مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی

چکیده

يکي از مجازات‌هايي که در اجتماع بشري از ديرباز تاکنون وجود داشته، قصاص است. ويژگي اصلي قصاص در منافع، همانندي عمل جنایی صورت گرفته و قصاص مورد نظر در نتیجه به دست‌آمده از آن‌ها است و بايد که در آن خطري براي جان مجرم وجود نداشته و استيفاي مثل جرم، ممکن باشد. گاه ممکن است جانی، بر چشم کسی جنایتی وارد کند که چشم وی سالم مانده و بینایی آن آسیب ببیند، در این صورت برخی فقیهان و حقوق‌دانان قصاص را جاری ندانسته و آن را تبدیل به دیه کرده‌اند. این حکم به دیه به جای قصاص چشم، به سبب عدم مماثلت و عدم رعايت تساوي و احتمال تلف جاني صادر گردیده است.

از سوي ديگر، پيشرفت پزشکي و تجهيزات، توانايي اجرای قصاص را با ليزر به عنوان يک ابزار دقيق و قدرتمند که نقش مهمي در چشم‌پزشکي دارد، تا حد زيادي امکان‌پذير گردانیده است که می‌تواند توسط متخصصان صورت گیرد. ضرورت تحقیق بر روی این مسأله به این جهت است که امروزه به خاطر درگيري‌هاي خياباني و اسيدپاشي، ضربات وارده به چشم بسيار شده است و به دليل این‌که امکان مماثلت وجود ندارد، موجب شده تا قصاص چشم انجام نگيرد و تبديل به ديه گردد، هرچند دیه و قصاص هر دو حکم شرعی هستند. حال پرسش اساسی اینست که با توجه به این‌که دیه در این‌گونه موارد در طول قصاص است و با عدم وجود شرایط قصاص، دیه جای آن را می‌گیرد، چگونه با امکان رعایت شرایط قصاص در فرض مسأله توسط اشعه لیزر می‌توان به دیه حکم کرد؟ اين تحقيق از روش تحلیلی ـ توصیفی بهره برده و با بررسی و نقد مبانی دیدگاه‌ها به این نتیجه دست یافته است که می‌توان در جنایت بر منفعت چشم (بینایی)، به جواز اجرای قصاص توسط لیزر حکم کرد.