مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

چکیده

همپوشانی و تأثیر متقابل جنبه‌های تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی، مذهبی و حقوقی، در موضوعات پزشکی به نحو برجسته‌ای قابل تشخیص است تا آن جا که می‌توان گفت، میراث قواعد آمره پزشکی را در هر ملتی آمیخته‌ای از یاخته‌های فوق تشکیل می‌دهند. بنابراین، اگرچه اخلاق، اصولی جهان شمول و تغییرناپذیر دارد، با تحولاتی که در عرصه‌های تاریخی- اجتماعی و تحت تأثیر آموزه‌های فلسفی و مذهبی، در محدوده‌های جغرافیایی مختلف، پشت سر گذاشته، تفاوت در سیاست‌های حقوقی که در بسیاری مواقع انعکاس دهنده جهت‌گیری اخلاقی حاکم در یک جامعه می‌باشند را به ارمغان آورده است.

در واقع اصول اخلاقی همچون استقلال، عدالت و سودرسانی و ضرر نرساندن، اگرچه در تقابل با موضوعات پیچیده‌ای که مرهون پیشرفت روزافزون مناسبات پزشکی و تکنولوژی‌های نوین زیست پزشکی است، در بطن خود با تعارضاتی مواجه خواهند شد، در مرحله تفسیر و تأویل نیز به شدت تحت تأثیر ملاحظات تاریخی، اجتماعی و مذهبی می‌باشند. تأثیر این نیروها حسب شرایط و اوضاع ملت‌ها و وابستگی‌های آنان، متغیر خواهد بود؛ اوج این تأثیر را در نظام‌های مکتبی که جهت گیری اخلاقی، محصول آرمان‌های منضوج در گرماگرم اندیشه‌های منسوق این مکاتب است، به نظاره می‌نشینیم؛ با وجود این، تاریخ نشان داده که همواره برخی مؤلفه‌های اعتقادی و فلسفی از حقایق وحیانی فاصله می‌گیرند و در مقابل تحولات اجتماعی و علمی، طفیل و ملعبه‌ای در دست اقلیتی، بیش نخواهند ماند.

...