سفاهت از مقیاس گذاری های فقهی حقوقی تا معیارهای روانشناختی
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 13 شماره 43 (1400),
23 تیر 2021
,
صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/mfj.v13i43.31143
چکیده
زمینه و هدف: پدیدة سفاهت، پیش از آنکه موضوعی فقهی یا حقوقی باشد، حالتی روانی است که شناسایی و درک مفهومی آن در حیطة مطالعات روانشناختی است. هرچند به مسئلۀ رشد معاملی و چگونگی تشخیص آن به تفصیل در منابع فقهی با مقیاسگذاریهایی پرداخته شده اما لازم است ضمن عرضة آنها به یافتههای علمی تجربی با نگاهی دوباره مورد ارزیابی قرار گیرند. پژوهش حاضر، با نگاهی مبنایی در جهت ماهیتشناسی موضوع با بررسی مقایسهای معیارهایی که در دو حوزة فقه و روانشناسی پیرامون سفاهت مطرح شده، صورت گرفته است.
مواد و روشها: جستار پیشرو با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بر پایة مطالعات میانرشتهای صورت گرفته و دادههای آن با روش کتابخانهای جمعآوری گردیده است. این نوشتار علاوه بر آنکه به بیان دیدگاههای مطرح فقهی حقوقی و ارزیابی آنها در تعریف سفاهت پرداخته، سازوکارهای روانسنجی در زمینۀ سفاهت را نیز مورد بررسی قرار میدهد.
نتیجهگیری: پژوهش حاضر ضمن تفکیک هوش شناختی از هوش هیجانی، این ایده را ارائه میدهد که پدیدة سفاهت به عنوان پدیدهای روانی به کمک علائم سنجشی ناظر به هوش هیجانی قابل شناسایی است و اين ايده با برخی مقیاسهای ارائهشدة فقهی نیز سازگاری دارد. کمعقلی، نداشتن عقل معاش، رفتار غیر عقلایی و عدم بلوغ جسمی معیارهای چهارگانهای هستند که در فقه برای معرفی پدیدة سفاهت بیان شده است. اگرچه در تحقیقات روانشناسی، پدیدة یادشده با این عنوان مطرح نشده ولی ضمن مباحثی چون هوش، رشد، عقبافتادگی ذهنی، هوش رفتاری، هوش شناختی و هیجانی مورد بررسی قرار گرفته است. هرچند عناوین مزبور به عنوان شباهتهای دو نگاه فقهی و روانشناسی، زمینة مطالعة تطبیقی مقولة مورد بحث را فراهم کرده اما باید گفت معیارهای فقهی یادشده درواقع علایم و نمادهای ابتدایی ظهور و بروز روانی پدیده سفاهت است و بدون انجام آزمونهای مکمل که در هوش هیجانی طراحیشده، نمیتوان حصول رشد را به درستی تشخیص داد.
- روانشناختی سفاهت مقیاسگذاری فقهی
ارجاع به مقاله
مراجع
Jafari Langroudi MJ. Legal Terminology.14nd ed. Tehran: Ghanj Danesh; 1383. 334. [In Persian]
Najafi MH. Jawaher al-Kalam. 3nd ed. Tehran: Eslamiyeh Publication; 1421. 26: 49-50. [In Arabic]
Gary Grath M. Psychological Assessment Guide for Clinical Psychologists, Counselors and Psychiatrists. Translated by Pasha Sharifi & Nikkhoo. 7nd ed. Tehran: Sokhan Publications; 2013. 1: 266& 267 & 268. [In English]
Saif AA. Educational Psychology. Tehran: Agah Publication; 1382. 65. [In Persian]
Saduk BJ, VA, Ruiz P. Psychiatric Summary. Translated by Rezaei. 11nd ed. Tehran: Arjmand Publications.2013. 1: 27. [In English]
Arthuras R.Psychological Culture (Descriptive). Translated by Karimi. 1nd ed. Tehran: Roshd Publications.1390. 247 & 543. [In Persian]
Naraghi A. Awaid al-Ayyam. 1nd ed. Beirut: Center for Research and Islamic Studies. 1417. 179. [In Arabic]
Khomeini R. al-Bayi (Sale). 1nd ed. Tehran: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini. 1421. 2/43 & 268. [In Arabic]
Ibn Arabi A. Ahkam al-Quran. 1nd ed. Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi. 1430. 360. [In Arabic]
Qurtubi A. Al-Jame al-Ahkam al-Quran. 1nd ed. Beirut: Dar al-Fikr. 1428.3:386. [In Arabic]
Katoozian N. General Rules of Contracts.6nd ed. Tehran: Enteshar Co. 1383. 2:28 & 27 & 26 & 28 & 29. [In Persian]
Fazel Miqdad J. Kanz al-Erfan fi Fiqh al-Qur'an. 6nd ed.Qom: Mortazavi Publications.1427.2: 103-104 [in Arabic]
Al-Zuhili W. Islamic jurisprudence and its Evidence. 6nd ed. Tehran: Ehsan Publication. 1427. 6: 4475. [In Arabic]
Emami H. Civil Law. 6nd ed. Tehran: Islamic Publication. 1386. 1: 212. [In Persian]
Sheykh Tusi M. Al-Mabsut. 3nd ed. Qom: Islamic Publishing Institute. 1430. 2: 253. [in Arabic]
Sheikh Sadouqh M. Man La Yahzoroh al-Faqih. 6nd ed Tehran: Islamic Publication. 1418. 4: 226. [In Arabic]
Ardabili A. Majma 'al-Faedeh va al-Burhan. 1nd ed Qom: Islamic Publishing Institute. 1416. 615 & 619. [In Arabic]
Kazemi M, Borzoi A. From Physical Maturity to Rational Development, Private Law Research Quarterly. 1394. 4(13): 123-129 & 127-130 [In Persian]
Ibn Qadameh M. Al-Mughni Fi Fiqh Al-Imam Ahmad Ibn Hanbal. 1nd ed. Beirut: Dar al-Fikr. 1405. 6: 594. [In Arabic]
Shahid Thani Zayn al-Din. Masalak al-Afham. 1nd ed. Qom: Institute of Islamic Knowledge. 1413. 4: 151. [In Arabic]
Fakhr al-Muhaqiqin M. Ezah al-Favaed. 1nd ed. Qom: Ismailian Institute. 1429. 4: 55. [In Arabic]
Ameli SJ. Meftah al-Karamah. 1nd ed. Qom: Islamic Publishing Institute. 1419. 16: 50-40. [In Arabic]
Pasha Sharifi H. Psychology of Intelligence and its Assessment. 1nd ed. Tehran: University of Tehran Press. 1375. 18. [In Persian]
Kamkari K, Afrooz GHA. Principles of Psychometrics and Intelligence Testing. 1nd ed.Tehran: University of Tehran Press. 1388. 42-43. [In Persian]
Sternburg RJ, Grigorenko. Teaching for successful intelligence.translated by Cheraghi et al.1nd ed. University Jihad Publications. Tehran: 1390. 145. [In Persian]
American Psychiatric Association. Guide to Statistical Diagnosis of Mental Disorders "D S M". translated by Seyed Mohammadi. 8nd ed.Tehran: Ravan Publications. 2019. 33. [In English]
Behpajooh A, Hashemi H. Mental Retardation. 1nd ed. Tehran: University of Tehran Press. 1389. 13. [In Persian]
Dalaki Sh, Zakeri E, Gholamzadeh S, Malekpour A. Comparison of intelligence quotient; emotional intelligence and; excitement control criterion between offender and non-offender individuals less than 18 years old referred to Fars legal medicine organization in 2015. Scientific Journal of Forensic Medicine. 1396. 23(1): 69-74 & 7. [In Persian]
Yarmohammadian A. Study of the relationship between emotional intelligence and intellectual intelligence of female high school students in Isfahan.Family and Research Quarterly. 1387. 2(3): 79-80. [In Persian]
Kiaruchi J. Emotional Intelligence in Daily Life. translated by Najafi Zand. Tehran: Sokhan Publication. 2006. 36. [In English]
- چکیده مشاهده شده: 225 بار
- pdf دانلود شده: 3 بار