موضوع شناسی فقهی مراقبت تسکینی در بیماران لاعلاج
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 15 شماره 45 (1402),
29 شهریور 2023
,
صفحه 1-16
https://doi.org/10.22037/mfj.v15i45.42886
چکیده
زمینه و هدف: شناخت موضوع در علم فقه به معنی شناخت چیزی که حکم شرعی بر آن مترتب می شود، از اهمیتی ویژه برخوردار است؛ چرا که موضوع، اساس و علت حکم فقهی است. در میان موضوعات فقهی جدید مراقبت تسکینی رویكردی است که برای ارتقای کیفیت زندگی بیماران لاعلاج پیشنهاد شده است. بیان دقیق موضوع مراقبت تسکینی و تعیین تعارض یا عدم تعارض آن با قواعد فقهی از ضروریات فقه پویاست. بنابراین این پژوهش به تشریح جنبه های فقهی موضوع مراقبت تسکینی بر اساس قواعد فقه امامیه اختصاص یافته است تا یاریگر فقها در صدور احکام باشد.
مواد و روشها: این پژوهش براساس روش کتابخانه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی به تشریح موضوعی مراقبت تسکینی از نگاه قواعد فقه امامیه پرداخته است. در این پژوهش ابتدا فعالیتهای مختلف مراقبت تسکینی از منابع معتبر دیجیتال واخوانی گردیده و سپس با شرح اهداف مدنظر در مراقبت تسکینی به تفاوت آن با اتانازی پرداخته شده است. در شناخت فقهی موضوع مراقبت تسکینی ابتدا به مرجع تصمیم گیرنده برای انتخاب آن با لحاظ قاعده سلطنت نفس اشاره شده است. در مرحله بعد موضوع مراقبت تسکینی نسبت به قواعد فقهی حفظ نفس، دفع ضرر و اضرار و رفع عسر و حرج مورد واکاوی قرار گرفته است. اولویت یا عدم اولویت گزینش مراقبت تسکینی بر مراقبتهای طولانی کننده حیات نیز با مقایسه این دو نوع مراقبت از حیث رعایت قواعد فقهی مورد بررسی قرار گرفته است.
نتیجهگیری: مراقبت تسکینی تضادی با هیچ یک از قواعد فقه ندارد. هدف و قصد در اتانازی تسریع مرگ است که اقدامی خلاف حفظ نفس می باشد؛ اما در مراقبت تسکینی این قصد منتفی است. بنا به قاعده سلطنت نفس، مرجع تصمیم گیرنده برای مراقبت تسکینی، فرد بیمار است. مراقبت طولانی کننده حیات با قاعده وجوب حفظ نفس و مراقبت تسکینی با قواعد لاضرر و لاحرج تناسب بیشتری دارند که بیمار می تواند میان این دو مراقبت بنابر قاعده اهم و مهم انتخاب نماید.
- حفظ نفس، لاحرج، لاضرر، لاعلاج، مراقبت تسکینی ، موضوع شناسی
ارجاع به مقاله
مراجع
***Holy Quran
Heland, M. "Fruitful or futile: intensive care nurses' experiences and perceptions of medical futility". Australian Critical Care. 2006(1384).19(1):25-31. [In English]
Hosseinzadeh A, Tabatabaie S. "Futile medical treatments and its Shariah rulings". Journal of Medical Figh. 2020(1398).11(38-39):69-79. [In Persian]
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail /palliative-care.
Hritz CM. "Palliative therapy in heart failure". Heart Failure Clinics. 2018 (1439). 14 (4): 617-624. [In English].
Ghashghaei R, Yousefzai R, Adler E. "Palliative care in heart failure". Progress in Cardiovascular diseases. 2016 (1384). 58: 455-460. [In Persian].
Stevenson LW. "Clinical use of inotropic therapy for heart failure: looking backward or forward". Npn. 2003 (1382). 108: 492-497. [In English].
Kirchhoff KT, Beckstrand RL. "Critical care nurses' perceptions of obstacles and helpful behaviors in providing end-of-life care to dying patients". Npn. 2000 (1379). 2(9): 96-105. [In English].
Farrokhnejad Afshar P, Ashkani Rad P, Hosseini S. "Attitudes of special care nurses towards obstacles and supportive behaviors in providing end-of-life care". Cardiovascular Nursing. 2018 (1397). 4: 26-34. [In Persian].
Abbasi M, Shamsi E, Safari S. "Spiritual health in end-of-life maintenance care in the health system". Medical Ethics Quarterly. 2013 (1391). 30:101. [In Persian].
Ventura, MM. "Effectiveness and cost-effectiveness of home palliative care services for adults with advanced illness and their caregivers” Sao Paulo medical journal. 2016 (1394). 1(134): 93-4. [In English].
Kristanti MS, Setiyarini S, Effendy C. "Enhancing the quality of life for palliative care cancer patients in Indonesia through family caregivers: a pilot study of basic skills training” BMC Palliative Care. 2017 (1395). 1(16):4. [In English].
Connor SR, Pyenson B, Fitch K, et al. "Comparing hospice and non-hospice patient survival among patients who die within a three-year window”. Pain Symptom Manage. 2007 (1386). 33:238-246. [In English].
Kavalieratos, D. "Mitchell E.M, Carey TS, et al. Not the ‘grim reaper service: An assessment of provider knowledge, attitudes, and perceptions regarding palliative care referral barriers in heart failure”. Amer Heart Association. 2014 (1392). 3: e544–e544. [In English].
National Ethical Guidelines on Palliative Supportive Care in End-of-Life Patients. Department of Medical Ethics, Research Institute of Tehran University of Medical Sciences. 2018. [In Persian].
Plato Stanford education. “Stanford Encyclopedia of Philosophy: Voluntary Euthanasia” Stanford University. Metaphysics Research Lab. 2018(1396). [In English].
Kohl, M. The Morality of Killing” New York. Humanities Press. ISBN 9780391001954.1974 (1394): 94. [In English].
Muḥaqqiq Dāmād, SM. Qawāʿid Fiqhī. Tehran: ʿUlūm Islāmī. 1986(1406). 1: 227. [In Arabic]
Anşārī, SM. Makāsib. Qum: Dār al-Zakhāʾir. 1991 (1411). 10: 287. [In Arabic]
Khoei, AQ. Mişbāḥ al-Fiqāhat (Muʿāmilāt). Qum: Maktabat al-Dāwarī. 1999 (1420). 4:256. [In Arabic]
Khomeini, SR. al-Biyʿ. Tehran: Tanẓīm Wa Nashr Āthār Imām Khomeini. 2000 (1421). 1:41. [In Arabic]
Shīrāzī, M. Īşāl Al-Ṭālib Ilā Al-Makāsib. Tehran: Aʿlamī. Nd. 5:71. [In Arabic]
Rahimi H, Torof F. "Analysis Of Human Relationship With His Body Organs”. Perspective Of Islamic Jurisprudence. 2019().10(36-37):109-20. [In Persian]
Işfahānī, RḤ. al-Mufradāt fī Gharīb al-Qurʾān. Beirut: Dār al-Qalam. 1991(1412). 14. [In Arabic]
Najafī, MH. Jawāhir al-Kalām. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī. 1983(1403). 27: 357. [In Arabic]
Marāghiī, SMʿA. al-ʿAnāwīn Fiqhīyyat. Qum: Jimāʿat Mudarrisīn Ḥuzat ʿIlmīyyat Qum. 1996(1417). 239. [In Arabic]
[24]; 43:46. [In Arabic]
Ibn Fahd Ḥillī, A. al-Muhadhdhab al-Bāriʿ Fī Sharḥ al- Mukhtaşar al-Nāfī. Qum: Iran. 1987 (1407). 5:261. [In Arabic]
Kerachian F, Soltani AA. “Jurisprudential And Legal Proof of The Rule of Necessity of Self-Preservation In Islam”. Jurisprudential Researches. 2013 (1434). 3 (9):85-114. [In Persian]
Farāhīdī, KH. Kitāb al-ʿIyn. Qum: Hijrat. 1990(1410). 7: 270. [In Arabic]
Fīrūzābādī, M. Qāmūs al-Muḥīṭ. Beirut: Dār al-Kutub al- ʿIlmīyyat. 1995(1415) .2: 396. [In Arabic].
Ḥimyarī, N. Shams al- ʿUlūm wa Dawāʾ al-Kalām al- ʿArab minal-kulūm. Beirut: Dār al-Fikr. 2000 (1420). 10:6685. [In Arabic]
Hossein Yūsuf, M. al-Ifşāh fī Fiqh al-Lughat. Qum: Maktab al-Aʿlām al-Islāmī. 1990 (1410).1:108. [In Arabic]
Juharī, I. al-Şiḥāḥ Tāj al-Lughat Wa Şiḥāḥ al-ʿArabīyat. Beirut: Dār al-ʿIlm lil-Malāʾīn. 1990(1410). 3:984. [In Arabic]
Muşṭafawī, Ḥ. al-Taḥqīq Fī Kalimāt al-Qurʾān al-Karīm. Tehran: Markaz al-Kitāb lil-Tarjumih Wa al-Nashr. 1995(1416).12:19. [In Arabic]
Zabīdī, M. Tāj al-ʿArūs Min Jawāhir al-Qāmūs. Beirut: Dār al-Fikr. 1994(1414). 9: 14. [In Arabic]
Ṭurayḥī, F. Majmaʿ al-Baḥrayn. Tehran: Maktabat al-Murtaḍawīyyat. 1995(1416).5: 426. [In Arabic]
al-Zamakhsharī, M. al- Fāʾiq fī Gharīb al-Ḥadīth. Beirut: Dār
al-Kutub al-ʿIlmīyyat. 1997 (1417). 3:318. [In Arabic].
Ibn Durayd, M. Jamharat al-Lughat. Beirut: Dār al-ʿIlm lil-Mullāʾīn. 1988 (1408). 2:848. [In Arabic].
Ibn Fāris, ʿA. Maqāʾīs al-Lughat. Qum: Daftar Tablīghāt Islāmī. 1984 (1404): 5:460. [In Arabic].
Azharī, M. Tahdhīb al-Lughat. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth al-ʿArabī. 2001(1421). 13:8. [In Arabic].
Ibn Manẓūr, M. Lisān al- ʿArab. Beirut: Dār al-Fikr. 1994 (1414). 6:236. [In Arabic]
Azdī, A. al-Māʾ. Tehran: Iran medical university. 2008 (1429). 3:1267. [In Arabic].
Makārim Shīrāzī, N. al-Amthal fī Tafsīr al-Kitāb al-Munzal. Qum: Imām ʿAlī Ibn Abī Ṭālib. 2001(1421). 132. [In Arabic].
Q.4:29.
Q.2:195.
Ziyn al-Dīn, MA. Kalimat al-Taqwā. Qum: vedaei publish center. 1993 (1413): 6:378. [In Arabic].
Majlisī, MT. Lawāmiʿ Ṣāḥibqarānī. Qum: Ismāʿīlīyān. 1994 (1414): 3:345. [In Arabic].
Ḥillī, Ḥ. Tadhkirat al-Fuqahā. Qum: Ahl al-Bayt. 1994 (1414). 567. [In Arabic]
Ishtihārdī, ʿAP. Madārik al-Urwat al-Wuthqā. Tehran: Dār al-Uswat. 2007 (1417). 10: 73. [In Arabic]
Shīrāzī, Ş. al-Masāʾil al-Islāmīyyat. Qum: Rashīd. 2007 (1427): 304-305. [In Arabic].
Yazdī, MK. al-ʿUrwat al-Wuthqā. Beirut: Aʿlamī. 1989 (1409): 3:39. [In Arabic].
Anşārī, SM. Farāʾid al-UŞūl. Qum: Majmaʿ al-Fikr al-Islāmī. 1998(1419). 2: 535. [In Arabic]
Muḥaqqiq Ḥillī, N. al-Mukhtabar fī Sharḥ Mukhtaṣar. Qum: Siyyid al-Shuhadā. 1987 (1404): 2: 685. [In Arabic].
Narāqī, A. ʿAwāʿid al-Ayyām. Qum: Ghadīr. 1988(1409). 1: 17. [In Arabic]
Q.2:231,233.
Anşārī, SM. Rasāʾil Fiqhhīyyat. Qum: World congress honoring Sheikh Azam Ansari. 1994 (1414). 119. [In Arabic]
Khoei, SA. Mişbāḥ al- Fiqāhat fī al-Muʿāmilat. Qum: al- ʿIlmīyyat. 1958 (1377): 3:194. [In Arabic]
Makārim Shīrāzī, N. Qawāʿid Fiqhī. Qum: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib.2005 (1425). 135. [In Arabic]
Najafī Khānsārī, M. Munīyyat al-Ṭālib Fī Ḥāshīyyat al-Makāsib. Qum: Nashr Islāmī. 1998 (1418). 2:263. [In Arabic]
Ruḥānī MŞ. Fiqh al-Şādiq. Qum: Imām Şādiq. 1991 (1412). 17: 179. [In Arabic]
Ruḥānī, SMŞ. Minhāj al-Fiqh. Qum: Anwār al-Hudā. 2009 (1429). 5:409. [In Arabic]
al-Şadr, MB. Lā Ḍarar Wa Lā Ḍirār (Qāʾidih Lā Ḍarar). Qum: Dār al-Şādiqīn. 2000 (1420): 296. [In Arabic]
Subḥānī, J. Rasāʾil al-Arbaʿ. Qum: Imām Şādiq. 1995 (1415): 2: 109-110. [In Arabic]
Ṭabāṭabāyī Qumī, ST. Mabānī Minhāj al-Ṣālicīn. Qum: Qalam al-Sharq. 2006 (1426). 3:431. [In Arabic]
Ḥakīm, M. Ḥāshīyat ʿalā ʿUrwat al-Wuthqā. Qum: Dār al-Tafsīr. 1995 (1416). 10:18. [In Arabic]
Baḥrānī, Y. al- Ḥadāʾiq al-Nāẓirat Fī Aḥkām al- ʿItrat al-Ṭāhirat. Qum: Nashr Islāmī al-Tābiʿat li-Jimāʿat al-Mudarrisīn Fī Ḥuzat ʿIlmīyyat Qum. 1985 (1405). 14:138. [In Arabic]
Āşif Muḥsinī, MA. Fiqh Wa Masāʾil al-Ṭibbīyyat. Qum: Būstān Kitāb. 2003 (1414). 1:9. [In Arabic]
[67]; 2:254. [In Arabic]
[67]; 1:15. [In Arabic]
Khurāsānī, MK. Kifāyat al-Uşūl. Qum: Ahl al-Bayt. Nd. 1:381-382. [In Arabic]
al-Qāḍī, Nuʿmān. Daʿāʾim al-Işlaḥ. Qum: Ahl-al-Bayt. 1965 (1385). 2: 144. [In Arabic]
Sīstānī, ʿA. Qāʾidih Lā Ḍirār. Qum: Āyat Allāh Sīstānī. 1994 (1414): 291-292. [In Arabic]
Sabziwārī, SʿA. Muhadhdhab al-Aḥkām Fī Bayān Ḥalāl Wa al-Ḥarām. Qum: al-Manār. 1992 (1413). 12:221. [In Arabic]
Aşgharī, M. ʿIdālat bi Mathābih “Qāʿidih” Hamrāh bā Qawāʿid Lā Ḍarar. Tehran: Iṭṭilāʿāt. 2009 (1388):257-259. [In Persian]
Khoei AQ, Tabrīzī J. Fiqh al-ʾIḍrār ʿAlā al-Sharīʿat Wa al-Masāʾil al-Tibbīyat. Qum: Dār al-Siyyid al-Shuhadā. 2006 (1427): 198. [In Arabic]
al-Şadr, MB. Durūs fī ʿIlm al-Uşūl. Beirut: Dār al-Kitāb Lubnānī. 1986(1406). 2: 215. [In Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 204 بار
- pdf دانلود شده: 56 بار