مقبولیت برخی از عرفها در چارچوب مصالح عموم مردم و مقاصد اسلام و نقش تعیین کنندة عرف در ظهور مصادیق جدید از حقوق و تکالیف زوجین، اشاره نمود.
- عرف؛ نکاح؛ تحولات تاریخی؛ فقه و حقوق
ارجاع به مقاله
مراجع
Faiz Kashani, M. M, Al-Wafi, Isfahan: The Office of the Imam, the Commander of the Faithful upon Him, Islam, August 1, 1985.48. [Arabic]
Jafari Langroudi, M. J, General Introduction to Law, Tehran: Ganj-e-Danesh Publishing, First Edition, 1997, 448. [Persian]
Tabarsi, A, Majma 'al-Bayan, Qom: Publication of the school of Ayatollah Al-Uzmi Al-Marashi Al-Najafi, 1983, 237. [Arabic]
Parsa, F, Contemporary Jurisprudence, Qom: University of Islamic Religions, Journal of Contemporary Jurisprudence. 2018, 87. [Persian]
Makarem Shirazi, N, Kitab al-Nikah, Qom: School of Imam Ali Ibn Abi Talib (AS), 2003, 416. [Arabic]
Mohaqeq Karaki, A, Jame Al-Maqassid Fi Sharh Al-Qawa'd, Qom: Al-Bayt (AS) Institute for the Revival of Heritage. 1993, 7. [Arabic]
Emami, S. H, Family Civil Law, Tehran: Islamic Bookstore, 16th Edition, 1993, 268. [Persian]
Alidoost, A, Jurisprudence and custom, Tehran: Institute of Islamic Culture and Thought, second edition, 2006, 127. [Persian]
Katozian, N, Introduction to Law, Tehran: Anteshar Co., 29th edition, 2004, 82-79. [Persian]
Alavi, M. T, A Reflection on the Place of Custom and Habit in Iranian Jurisprudence and Law, Journal of Literature and Humanities, 2006, 208. [Persian]
Safaei, H, Family Law, Tehran: Institute of Publishing, University of Tehran, 11th edition, 2008, 166. [Persian]
Gorji, A, A Comparative Study of Family Law, 2005, Tehran: University of Tehran Press, 2005, 232. [Persian]
Mousavi Khomeini, R. The Spirit of God, Anwar al-Hediyya in his Commentary on Sufficiency, 1993, Qom: Founded by Dar Al-Ilm, August 1, 1372, 569. [Arabic]
Mughniyeh, M. J, Jurisprudence on the Five Schools, Beirut: Dar al-Jadid, 2000, 391. [Arabic]
Suri Helli, M, kanzoulerfan of the Qur’an, Tehran: Mortazavi. published, 1994. 219. [Arabic]
Abazari Foumashi, M, A Collection of Marriage and Divorce Rules and Regulations, Tehran: Khorsandi, First Edition, 2008, 139. [Persian]
Fattahizadeh, F, Woman in the Thought of History and Islamic Thought, Qom: Islamic Research Center of Radio and Television, 2004, 123. [Persian]
Mirkhani, E. A, A New Approach in Family Relations, Tehran: Safir Sobh Publishing, First Edition, 2000, 17. [Persian]
Qasemzadeh, M, Documents of Legal Opinions and Thoughts, Tehran: Samat Publishing, First Edition, 2003, 387. [Persian]
Haeri Shahbagh, A, Description of Civil Law, Tehran, Ganj-e-Danesh Publishing, First Edition, 1997, 965. [Persian]
Hosseini Shahroudi, M, Reports of the Study of Fundamentals and Jurisprudence, Qom: Founded by the Darat al-Ma'arif Islamic Fiqh Foundation, the right of the Bait school of thought, 2016, 70. [Arabic]
Tabatbay, M.H, Al-Mizan fi Tafsir al-Qur’an, Qom, an Islamic publishing book, University of Teachers, Scientific Hawza, Qom, 1996, 317. [Arabic]
Mishkini, A, Terms of Fiqh, Qom: Al-Hadi Publishing, 1998, 226.
Fadlallah, Muhammad Husayn, Islamic Reflections on Women, Beirut: Dar Al-Malak Publishing, 2000, 92. [Arabic]
Zahili, W, The Jurisprudence of Khanawadi Der Jahan Contemporary, Trans Selimi Tehran: Publishing Ihsan, 2009, 298. [Persian]
Hedayatnia, F, Wife's financial rights, Qom: Peugeot Hashgah Islamic Sciences and Culture, first edition, 2006, 16. [Persian]
Hekmatnia, M, Evaluation of Family Law, Tehran: Public Relations of the Women's Social Cultural Council, First Edition, 2007, 149. [Persian]
Naraqi, A, Shiite documentary, Qom: Al-Bayt Institute against Islam, 1996, 142. [Arabic]
Tabrizi, M. J, New Referendums, 2008, Qom: Sarvar Publishing, First Edition, 2008, 396. [Arabic]
Sistani, S. A, Minhaj al-Salihin, Qom: The office of Ayat al-Azmiyy, Sayyid Ali Husayn Sistani, August 1, 1995, 123. [Arabic]
Mousavi Khoyi, A, Minhaj al-Salihin, Qom: Spreading the Civilians of Science, A'v Best and Hashtim, 1989. 287. [Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 171 بار
- pdf دانلود شده: 55 بار