آلودگی آب و بیماریهای آن در دوره پهلوی اول (با تأکید بر رساله طبی «آب و امراض منتشره توسط آن»)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 10 شماره 34 (1397),
25 November 2019
,
صفحه 71-84
https://doi.org/10.22037/mhj.v10i34.23066
چکیده
آب و آلودگیهای ناشی از آن یکی از اصلیترین مسائل و معضلاتی بود که دولت پهلوی با آن دست به گریبان بود. گزارشها و اسناد نشان میدهند که این مسأله از دوره قاجار به بعد، یکی از اصلیترین علل وجود بیماریهای مسری در ایران بوده است. در دوره پهلوی اول، آب همچنان عامل مستقیم و غیر مستقیم در ایجاد و گسترش بیماریهایی چون مالاریا، حصبه، تراخم، سوزاک، سل و... بود. در نتیجه برای برطرفکردن این مشکل اقداماتی صورت گرفت و پزشکانی که در این زمینه تخصص داشتند، به نگارش رسالهها و مقالاتی برای آگاهیدادن به عامه مردم پرداختند. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهایی دست اول و پژوهشهای جدید و همچنین روزنامههای دوره پهلوی نخست به بررسی و تحلیل مسأله آلودگی آب و بیماریهای آن و اقدامات حکومت پهلوی برای مقابله با آن میپردازیم و سپس رساله طبی دکتر سعیدخان کردستانی با عنوان «آب و امراض منتشره توسط آن» را که رساله مهمی در حوزه آموزش استفاده از آب و بیماریهای ناشی از آن است، بازخوانی و بررسی خواهیم کرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که دولت پهلوی برای مقابله با بیماریهایی که آب و آلودگی آن یکی از عوامل مهم ایجاد آنها بود، اقدامات زیادی در حوزههای عملی مانند لایروبی قناتها، احداث قناتهای جدید و ساخت نهر برای استفاده از آب، پیشنهاد آب لولهکشی، تأکید بر لزوم انتقال طویلهها و گاریخانهها به خارج از شهرها، لزوم شنریزی در خیابانها و انتقال زباله و کثافات به خارج از شهرها و اقدامات آموزشی مانند افزایش سطح آگاهیهای عمومی نسبت به پیشگیری و شناخت بیماریها با استفاده از انتشار روزنامهها، رسالهها و تصاویر و برگزاری کنفرانس انجام داد و پزشکانی مانند دکتر سعیدخان کردستانی هم با آگاهی از این مسأله، به نوشتن مقالات و رسالههایی درباره آب و آلودگی آن و ارائه راهکارهایی برای استفاده از آب سالم و مقابله با آبهای آلوده پرداختند. نتیجه این مقاله نشان میدهد که در دوره پهلوی اول، اقدامات عملی و آموزشی زیادی برای مقابله با بیماریهای ناشی از آب صورت گرفت و بعضی از پزشکان مانند سعیدخان کردستانی نیز جداگانه در اینباره مینوشتند، اما آب و بیماریهای ناشی از آن، همچنان قربانی میگرفت.
- آب؛ سعیدخان کردستانی؛ رساله طبی؛ پهلوی اول؛ امراض آب
ارجاع به مقاله
مراجع
Adamyat F. Amir Kabir. Tehran: Khwarizmi; 1983. p.30-31. [Persian]
Ibrahim Nejad H. Medical and Public Health Renovation in the Qajar Period. Translated by Behzadinejad GH. Tehran: Research Institute of Islamic History; 2017. p.26-27. [Persian]
Najmi N. Nasserian era Tehran. Tehran: Attar; 1985. p.421. [Persian]
Malekzadeh E. Health and Welfare Charities in Reza Shah era. Tehran: History of Iran; 2013. p.193-194, 198, 219, 256, 258. [Persian]
Zamani G. Health development in the late Qajar period. Quarterly Medical History 2010; 2(3): 140-155. [Persian]
Elgood C. A Medical History of Persia and the Middle Easterm Caliphate until the Year 1923. Cambridge: No Name; 1951. p.76.
Mohseni M. Sociology of Medicine and Health. Tehran: Tahori; 1993. p.38-39. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1927. No.275. [Persian[
Rasouli J, Allen K. Doctor Saeed Khan Kurdistan biography. Unwarranted: The International Association of Iranian Christians; 1982. p.5, 34. [Persian]
Baba Mardokh R. The date of Fame. Translated by Rouhani MM. Tehran: Soroush; 2011. Vol.2 p.267- 268. [Persian]
Kurdistani S. Water and diseases spread by it. Tehran: Narous; 1920. p.2-17, 20-21, 25-30, 32-43, 46. [Persian]
Einolsaltane S. Einolsaltane Newspaper. Edited by Salur M, Afshar I. Tehran: Mythology; 1995. Vol.1 p.371. [Persian]
Advay M. Doctor Saeed Khan, Kurdistan myth of Medical Ethics in Qajar and First Pahlavi period (Physiologist and ophthalmologist). Quarterly Medical History 2015; 7(22): 169-190. [Persian]
Sadeghi Hassanabadi A. General Public Health. Shiraz: Shiraz University; 1990. p.8. [Persian]
Manzoor al-Ajdad SMH, Ghasemi R. Public Diseases in the first Pahlavi era and government action to deal with it. Baharestan Payam. Medical Jistory 2010; 2(2): 12-29. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1926. No.71. [Persian[
Etelaat Newspaper. 1933. No.1839. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1935. No.2715. [Persian] 19. 19. Banani A. The Modemization of Iran 1921-1941. California: Stanford University Press; 1961. p.64-66.
Keshawarz F. Customs raising children. Tehran: Pharos Printing; 1939. p.191. [Persian]
Journal of Womanhood 1921; 2(3). [Persian]
Etelaat Newspaper. 1927. Nos.285, 303. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1935. No.2581. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1935. No.2474. [Persian]
Rustaei M. Date and practice of medicine in Iran (from the end of Reza Shah Qajar) According to documents. Tehran: Organization of Documents and National Library of the Islamic Republic of Iran; 2003. Vol.2 p.384, 386, 410, 423-424. [Persian]
Manzoor al-Ajdad SMH, Ghasemi R. Water Pollution and the government twenty-year period actions 1300-1320. Baharestan Payam. Medical History 2010; 2(2): 59-63. [Persian]
Etelaat Newspaper. 1937. No.3385. [Persian]
Kazemzadeh H. Education and its three pillars. Berlin 1924; 8(2). [Persian[
Nafisi MR. A look at the course of economic thought in the Pahlavi era. Tehran: New Design; 1992. [Persian[
Arfa H. In the service of the Five Sultans. Translated by Navab SA. Tehran: Mehrain; 1998. p.325. [Persian]
Gilmour J. United Nations Journal of Health, Report on Health Conditions in Iran. Translated by Nasseri K. Tehran: Public Service Organization Publications; 1975. p.33. [Persian]
Mohseni M. Basics of Health Education. Tehran: Tahori. 1996; 72 [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 255 بار
- PDF دانلود شده: 143 بار