استفاده ابزاري انگلستان و روسيه از توسعه پزشكي و بهداشتي در ايران دوره‌ی قاجاريه براي بسط نفوذ سياسي و اقتصادي
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 4 (1389),
29 اردیبهشت 2016
,
صفحه 165-192
https://doi.org/10.22037/mhj.v2i4.12248
چکیده
در موارد متعددی انگلستان و روسیه با استفاده از ابزار بهداشت و پزشکی درصدد بسط نفوذ سياسي و اقتصادي خود در ایران برمی‌آمدند. این مداخلات از ورود میسیونرهای مذهبی به‌عنوان پزشک و با هدف تبلیغ مذهبی گرفته تا اشغال جزایر خلیج فارس در جنوب ایران و یا تصاحب برخی اماکن و بیمارستان‌ها در شمال ایران به بهانه برقراری قرنطینه‌های بهداشتی را شامل می‌گردید؛ البته این موارد از جمله موضوعاتی است که حتی در متون علمی ـ تاریخی مکتوب نیز مورد بی توجهی قرار گرفته است. به‌طور مشخص یکی از مهم‌ترین شاهد مثال ها کتاب تاریخ پزشکی ایران به قلم سیریل الگود انگلیسی است که با وجود اطلاعات ارزشمندی که در اختیار خواننده قرار می‌دهد، دارای موضع‌گیری‌های اغراق‌آمیزی در خصوص نقش و تأثیر مثبت انگلیسی‌ها در تحولات پزشکی و بهداشتی ایران است. البته پر مسلم است وقتی تحولات تاریخی یک کشور به دست نویسندگان خارجی نوشته می‌شود به هر تقدیر قضاوت‌های شخصی خالق متن در مکتوب وی نیز متجلی می‌گردد.
در این نوشتار پس از بيان خلاصه‌اي از روند تحولات پزشکی در دوره قاجاریه، چند نمونه از اسناد وزارت امور خارجه ايران كه گوياي تلاش دو قدرت سياسي آن دوران براي افزايش ضريب نفوذ آنها در ايران مي‌باشد ارائه مي‌گردد.
- اسناد؛ تاريخ پزشكي؛ ايران؛ انگلستان؛ روسيه؛ قرنطينه؛ بهداشت؛ قاجاريه
ارجاع به مقاله
مراجع
الف) منابع فارسی
الگود، سیریل. (1357ش.). طب در دوره صفویه (ترجمه: محسن جاویدان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
الگود، سیریل. (1371). تاريخ پزشكي ايران و سرزمین‌های خلافت شرقی (ترجمه: باهر فرقانی). تهران: انتشارات امیرکبیر.
تاجبخش، حسن. (1379ش.). تاریخ بیمارستان‌های ایران از آغاز تا عصر حاضر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حفيظي، محمدعلي. (1332ش.). راهنماي دانشكده پزشكي، داروسازي، دندانپزشكي و بيمارستان‌ها و آموزشگاه‌هاي وابسته. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نبی‌پور، ایرج. (1386ش.). پیش‌درآمدی بر تاریخ پزشکی خلیج فارس. تهران: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بوشهر.
هدايتي، سيد جواد. (1381ش.). تاريخ پزشكي معاصر ايران (از تأسيس دارالفنون تا انقلاب اسلامي). تهران: دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايران.
ب) منابع لاتین
Lorimer JG. Gazetteer of the Persian Gulf.
Erdemir AD;Oncei O. Development of the foundations of Quarantine in Turkey in nineteenth century and its place in the public health. JISHIM.2003.
- چکیده مشاهده شده: 424 بار
- PDF دانلود شده: 560 بار