مقايسه اصول اخلاق پزشكي در اسلام با سکولاريسم
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 6 (1391),
24 مهر 2016
,
صفحه 93-119
https://doi.org/10.22037/bioeth.v2i6.14054
چکیده
در دنيا مکاتب اخلاقی متفاوتی وجود دارد كه هرکدام تفسیر خاص خود را از اخلاق و کارهای اخلاقی ارائه دادهاند، مكتب اخلاق اسلامي با چهار اصل اخلاقي مطرح در اخلاق پزشكي، شامل: سودمندي، عدم اضرار، اختيار فردي و عدالت، سازگاري دارد اما همانطور كه بسياري از انديشمندان غربي نيز به اين نكته اشاره كردهاند در عمل به اين اصول در فرهنگهاي مختلف، تعاريفي متناسب با آنها وجود دارد. اسلام از اصول اخلاقي جامعي برخوردار است كه اين چهار اصل در آن بستر بايد تفسير گردد.
اين مقاله با رجوع به مقالات معتبر يافت شده در موتورهاي جستجو، پايگاههاي معتبر علمي و رجوع به برخي كتب تدوين شده است.
اندیشه اخلاق پزشكي متداول در جوامع غربي (و پيروان آن در ساير جوامع) با مباني سكولار بودن تدوين شده است. اين پيشفرض مباني متفاوتي با نگرش اسلامي دارد كه ميتواند رويكردي متفاوت به مسائل اخلاقي ايجاد نمايد. مبانی اخلاق اسلام، اخلاق را امري دروني (عقلاني وحياني و قلبي، شهودي) ميداند كه فقط در مكتب خداپرستي قابل توجيه است.
با توجه به فرهنگ غني اسلامي و تفاوتهاي فلسفه و اخلاق اسلامي با فلسفه و اخلاق غربي، ضرورت توجه سريعتر مجامع اسلامي به اين موضوع به منظور جلوگيري از نفوذ اخلاق با تفكرات غربي در كشورهاي اسلامي احساس ميشود. تعامل پزشكان با فقها، حكما، فلاسفه، اخلاقيون و انديشمندان علوم اسلامي مرتبط در اين حوزه امري است كه ميتواند در پايهگذاري اصولي يك نظام اخلاق پزشكي و تعيين چارچوبهاي تصميمگيري اخلاقي در طب ارزشمند و تأثيرگذار باشد. آنچه از انديشمندان علوم مختلف از فلاسفه تا صاحبنظران علوم پزشكي انتظار ميرود در دو جنبه بيان ميگردد: الف) بيان شفاف و تدوين مناسب مفاهيم فلسفه اخلاق در علوم پزشكي، ب) تبيين چارچوب اخلاقي براي تصميمگيري پزشكان در موارد مشكل و تعريف حدود و كاربردهاي آن و اين دو ميسر نميشود مگر با تعامل و همفكري اساتيد حوزه و دانشگاه.
- اخلاق پزشکی؛ اسلام؛ سكولار؛ فلسفه اخلاق
ارجاع به مقاله
مراجع
اخلاق پزشکی به انضمام مختصری از تاریخ پزشکی، چاپ اول، معاونت فرهنگی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، 1370.
الطوسی ن. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم انتشارات شکوری؛ 1367، ص 327.
امینی ا. یوتانازی یا مرگ از روی ترحم، مجموعه مقالات اخلاق پزشکی: مسائل مستحدثه. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات اخلاق پزشکی، چاپ سروش: 1373؛ 3-9.
آیتاللهی حمید رضا. تأثیر بستر دینی در پیشرفت علم. مجله ی پژوهشهای فلسفی کلامی 1383؛ شماره ی 1، ص 75-65.
آیت اللهی ح ر، مدلی براای ساختار اصلی اخلاق پزشکی اسلامی. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی،1388: 1ـ9.
جوادی آملی ح. حق و تکلیف در اسلام. قم: مرکز نشر اسراء؛ 1384، ص 89-285.
جوادی م. چشماندازی به اخلاق در قرآن. نقد و نظر، شماره 13.آدرس اینترنتی:
http://www.balagh.net/persian/akhlaq/falsafeh/o2/20.htm
دیبایی ا. چکیده اخلاق و قوانین پزشکی، قم نشر معارف اسلامیک؛ چاپ اول 1381: 230-263.
ریچلر ج. فلسفه اخلاق . ترجمه آرش اخگری. تهران انتشارات حکمت؛ 1387، ص 5-74.
سادات محمد علی. اخلاق اسلامی، چاپ پنجم، 1367.
سبحانی جعفر. مدخل مسائل جدید در علم کلام، قم: موسسهی امام صادق؛ 1379، ص 4-192.
سبحانی جعفر. حسن و قبح عقلی یا پایههای اخلاق جاویدان. قم: موسسه امام صادق؛ 1382، ص 32.
سبحانی جعفر. ملاک فعل اخلاقی و ویژگیهای اخلاق در اسلام، فصلنامه کلام اسلامی، شماره3 33،1379.
فروغی، محمد تقی. سیر حکمت در اروپا. تهران: نشر صفی علیشاه؛ 1377.
کلینی، محمد بن یعقوب ، اصول کافی، کتاب التوحید. باب الجبر و القدر و النر بین الامرین، ترجمه انصاریان، قم: 1382.
مصباح یزدی، محمد تقی. دروس فلسفه اخلاق، تهران: انتشارات اطلاعات؛ 1377.
مصباح یزدی، محمد تقی. فلسفه اخلاق، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپدوازدهم، قم: 1382، 126-128.
مصباح یزدی، محمد تقی. فلسفه اخلاق، تهران: نشر بین الملل، 1381، 17-23.
مصباح یزدی، محمد تقی. بنیاداخلاق، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)،1384: 280-275.
مطهری، مرتضی. عدل الهی. تهران:انتشارات صدرا، 1382: 9-24.
مجله نقد و نظر، زمستان و بهار 1376-1377، سال چهارم شماره اول و دوم.
معارفی، غلامرضا. بررسی مبانی اخلاق پزشکی در اندیشه شیعی با تکیه بر آیات قرآن کریم و احادیث نهج البلاغه. دانشور پزشکی، دو ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد. سال 16. شماره 83، 1388.
لارنس س بکر، مری بکر. تاریخ فلسفه اخلاق غرب، ترجمه گروهی از مترجمان. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم:1378، 100-106.
لاریجانی باقر. پزشک و ملاحظات اخلاقی. جلد اول: جلد اول: مروری بر مبانی اخلاق پزشکی. چاپ اول، تهران: نشر برای فردا، 1382؛ 13-19.
لاریجانی باقر، زاهدی فریبا. طب و اخلاق پزشکی نوین. ویژه نامه دوره 4، مجله دیابت و لیپید ایران (اخلاق در پژوهشهای بالینی پزشکی)، 1385: 1-11.
ماوردس ج. دین و غرابت اخلاق. ترجمه رضا اکبری. قبسات (پژوهشنامه فصلنامه در حوزهی فلسفه، دین و فرهنگ)، سال چهارم، شماره سوم، 1387.
مشکینی ع. درسهایی از اخلاق. ترجمه ی حسین استاد ولی، قم: انتشارات الهدی، 1383: ص13.
مصباح محمد تقی. معارف قرآن، چاپ اول، قم: انتشارات در راه حق، 1367؛374.
نجفی، محمد حسن. جواهر الکلام، چاپ 3، نجف: دارالکتب الاسلامیه، 1382: جلد 21، 283.
Afzali Mohammad Ali. Human Dignity and Euthanasia in Islamic Ethics .J Mazand Univ Med Sci 2010; 20(78): 83-95 (Persian).
Aksoy S, Elmai A. The core concepts of the “four principles” of bioethics as found in Islamic tradition. Med Law 2002; 21(2): 211-24.
Beauchamp TL, Childress JF. Principles of biomedical First ed. Oxford: Oxford: University Press, 1983.
Campbell A, Gillett G, Jones G. Medical ethics: ending human lives. UK: Oxford University press. 2001: 200-215.
Campbell A, Gillett G, Jones G. Medical ethics: Organ and tissue transplanation. UK: Oxford University press. 2001: 129-149.
Dependerd W, Ikeda-chandler W. Clinical ethics: an invitation to healing professional. First ed. New York: Praeger, 1990.
Dracopoulou S. Ethics and values in health care management. First ed. London: Routledge, 1998.
Downie R, Calman K. Healthy respect. 2nd ed. Oxford. Oxford University press, 1994.
Fisher J, Dowden B. the internet encycl lia of philosophy: ethics. http://www.utm.edu/research/iepl(updated March2003).
Garrett TM, Baillie HW, Garrett RM. Health care ethics: principles and problems. 2nd ed. New Jersey: Prentice Hall, second Edition, 1993: 28-53.
Giles JE. Medical ethics: A patient- centered approach. First ed. Routledge: Schenkman Book, Inc, 1983.
Gillon R. Medical ethics: Four principles pre attention to scope. BMJ 1994: 309; 184-188.
Hemati A, Parsapur A. Neveshtari piramoon Euthanasia. 1 ed. Tehran: Iranian Center for Research of Medical Ethics and History )Persian.(
Hou S. Expanding the kidney donor pool: ethical and medical consideration. Kidney International 2000; 58: 1820-36.
Islamitabar Sh, Ilahimanesh M.R. Qatl Tarrahom Amiz, (Euthanasia). 1 ed. Tehran: Majd, 2008(Persian).
Jones AR. Ethical issues in organ transplantation in Singapore. Transplant proc 1998; 30: 3631-2.
Kushner Th.K, Thomasma DC. Ward Ethics: dilemmas medical students and dodoctors in training. First ed.UK: Cambridge University press, 2001: p.18-77.
Loewy EH. Txtbook of medical ethics. First edition, New York: Plenum Medical Book Company. 1989; 30-31.
lawrencec C. becker [Applied Ethics] in encyclopedia of Ethics ، ed، V.1، p.80-84
Stone J. An ethical framework for complementary and alternative therapies. London: Route ledge, 2002: p.31-90.
Schwartz L, preece PE, Hendry RA. Medical ethics: a case-based approach. Edinburgh: Saunders, 2002: 134-155.
Vojcic J. Muted Consent. Translated by Baligh N. 1 ed. Tehran: Iranian Center for Research of Medical Ethics and History, p137-141 (Persian).
- چکیده مشاهده شده: 341 بار
- PDF دانلود شده: 567 بار