دیه و ارش زوال تبعی منافع ناشی از زوال منافع اختصاصی مغز
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 15 شماره 45 (1402),
29 August 2023
,
صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/mfj.v15i45.42117
چکیده
زمینه و هدف: مغز به عنوان اصلی ترین عضو بدن دارای منافع اختصاصی و اشتراکی قابل توجهی است و اساسا هیچ فعالیتی در بدن بدون کنترل مغز رخ نمی دهد. آسیب به مغز نوعاً موجب از بین رفتن بخشی از منافع اختصاصی و به تبع آن از بین رفتن منافع اشتراکی می گردد به عنوان مثال ضربه به جمجمه منجر به حالت کما گردیده و به تبع آن، منافع اعضای دیگر مانند دست و پا نیز سلب می گردد. در این حالت این پرسش مطرح میشود که آیا فقط زوال هوشیاری، موضوع دیه و ارش است یا علاوه بر آن بر زوال تبعی منافع دست و پا نیز دیه و ارش تعلق میگیرد؟ این موضوع مورد کنکاش فقهی قرار نگرفته و این در حالی است که از موارد شایع در جنایات و تصادفات به شمار می آید. تحقیق حاضر در جهت بررسی دیه و ارش زوال تبعی منافع نگاشته شده است.
مواد و روشها: پژوهش پیشرو موضوع مذکور را از لحاظ فقهی براساس شیوه تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرار داده و در بخش بررسی ادله، تا حدودی، انتقادی است. منابع اصلی آن کتب و مقالات فقهی است و در موضوع شناسی از منابع پزشکی نیز استفاده شده است.
یافتهها: در این مسئله دو رویکرد وجود دارد: برخی با توجه به این که منافع فعلی اعضا، موضوع ادله دیه و ارش است هرگونه سلب منفعت از عضو را موضوع دیه و ارش می دانند و در مقابل از منظر برخی فقط زوال منافعِ شانی موضوع ادله دیه و ارش است. بر اساس رویکرد دوم زوال منفعت در صورتی موضوع دیه و ارش است که آسیب، موجب زوال منافع از خود عضو شده باشد ولی سلب انتفاع از عضو سالم به دلیل مانع خارجی موضوع دیه یا ارش نیست. بررسی ادله نشان می دهد این دیدگاه استوارتر است.
- دیه، ارش، مغز، زوال تبعی منافع، زوال منافع، منافع اختصاصی مغز، آسیبهای مغزی
ارجاع به مقاله
مراجع
Khomeini, SR. Taḥrīr al-Wasīlat. 2nd ed. Qum: Dār al-Kutub al-ʿIlmīyyat. 2011(1390). 2:819 & 587. [In Persian]
Murādī M, Kīyān Mihr A. Qānūnyār Mujāzāt Islāmī. Tehran: Qānūnyār .1400(2021). 676. [In Persian]
Saadlou Parisi F, Khalili M, Hazeghi A. “The relationship between cerebrospinal fluid iron changes and brain damage following concussion, Anatomy Department” Yazd Infertility Research-Treatment Center, Journal of Shahid University of Medical Sciences and Health Services Sadouqi of Yazd. 2006(1386). 15(2):3. [In Persian]
Ebrahimi Fakhar H, Zand S. “Epidemiology of brain injuries in hospitalized patients in Arak city”. Iranian specialized journal of epidemiology. 2009(1389). 6(4): 61. [In Persian]
Āl Muhammad A, et al. Zīstshināsī (2). Tehran: Fāṭimī. 2017(1395). 10. [In Persian]
Şamadīyān M, et al. Ānātumī Sīstim ʿAşabī. Tehran: Jāmiʿ Nigār. 2015(1393). 57 & 89. [In Persian]
Ḥurr ʿĀmilī, M. Wasāʾil al-Shīʿat. Qum: Āl al-Bayt. Nd. 213: 19-29:89. [In Arabic]
Narāqī, A. ʿAwāʿid al-Ayyām. Qum: Daftar Tablīghāt Islāmī.1996 (1417). 514. [In Arabic]
Najafī, M. Jawāhir al-Kalām Fī Sharḥ Sharāʾiʿ al-Islām. 7th ed. Beirut: Dār Iḥyāʾ al-Turāth al- ʿArabī. 1984(1404). 3: 19-42:190. [In Arabic]
Ṭūsī, M. al-Mabsūṭ Fī Fiqh al-Imāmīyyat. 2nd ed. Tehran: al-Maktabat al-Murtaḍawīyyat li-Iḥyāʾ al-Turāth al-Jaʿfarīyyat. 1967(1387). 3:10. [In Arabic]
Ibn Ḥalabī, Ḥ. Ghanīyyah al-Nuzūʿ, ilā al-Uşūl wa al-Furūʿ. Qum: Imām Şādiq. 1996(1417). 402. [In Arabic]
Imāmī, M. (1399), "Sharḥ Mabsūṭ Qānūn Mujāzāt Islāmī Muşawab 1392. 2nd ed. Qum: Dāʾirat al-Maʿārif Fiqh Islāmī. 2020(1399). 192. [In Persian]
Poursadeghi R, Omidifard A. (1401), "Arsh's order on the temporary decline of members' interests”. Studies in Fiqh and Islamic Law. 2023 (1401). 14(29): 125-146. [In Persian]
Safi Golpayegani, reference number 659; 12/8/2019 [In Persian]
Shabiri, petition number 14815; 11/8/2019 [In Persian]
Nouri Hamadani, reference number 9020; 11/8/2019 [In Persian]
Makarem, petition number 14815, 11/8/99. Referendum No. 662438, 5/11/1400 [In Persian]
Sobhani, 8/17/99. Referendum No. 13402, 2/25/1400. [In Persian]
Javadi Ameli, petition number 10125; 8/18/2019. [In Persian]
Alavi Gorgani, petition number 17168, 24/11/1400. Referendum No. 17168, 24/11/1400. [In Persian]
Kuliynī, M. al-Kāfī. Tehran: Dār al-Kutub al-Islāmīyyat. 1996(1407). 7:325 & 320-1:594. [In Arabic]
Işfahānī, M. Ḥāshīyyat al-Makāsib. Qum: Anwār al-Hādī. 1998(1418). 1:349. [In Arabic]
Marāghī, SMʿA. al-ʿAnāwīn al-Fiqhīyyat. Qum: Nashr Islāmī. 1998(1417). 2: 628. [In Persian]
ʿĀmilī, J. Miftāḥ al-Kirāmāt. Qum: Nashr Islāmī. 1999(1419). 18:355. [In Arabic]
Nāʾīnī, M. (1352). ʾAjwad al-Taqrīrāt, Qum: Npn. 1994(1373). 1: 117 & 472. [In Persian]
Khoei, SA. Musūʿat al-Khoei. Qum: al-Khoei al-Islāmī. 1998(1418). 42:262 – 6: 242. [In Arabic]
Tabrīzī, M. Tanqīḥ Mabānī al-Aḥkām. Qum: Dār al-Şidīqat al-Shahīdat. 2008(1428). 125. [In Arabic]
īrawānī, B. Durūs Tamhīdīyyat fī al-Fiqh al-Istidlālī ʿalā al-Madhhab al-Jaʿfarī. 2nd ed. Qum: Npn. 2008 (1427). 3:348. [In Arabic]
Ḥillī, Ḥ. Mukhtalif al-Shīʿat Fī Aḥkām al- Sharīʿat.2nd ed. Qum: al-Nashr al-Islāmī. 1993(1413). 9: 360. [In Arabic]
Shahīd Awwal, M. Ghāyat al-Murād Fī Sharḥ Nukāt al-Irshād. Qum: Daftar Tablīghāt Islāmī. 1994(1414). 4: 342. [In Arabic]
Khomeini, SR. Kitāb al-Bayʿ. 4th ed. Tehran: Nashr Wa Tanẓīm Āthār Imām Khomeini. 2012(1434). 2:38. [In Arabic]
Khānsārī, A. Jāmiʿ al-Madārik. 2nd ed. Qum: Ismāʿīlīyān. 1984(1405). 7: 238. [In Arabic]
Ṭūsī, M. al-Khilāf. Qum: Dār al-Maʿārif al-Islāmīyyat. 1989 (1407). 4: 113. [In Arabic]
Ibn Idrīs Ḥillī, M. al-Sarāʾir al-Ḥāwī li-Taḥrīr al-Fatāwā. 2nd ed. Qum: al-Nashr al-Islāmī. 1990 (1410). 4:396. [In Arabic]
Shahīd Thānī, Z. Masālik al-Afhām. Qum: Maʿārif Islāmī. 1992(1413). 12:157-15:168. [In persian]
Ṭabāṭabāʾī, ʿA. Rīyāḍ al-Masāʾil. Qum: Āl al-Bayt. 1998 (1418). 16:260. [In Arabic]
Ṣadūq, M. Man Lā Yaḥḍuruh al-Faqīh. 2nd ed. Qum: Nashr Islāmī. 1992(1413). 4: 75 & 85 & 88. [In Arabic]
Maghribī, al-Qāḍī, Nuʿmān. Daʿāʾim al-Işlaḥ. 2nd ed. Qum: Ahl-al-Bayt. 1965 (1385). 2: 435. [In Arabic]
Marʿashī Najafī, S. Qul al-Rashīd fī Ijtihād wa al-Taqlīd. Qum: Marʿashī Najafī. (1422). 1:167. [In Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 94 بار
- pdf دانلود شده: 4 بار