تبیین فقهی ماده 47 آییننامه اجرای احکام کیفری در برداشت عضو از محکومان به اعدام
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 13 شماره 43 (1400),
23 تیر 2021
,
صفحه 1-12
https://doi.org/10.22037/mfj.v13i43.34074
چکیده
زمینه و هدف: تأمین ارگانهای مورد نیاز بیماران از طریق برداشت و پیوند اعضای محکومان به مرگ، از دیرباز با چالشهای جدی اخلاقی و حقوقی مواجه بوده است. تصویب ماده ۴۷ آییننامه اجرای احکام کیفری در سال ۱۳۹۸ که در آن زمینه جواز برداشت عضو از محکومان فراهم شده است، مخالفتها و موافقتهای فراوانی را برانگیخت. در برابر مخالفتهایی که با این عمل شده است، برخی فقیهان براساس دلایلی برداشت عضو از محکومان را با شرایط خاصی پذیرفتهاند. از جمله مهمترین این شرایط وصیت یا رضایت اهداکننده است. هرچند دیدگاههای دیگری همچون جواز به شرط رضایت اولیای محکوم و جواز مطلق و جواز به شرط اذن حاکم نیز مطرح شده که با اشکالاتی مواجه هستند. این جستار با هدف امکانسنجی فقهی برداشت و پیوند اعضای محکومان به مرگ صورت گرفته است.
مواد و روشها: این نوشتار به گردآوری نظرات و فتاوای فقهی با شیوۀ کتابخانهای پرداخته و پس از بیان تاریخچۀ برداشت عضو، با روش توصیفی تحلیلی به نقد و بررسی ادلّۀ فقهی موافقین و مخالفین برداشت عضو از محکومان به اعدام و نیز بررسی فقهی مفاد ماده ۴۷ آییننامۀ اجرای احکام کیفری همت گمارده و در نهایت دیدگاه مختار را بیان نموده است.
نتیجهگیری: از تحلیل ادله موافقان و مخالفان برداشت عضو از محکومان به مرگ، چنین برآمد که مخالفان برداشت عضو دلایلی نظیر تعارض با کرامت و حقوق انسانی، حرمت مثله کردن و وجوب دفن اعضای میت را مطرح نمودهاند اما این دلایل با تکیه بر دو اصل تزاحم اهم و مهم و قاعده اضطرار قابل رد است. هرچند قایلین به جواز برداشت عضو هریک شرایطی برای جواز مطرح نمودهاند اما در میان آنها جواز به شرط وصیت میت و جواز به شرط رضایت اولیای محکومان ـ در صورت عدم وصیت ـ به لحاظ انطباق با حق مالکیت انسان بر اعضای بدن خویش و سلطنت اولیای دم، ارجح محسوب میشوند.
- برداشت عضو؛ محکوم به اعدام؛ آییننامه اجرای احکام کیفری
ارجاع به مقاله
مراجع
Atakȗei M., Explain the sentence of removal of a member sentenced to death [dissertation], Tehran: Shahed Univercity, 2016, p. 60 & 61 & 60. [In Persian]
Sepahvand H. Universal Condemnation of Organ Transplantation, Arman, 2014, 2442, p. 5. [In Persian]
Available from: www.eurotransplant.org/about-eurotransplant/legislation. [In English]
Jefferies D. E. The Body as Commodity: The Use of Markets to Cure the Organ Deficit. IJGLS, 1998, 5(2), p. 621-658. [In English]
Allison K.C., Caplan A., Shapiro M.E., Els C., Paul N.W., Li H. Historical development and current status of organ procurement from death-row prisoners in China. BMC Medical Ethics, 2015, 16(1), 85-85. [In English]
Albohairi A., Sheikh Al-Azhar allows the transfer of the accused members, Almasryalyoum, 2009, 1738. [In English]
Extraction of organs from death row inmates, Eatemad, 2020, 4407, P. 12, Available from: https://www.magiran.com/article/3929682. [In Persian]
Baradaran S., Donating an organ to a convict is murder, Borna.news, 2020 May11, Availabile from: https://www.borna.news/fa/tiny/news-866857. [In Persian]
Govahi Z., Organ transplantation from the perspective of ethics and law, 2008, 2nd International Congress of Medical Ethics in Iran, p. 5 & 6. [In Persian]
Al-Hur al-Amili M., Vasaeil al-shi’a, Qom: Ahl al-bait, 1th ed., 1988, vol. 29, p. 324. [In Arabic]
Al-Hur al-Amili M., Vasaeil al-shi’a, Qom: Ahl al-bait, 1th ed., 1988, vol. 3, p. 134. [In Arabic]
Mozaffar M., Osȗl al-Fiqh, Qom: Esmaeilian, 1989, 3th ed., vol. 2, p. 218 & 219. [In Arabic]
Bahrami H., Qava’ed Fiqh, Tehran: Imam Sadeq, 2015, 3 th ed., p. 175. [In Persian]
Givaki MR., Donation of executed members, Iran-newspaper, 2013, 19 (5487), p. 10. [In Persian]
Al-Amili (Al-shahid al-Avval) M., Al-Qawaeid wa al-fawaeid, Qom: Mofid, 1980, vol. 2, p. 42. [In Arabic]
Mohaghegh Damad M., Medical Fiqh, Tehran: Sina, 2012, 2 th ed., p. 274 & 272. [In Persian]
Momen al-Qomi M., Kalamat Sadida, Qom: Nashr Islami, 1994, p. 166. [In Arabic]
Momen Qomi M., Organ transplants, Fiqh Ahl al-bait, 2003, (34), 3-45. [In Persian]
Al-Hur al-Amili M., Vasaeil al-Shi’a, Qom: Ahl al-bait, Qom: Alolbait, 1th ed., 1988, vol. 5, P. 120; Kolaini M., al-Kafi, Tehran: Darolkotob al-Islamia, 1986, vol. 7, p. 273. [In Arabic]
Nazari TS., Organ Transplantation in Islamic Jurisprudence, Pajoohesh Islami, 2002, p. 163 & 169. [In Persian]
Al-Khoei A., al-Masaeil al-Shar’eiia, Ehia al-Asar, 5th ed., 2003, p. 304. [In Arabic]
Al-Moosavi al-Khomaini R., Al-tahrir al-vasila, Tehran: Nashr Asar Imam, 3th ed., 2006, vol. 1, p. 624. [In Arabic]
Hakim M., Al- Mostamsak, Al-Maktaba al-Islamia, 1988, 1th ed., vol. 4, p. 59. [In Arabic]
Ahmadi N., organ donation, Arman, 2014, (2442), p. 5. [In Persian]
Moossavi Khomaini R., Velaiat Faqih, Tehran: Amir Kabir, p. 53. [In Persian]
Khamenei A., Medical rulings, Tehran: Fiqh Pezeshki, Fiqh Rooz, 2016, p. 43. [In Persian]
www.saafi.com/book/5940#main-content
https://khabaronline.ir/news/260883
http://www.asriran.com/fa/print/323961
www.islamquest.net/fa/archive/question/fa57192
- چکیده مشاهده شده: 824 بار
- pdf دانلود شده: 5 بار