پیامدهای رقابت روس و انگلیس در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر ساخت قدرت در ایران؛ مطالعه موردی قرارداد ترکمنچای و آخال
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 12 شماره 00 (1399),
13 شهریور 2020
,
صفحه 19-29
https://doi.org/10.22037/mhj.v12i00.31576
چکیده
زمینه و هدف: قدرتهای روس و انگلیس در دوران معاصر و از جمله در دوره قاجار با دخالت نظامی، تحمیل قراردادهای تجاری، اقتصادی و سیاسی، ساختار قدرت در ایران را تحت تأثیر قرار دادهاند. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر رقابتهای این دو قدرت استعماری و تأثیر آن بر ساخت قدرت در ایران میپردازد که به طور خاص به قراردادهای ترکمنچای و آخال نظر افکنده است.
مواد و روشها: روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است که با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانهای و بهرهگیری از رویکرد تاریخی نسبت به جمعآوری اطلاعات اقدام نموده است.
یافتهها: جنبههای داخلی رقابتهای روس و انگلیس پس از عهدنامههای ترکمنچای و آخال در عهد قاجار باعث وابستگی سیاسی، اقتصادی و تجاری پادشاهان قاجار به این دولتها شده بود، تصمیمگیری مستقل و عقلانی را از آنان سلب میکرد، کشور عرصه تاخت و تاز قدرتهای استعماری بود، ضربات مهلکی به فرایند توسعه ایران وارد شد، زمینههای توسعه وابسته را برای مدت طولانی در نزد سیاستمداران ایرانی ایجاد نمود.
نتیجهگیری: عهدنامه ترکمنچای و آخال، جنبه رقابتی و بیشتر برای حراست از منافع استعماری روسها در ایران و آسیای مرکزی بود که در مقابل آن، انگلیس را نیز به ایجاد عهدنامههای استعماری دیگری سوق میداد. رقابت استعماری روس و انگلیس در این دوره بیشتر در آسیای مرکزی و هندوستان خلاصه میشد، تجزیه ایران و تشویق مقامات محلی به جدایی از ایران جنبه خارجی دیگری بود که روسیه و انگلیس دنبال مینمودند و در عمل نیز چنین رویدادهایی به وقوع پیوسته بود.
- روسیه؛ انگلیس؛ ایران؛ ساخت قدرت؛ ترکمنچای؛ آخال
ارجاع به مقاله
مراجع
Hoseini R. Iran and Russia from Safavid to Qajar. Journal History and Gheography 2008; 1(4): 102-106.
Terenziv PK. Russain nad British Competitions in Iran and Afghanistan. Translated by Azin A. Tehran: Publisher Science and Cultural; 1984.
Saray AM. History of Turkmenistan. Tehran: Publisher Office of Political and International Studies; 1994.
Teymori I. The age of ignorance or the date of Concessions in Iran. Tehran: Eghbal Publisher; 1984.
Saray M. The Turkmens in the Age of Imprialism (Research on the Turkmen People and Their Country in the Russian Empire). Tehran: Publisher Qadir Verdi Rajaie; 1999.
Abadian H. Russian and British Imperialism and the issue of Iran and the Ottoman Empire. Juornal of Book history and Geografhy 2008; 13(131): 17-25.
Sykes SP. Genaeral Travel Guide to Sykes or ten Thousand miles in Iran. Translated by nouri S. Tehran: Publisher Lowheh; 1984.
Motavali Haghighi Y. Afghanistan and Iran; A Study on Political relations and border Challenges from King Ahmad Durrani to King Ahma Qajar. Mashhad: Publisher Islamic Research Foundation; 2004.
Kurzon JN. Iran and the Subject of Iran. Translated by Vahid Mazandarani V. Tehran: Publisher Science and Cultural; 1984.
Etemadolsaltaneh MH. Montazam Naseri. Corrected by Rezvani ME. Tehran: Publisher Donyai Ketab; 1988.
Rawlinson H. England and Russia in the east. London: Murray Publisher; 1875.
Sheikh Aleslami J. Causes of increasing Russian and British political influence in Iran during the Qajar era. Journal Yaghma 1977; 6(34): 328-337.
Shamim AA. Iran during the Qajar Period. Tehran: Publisher Behzad; 2008.
Nouri M. The general appearance of Irans foreign trade during the Afshari and Zandi Periods. Jouranal of Moskoyeh 2006; 1(3): 131-152.
Tajbakhsh A. A Few articles about the embassy of Mohammad Reza Beyg, the ambassador of King Soltan Hussein to the Court of Louis 14. Journal of Historical Reviews 1973; 9(2): 15-46.
Sykes SP. History of Iran. Translated by Daie Gilani MT. Tehran: Publisher Afson; 2001.
Zargar AA. History of Political relations Between Iran and Britian during the reign of King Reza. Translated by Bayat K. Teharan: Publisher Moien; 1993.
Ghaziha F. Documents on Iran-Russia relations during the Conquest of King Fath Ali and King Mohammad Qajar. Tehran: Publisher Ministry of Forign Affairs; 2001.
Saray AM, Faragi M-GH. War in Turkmanistan. Gorgan: Publisher Makhtumgholi Faragi; 2010.
Asadikia B. Book introduction and review: Iran and Russia in the big game. Traveling and Oriental Studies 2009; 4(2): 341-359.
- چکیده مشاهده شده: 319 بار
- pdf دانلود شده: 144 بار