مسئولیت پزشک در صورت رجوع بیمار از اذن سابق خویش
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 13 شماره 43 (1400),
23 June 2021
,
صفحه 1-14
https://doi.org/10.22037/mfj.v13i43.34464
چکیده
زمینه و هدف: پدیده قصور پزشکی، پیش از آنکه موضوعی پزشکی باشد، حالتی است که شناسایی و درک مفهومی آن در حیطه مطالعات فقهی و حقوقی است. پژوهش حاضر با نقد دیدگاه مسئولیت طبیب در صورت رجوع بیمار از اذن سابق خویش و با هدف تحول در معیار و تفرق مسئولیت کیفری و مدنی طبیب تکوین گردیده است. هرچند به رویداد مسئولیت طبیب به تفصیل در منابع فقهی اغلب با مقیاسگذاریهای کیفری پرداخته شده اما مسئولیت یا عدم مسئولیت مدنی وی در صورت رجوع بیمار از اذن سابق خویش، مسکوت مانده است.
مواد و روشها: محقق با روش توصیفی - تحلیلی، در جهت تقویت شاکله حقوقی پزشکان و با ژرفنگری نوین در شق دوم ماده 308 قانون مدنی با محوریت «شبه غصب» یا «غصب حکمی» گام نهاده و قصد دارد تا عدم امتناع از درمان توسط پزشک در صورت رجوع بیمار از اذن سابق را با استدلال مالکیت انسان بر اعضای خویش، اثبات ید در تصرف (درمان) بر مال غیر (بدن بیمار) و جایگزینی مسئولیت مدنی بر اساس جبران خسارت به جای مسئولیت کیفری بیان نماید.
نتیجهگیری: از تحقیق حاضر چنین برمیآید که پزشکان برای عدم حق رجوع بیمار بعد از اذن ابتدایی به ادله جلوگیری از اضرار به نفس و ممنوعیت القا در هلاکت، قاعده درء و مسئولیت اخلاقی پزشک استناد نمودهاند؛ در مقابل، بیماران با استدلال به سلطه بر نفس، فساد اذن در صورت رجوع بیمار و استصحاب، قائل به مسئولیت وضعی پزشک هستند. برای حل تعارضات میان بیمار و پزشک در صورت رجوع بیمار از اذن سابق، شایسته است قانونگذار یکی از این دو روش را برگزیند: یا عدم حق رجوع از عقد لازم را به توافق میان پزشک و بیمار تسری دهد و یا دولت را در قبال اقدامات پزشک در فرض رجوع بیمار از اذن سابق خویش، با استدلال به قاعده ضرورت، پرورش جامعهپزشکی دلسوز و مسئولیتپذیر، نجات فرد در معرض هلاكت و قاعده من له الغنم فعلیه الغرم، مسئول قرار دهد که البته روش دوم کارآمدتر است..
- اذن بیمار پزشک رجوع مسئولیت
ارجاع به مقاله
مراجع
Mahmoud Abd al-Rahman H, Mojam Estelahat, Al-Tarath Arabi, Beyrut, 1414. Vol 2. p. 124. [In Arabic]
Shahroudi M, Journal of Ahl al-Bayt Jurisprudenc, Qum: Institute of Islamic Culture and Thought, 2009. Vol 42. p. 230. [In Persian]
Hashemi M, Farhang-e Fiq Motabeq. Qum: Seminary of Qum, 1426. Vol 3. p. 336. [In Persian]
Mahmoud Abd al-Rahman H, Mojam’ Istelahat, Al-Tarath Arabi, Beyrut, 1414. Vol 1. p. 445. [In Arabic]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications Affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 1. p. 205. [In Persian]
Shahroudi M, Journal of Ahl al-Bayt Jurisprudenc, Qum: Institute of Islamic Culture and Thought, 2009. Vol 42. p. 230. [In Persian]
Najafi S, Jawahir al-Kalam fi Sharh Shariah al-Islam, Beyrut: Dar Ihya al-Tarath al-Arabi, 1414. Vol 29. p. 52. [In Arabic]
Shahroudi M, Journal of Ahl al-Bayt Jurisprudenc, Qum: Institute of Islamic Culture and Thought, 2009. Vol 2. p. 448. [In Persian]
Ameli Z, Masalik al-Afham fi Sharh Sharay’ al-Islam, Qum: Islamic Ma’arif, 1413. p. 42. [In Arabic]
Humairi N, Shams al-Ulum wa Dawa 'al-Kalam al-Arab min al-Kalum, Beyrut: Dar al-Fikr al-Ma’asir, 1420. Vol 4. p. 2462. [In Arabic]
Makarem Shirazi N, Medical Jurisprudence, Qum: Qum Islamic Propaganda Office Publications. 1427. p. 436. [In Persian]
Hashemi M, Farhang-e Fiq Matabq, Qum: Seminary of Qum, 1426, Vol 1, p. 331. [In Persian]
Qurashi A, Dictionary of the Qurʾan, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiy, 1412. Vol 1. p. 58. [In Persian]
Isfahani S, Vasilat al-nejat, Tehran: Mehr Printing House, 2014. Vol 179. [In Arabic]
Hashemi Shahroudi M, Culture of jurisprudence according to the religion of Ahl al-Bayt (as), Qum: Islamic jurisprudence on the religion of Ahl al-Bayt. 1382. Vol 1. p. 332. [In Persian]
Mohaqqeq Damad M, Medical jurisprudence. Tehran: Legal Publications.1389. Vol 2. p. 587. [In Persian]
Najafi M, Jawahir al-Kalam fi Sharh Sharay’ al-Islam, Beyrut: Dar Ihyaa al-Tarath al-Arabi, 1414. Vol 31. p. 342. [In Arabic]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications Affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 4. p. 317. [In Persian]
Makarem Shirazi N, Medical Jurisprudence, Qum: Qum Islamic Propaganda Office Publications. 1427. p. 134. [In Persian]
Naraqi M, Anis Al-Tajjar, Qum: Daftar Tablighat Islami Publications, 1425. p. 341. [In Arabic]
Langroudi M, Legal Terminolozhy, Qum: Ganj Sokhan Publications, 1991. p. 23. [In Persian]
Langroudi M, Legal Terminolozhy, Qum: Ganj Sokhan Publications, 1991. p166. [In Persian]
Maraghi M, al-Anavin, Qum: Jamiat Modaresin, 1417. p. 183. [In Arabic]
Yazdi M, ghavaed Fiqh, Qum: Daftar Tabliqat Islami, 2009. p. 131. [In Persian]
Langroudi M, Legal Terminology, Qum: Ganj Sokhan Publications, 1991. p. 298. [In Persian]
Shahidi M, Hoquq Madani, Qum: Daftar Tabliqat Islami Publications, 2012 . p. 32. [In Persian]
Shahidi M, Principles of contracts and obligations, Qum: University of Tehran Press. 1391. p. 131. [In Persian]
Khansari S, Jame 'al-Madarik fi Sharh Mukhtasar al-Nafi', Qum: Ismailian Institute. 1405. Vol 3. p. 476. [In Arabic]
Maraghi M, al-Anavin, Qum: Jamiat Modaresin, 1417. p. 184. [In Arabic]
Khomeini R, Tahrir al-Wasilah, Qum: Daftar-e-Islami Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1425. p. 239. [In Persian]
Katouzian N, Civil Liability, Tehran: Tehran Publishing, 1999. p. 65. [In Persian]
Tabatabai Yazdi M, Al-Urwa Al-Wathqi, Beyrut: Dar Al-Tafsir Institute, 1409. Vol 2. p. 586. [In Arabic]
Emam H, Civil Law, Tehran: Islamic Publications, 2011. Vol 1. p. 108. [In Persian]
Yazdi M, qava’id Fiqh, Qum:Daftar Tabliqat Islami, 2009. Vol 1. p. 56. [In Persian]
Hoseini Ameli M, Miftah al-Karamah, Qum: Al-Bayt Institute, Qom, 1417. p. 74. [In Arabic]
Hekmatnia M, Civil Liability in Imamiah Jurisprudence, Qum: Islamic Propaganda Office, Institute of Islamic Sciences and Culture, p. 181. [In Persian]
Maraghi M, al-Anavin, Qum: Jamia’t Al-Modaresin, 1417. p. 507. [In Arabic]
Naraqi M, Anis Al-Tajjar, Qum: Daftar Tabliqat Islami Publications, 1425. p. 341. [In Arabic]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 2. p. 298. [In Persian]
Safaei M, Hoqooq Madani, Qum: Daftar Tabliqat Islami Publications, 1390. p. 25. [In Persian]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 2. p. 378. [In Persian]
Ameli Z, Al-Rawdah al-Bahiyyah in the explanation of the people of Damascus Qum: Davari Bookstore, 1410. Vol 7. p. 317. [In Arabic]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 2, p. 298. [In Persian]
Wejdani Fakhr Q, Al-Jawahir Al-Fakhriya in Sharh Al-Rawdah Al-Bahiyya, Qum: Samaa Qalam Publications, 1426. Vol 13. p. 496. [In Arabic]
Emami H, Civil Law, Tehran: Islamic Publications, 2011. Vol 3, p. 361. [In Persian]
Taheri H, Civil Law, Qum: Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1418. Vol 2. p. 298. [In Persian]
Keshavarz B, Analytical study of the new law, 2010. p. 176. [In Persian]
Khomeini R, Tahrir al-Wasilah, Qum: Daftar-e-Islami Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1425. Vol 2, p. 520. [In Persian]
Khomeini R, Tahrir al-Wasila, Qum: Daftar-e-Islami Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qum, 1425. Vol 2. p. 935. [In Persian]
Safaei M, Hoqooq Madani, Qum: Daftar Tabliqat Islami Publications, 1390. p. 95. [In Persian]
Almurawij H, Alshurut Al-fiqhiat, Qum: al-ghufran, al-safhatu, 1379. p. 290. [In Persian]
Fadil Muahidi linakrani M, Qanun a-leuqubat al-'Eslamii, Qum: almarkaz alfiqhiu lil'ayimat, almujalad, 1390. Vol 1, p. 127. [In Persian]
Muhaqiq Damad M, Qawa’id al-Fiqh. Qum: markaz nashr Al-eulum al-Islamiyah, 1406. Vol 4. p. 85. [In Persian]
Langroudi M, Legal Terminolozhy, Qum: Ganj Sokhan Publications, 1991. p. 642. [In Persian]
Yazdi M, Ghava’id Fiqh, Qum: Daftar Tabliqat Islami Publications, 2009. p131. [In Persian]
Khansari S, Jame 'al-Madarik fi Sharh Mukhtasar al-Nafi', Qum: Ismailian Institute, 1405. Vol 6. p. 476. [In Arabic]
Najafi M, The jewel of the word in the explanation of the laws of Islam. Beyrut: House for the Revival of Arab Heritage, 1404. Vol.27. p. 293. [In Arabic]
Ameli Z, Bahia shrine in the Explanation of Damascus Dam. Tehran: Davari Bookstore, 1410.Vol 15. p. 327. [In Arabic]
Ghasemi M, Jurisprudence Treatment. Qum: The jurisprudential center of the Imams, 1395. p. 43. [In Persian]
Musavi Bojnourdi M, Rules of jurisprudence. Tehran: Imam Khomeini Publishing House. 1379. Vol 1, p. 37. [In Persian]
Ameli Z, Masalak al-Afham fi Sharh Sharia al-Islam. Qum: Islamic Knowledge, 1414. Vol 7. p. 72. [In Arabic]
Makarem Shirazi N, Encyclopedia of Contemporary Jurisprudence. Qum: Imam Ali Ibn Abi Talib School, 1385. Vol 4. p. 93. [In Arabic]
Rouhani S, Fiqh al-Sadiq, Qum: Imam Sadeq (AS) School, 1412.Vol 24. p. 224. [In Arabic]
Makarem Shirazi N, Medical Jurisprudence, Qum: Islamic Propaganda Office Publications, 1427. p. 56. [In Persian]
Sharif Kashani M, Facilitating Masalak. Qum: Al-Muliya School, 1404. p. 10. [In Persian]
Najafabadi H, Mabani Hokumat Islami, Qum, Muasese kihan, 1409, Vol 7, p. 270. [In Persian]
- چکیده مشاهده شده: 134 بار
- pdf دانلود شده: 4 بار