مقایسه تطبیقی تشریح و عملکرد لایههای چشم از دیدگاه طب سنتی و طب نوین
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 8 شماره 26 (1395),
23 دی 2017
,
صفحه 125-154
https://doi.org/10.22037/mhj.v8i26.19545
چکیده
مقدمه: برای شناخت احوال اعضا بدن و آنچه به آنها عارض میشود، حتماً لازم است تا اطلاعاتی از تشریح عضو داشته باشیم. حکما نیز شناخت اجزای چشم را جهت درمان بیماریهای چشم ضروری میدانستند. از طرف دیگر مقایسه تطبیقی تشریح بر طبق منابع طب سنتی با طب نوین علاوه بر یادآوری عظمت حکما و طبیان طب سنتی و دقت و تلاش وافر آنها جهت شناخت بدن، به استفاده بیشتر طبیبان در استفاده از منابع طب سنتی و رویکرد عمیقتر به آنها در جهت حمایت از بیمار و درمان بیماری کمک میکند. چشم از دیدگاه طب سنتی دارای لایههای متعدی است که شامل طبقات و رطوبات میباشد. هدف از این مطالعه مقایسه تطبیقی موقعیت و کارکرد هر یک از این لایهها از منظر طب سنتی و طب نوین است.
روش: این مقاله حاصل یک مطالعه مروری توصیفی بر روی کتب طب سنتی از قرن سوم تا سیزدهم هجری قمری میباشد که به بررسی توصیفات تشریحی و عملکردی لایههای چشم و مقایسه آن با طب نوین میپردازد.
یافتهها: در منابع طب سنتی، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ چشم ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ گرفته و لایههای چشم به طبقات و رطوبات متعددی تقسیم شده است. در تشریح چشم به منشأ هر یک از لایهها و موقعیت آنها در بین لایههای دیگر پرداخته شده است. همچنین عملکرد و منفعت و تغذیه هر یک از لایهها در کتب مختلف، توصیف شده است.
نتیجهگیری: در مقایسه تطبیقی منابع طب سنتی در تشریح و عملکرد چشم، شباهتها و تفاوتهای متعددی با توضیحات موجود در منابع طب نوین به چشم میخورد که در بعضی موارد در تشریح و در بعضی موارد در توضیح کارکردی اجزای چشم میباشد.
- چشم؛ تشریح؛ لایههای چشم؛ طب سنتی ایران
ارجاع به مقاله
مراجع
جرجانى، اسماعیل بن حسن. ذخیره خوارزمشاهى. ده جلدی، جلد اول، چاپ اول، قم: مؤسسه احیای طب طبیعى، (1391 ش.)، صص 137-134، 205.
ناظم جهان، محمد اعظم. اكسیر اعظم. چهار جلدی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: دانشگاه علوم پزشكى ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، (1387 ش.)، ص 341.
عقیلى علوى شیرازى، سیدمحمدحسین بن محمدهادى. خلاصة الحكمة (عقیلى). سه جلدی، جلد اول، چاپ اول، قم: اسماعیلیان، (1385 ش.)، صص 300-291.
كحال، على بن عیسى. تذكرة الكحالین. چاپ اول، تهران: دانشگاه علوم پزشكى ایران، (1387 ش.)، صص 45-22.
حموى، صلاحالدین بن یوسف كحال. نورالعیون و جامعالفنون. یک جلدی، چاپ اول، ریاض: مركز الملك فیصل للبحوث و الدراسات الإسلامیه، (1407 ق.)، صص 20-18.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. أمراض العین و علاجاتها. یک جلدی، چاپ اول، تهران: دانشگاه علوم پزشكى ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشكى، (1386 ش.)، صص 48-42.
سمرقندى، نجیبالدین. شرح الأسباب و العلامات. شارح، نفیس بن عوض كرمانى. دو جلدی، جلد اول، چاپ اول، قم: جلالالدین، (1387 ش.)، ص 222.
ریوردان-اوا، پل. کانینگهام، امت. کلیات چشم پزشکی ووگان. ترجمه علیرضا کشتکار جعفری. یک جلدی، تهران: کتاب ارجمند، (1391 ش.)، صص 25-12، 154.
Louis B, Cantor LB, Rapuano CJ, Cioffi GA. Fundamentals and Principle of Ophthalmology. Sanfrancisco: Amercan academy of ophthalmology; 2015-2016. 23, 32, 38-43, 49, 57, 59, 61-67, 78.
شاه ارزانى، میرمحمداكبر بن محمد. طب اكبرى. دو جلدی، جلد اول، چاپ اول، قم: جلالالدین، (1387 ش.) ص 195.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. شرح تشریح القانون. شارح، ابن نفیس، على بن ابى حزم. یک جلدی، چاپ اول، تهران: دانشگاه علوم پزشكى ایران، (1383 ش.)، صص 357، 360، 364.
اسنل، ریچارد-اس. لمپ، مایکل-آ. آناتومی بالینی چشم. ترجمه مرتضی عبداللهی. یک جلدی، چاپ اول، تهران: جامعهنگر، (1382 ش.)، صص 164، 167، 182-177، 217-196، 238-237، 240، 252-250.
Pflugfelder SC, Beuerman RW, Stern ME. Dry Eye and Ocular Surface Disorder. New York: Marcel Dekker; 2004. 13.
رازى، محمد بن زكریا. المنصوری فی الطب. یک جلدی، چاپ اول، کویت: المنظمة العربیة التربیة و الثقافة و العلوم، (1408 ق.)، ص 59.
جرجانی یمانی (زریندست)، ابوروح محمد بن منصور بن ابیعبدالله. نورالعیون. تک جلدی، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب، (1391 ش.)، صص 39-38.
ابن نفیس، ابوالحسن علاءالدین علی بن الحزم قرشی. المهذب فی الکحل المجرب (المهذب فی الطب العین). یک جلدی، چاپ اول، تهران: مجمع ذخائر اسلامی، (1391 ش.)، ص 456.
بیگباباپور، یوسف. مجموعه چشمپزشکی. بر اساس نسخه خطی تیمور پاشای قاهره، ش 100 طب، مکتوب سنه 592 ق.، یک جلدی، چاپ اول، قم: مجمع ذخائر اسلامی، نسخه برگردان، (1391 ش.)، ص 53.
- چکیده مشاهده شده: 443 بار
- PDF دانلود شده: 697 بار