بررسی الگویهای زیستی، روانی و اجتماعی رابطه پزشک و بیمار: گذر از الگوی زیست پزشکی
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 5 (1391),
25 September 2016
,
صفحه 151-186
https://doi.org/10.22037/bioeth.v2i5.14032
چکیده
مقدمه: اهمیت و تأثیر رابطه اجتماعی میان پزشکان و بیماران، بر پیامدهای بالینی، روانی ـ اجتماعی و رفتاری مشاوره سبب شده است تا توجه چشمگیری به شکلها و عوامل تعیینکننده این رابطه معطوف شود. هدف اصلی این مطالعه بررسی الگوی های زیستی، روانی و اجتماعی رابطه پزشک و بیمار در گذر از الگوی زیست پزشکی است.
روش: روش این بررسی اسنادی است و مقالههای انگلیسی سالهای 1980 تا 2011 موجود در پایگاههای اطلاعاتی Springer، Wiley و Proquest بررسی شده و کلمات کلیدی doctor-patient relationship، biomedical model وbiopsychosocial model جزء کلیدواژههای آنها بود و برخی مقالههای فارسی نیز وارد مطالعه شدند.
یافتهها: در کشورهای توسعهیافته، تبادل اطلاعات، الگوی غالب ارتباطی است و جنبش مصرفکنندهی سلامت، به متداول شدن مدل تصمیمگیری مشارکتی و ارتباط بیمارمحور منجر شده است. مدلی که در آن ضرورت جامعنگری به انسان چندبعدی بهطور روزافزونی مطرح میشود. انسانی مرکب از ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی. این پیچیدگی، تغییری نمونه ای را در رابطه پزشک و بیمار تحمیل میکند: گذاری از مدل پزشکی زیستی خطی به مدل زیستی ـ روانی ـ اجتماعی دورانی با تأثیرهای متقابل بیشمار.
نتیجهگیری: برای جستجوی مراقبتهای درمانی مؤثرتر و انسانیتر، مطالعه جامعهشناختی رابطه پزشک و بیمار میتواند زمینههای اجتماعی كه در فرايند درمان بیماران مورد غفلت واقع شدهاند را برجستهتر کند. لذا آموزش مهارتهای ارتباطی در کنار فن و دانش پزشکی، ایجاد پیوندهای مناسب در زمینه پژوهش و آموزش میان دانشکدههای علوم انسانی و علوم پزشکی و جایگزین کردن الگوهای ارتباطی بیمارمدار میتواند راهکارهای مناسبی برای گذار از مدل سنتی پزشکی زیستی به مدل چندبعدی زیستی ـ روانی ـ اجتماعی باشد.
- رابطه پزشک ـ بیمار؛ مهارتهای ارتباطی؛ مدل زیستی ـ روانی ـ اجتماعی؛ مدل پزشکی زیستی
ارجاع به مقاله
مراجع
آدام، فيليپ؛ کلودین، هرتسلیک. (1385). جامعهشناسي بيماري و پزشكي، ترجمة لورانس ـ دنيا كتبي، تهران، نشر ني.
آدلر، هربرت. (1387). روانشناسی و جامعهشناسی برای دانشجویان پزشکی، تهران، ارجمندی.
آسایی، مهسا. (1382). بررسی ضرورت تدریس مهارتهای ارتباط انسانی در دانشکدههای علوم پزشکی، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
بهرامي، عليرضا. (1383). آگاهي و نگرش پزشكان عمومي و متخصص شهر كرمان در مورد ارتباط با بيمار و مهارتهاي ارتباطي، پايان نامه دكتري، دانشكده پزشكي، دانشگاه علوم پزشكي و خدمات درماني كرمان.
زالی، محمد رضا.، مهدوی، محمد صادق.، نوبخت حقیقی، علی.، نوروزی، آزیتا. (1376)، بررسی علل شکایت بیمار از پزشک، طرح پژوهشی فرهنگستان علوم پزشکی.
فرهنگی، علی اکبر. (1389). ارتباطات انسانی، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، جلد دوم.
کاظمی، مصطفی.، فیض اللهی، نجات.، علیلو، صدیار.، مسعودی، محمد.، عباسی، محمود. (1389). بیماری محوری یا بیمار محوری در پزشکی، سومین کنگره بین المللی حقوق پزشکی: حقوق بیماران، جلد اول.
محسنی، منوچهر. (1388). جامعه شناسی پزشکی، تهران، طهوری.
محسنیان راد، مهدی. (1389). ارتباط شناسی، ارتباطات انسانی (میان فردی، گروهی، جمعی)، تهران، انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
مسعودنیا، ابراهیم. (1389). جامعه شناسی پزشکی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
Arora N. (2003). Interacting with cancer patients: the significance of physicians' communication behavior. Social Science & Medicine 57(5): 791–806.
Audiey, C Kao., Diane, C., Green, Nancy A., Davis, Jeffrey., P. Koplan., Paul, Cleary D. (1998). Patients' trust in their physicians effects of choice, continuity, and payment method, J Gen Intern Med 13(10): 681–686.
Baile W. F., Buckman R., Lenzi R., Glober G., Beale E. A., Kudelka A. P. (2000). SPIKES—a six-step protocol for delivering bad news: application to the patient with cancer, Oncologist 5(4): 302–311.
Banerjee, A., Sanyal, D. (2012). Dynamics of doctor–patient relationship: A cross-sectional study on concordance, trust, and patient enablement, J Family Community Med 19(1): 12–19.
Bensing J. (1991), Doctor-patient communication and the quality of care, Social Science & Medicine 32: 1301–1310.
Blanchard, J., Lurie, N. (2004), Respect: patient reports of disrespect in the health care setting and its impact on care, J FamPract, 53: 721–730.
Bouckennaere , D. (2007), La douleurchronique et la relation medecin-malade, Cahiers de Psychologie Clinique 28: 167-183.
Brédart A., Bouleuc C., Dolbeault S. (2005). Doctor-patient communication and satisfaction with care in oncology, CurrOpinOncol 17(14): 351–354.
Brinkman W. B., Geraghty S. R., Lanphear B. P., et al. (2007). Effect of multisource feedback on resident communication skills and professionalism: a randomized controlled trial. Arch PediatrAdolesc, 161(1): 44–49.
Britten, N., Stevenson, F., Barry, C., Barber, N., Bradley, C. (2000). Misunderstandings in prescribing decisions in general practice: Qualitative study. BMJ 320: 484–488.
Carter, CS. (1998). Neuroendocrinology perspectives on social attachment and love 23: 779-818.
Chien-Yu, CH. (2010), The analysis of communication problems and language barriers between patients and physicians in California, Chung Shan Medical University, for the Degree Master of Science.
Chiò A., Montuschi A., Cammarosano S., et al. (2007). ALS patients and caregivers communication preferences and information seeking behaviour. Eur J Neurol 15(1): 55–60.
Dey, I. (1993), Qualitative data analysis, Thousand Oaks, CA: Sage
Diette, GB., Rand, C. (2007). The contributing role of health-care communication to health disparities for minority patients with asthma, Chest, 132(5 Suppl): 802S–809S.
DiMatteo M. R. (1998), The role of the physician in the emerging health care environment, West J Med 168(5): 328–333.
Engle, G. (1997), The need for a new medical model: A challenge for the biomedicine, Science 196: 129-136.
F, D., Gordon G. H., Whelan G., et al. (2004). Assessing competence in communication and interpersonal skills: the Kalamazoo II report, Acad Med 79(6): 495–507.
Fanzing, S. (2002), Lying, secrecy, and power within the doctor-patient.
Fentiman I. S. (2007). Communication with older breast cancer patients, Breast J 13(4): 406–409.
Feudtner C. (2007). Collaborative communication in pediatric palliative care: A foundation for problem-solving and decision-making, PediatrClin North Am 54(5): 583–607.
Fourez, B. (1993). Diagnostic d'exlusion, theatre de la premier rencontre du patient fonctionnel avec le monde psy, Cahiers de Psychologie Clinique, De Boek.
Greenfield S., Kaplan S. H., Ware J. E., Jr, Yano E. M., Frank H. J. (1988). Patients' participation in medical care: Affects on blood sugar control and quality of life in diabetes, J Gen Intern Med 3(5): 448–457.
Greenfield S., Kaplan S., Ware J. E. (1985). Expanding patient involvement in care. Effects on patient outcomes, Ann Intern Med 102(4): 520–528.
Hagihara A., Tarumi K. (2006). Doctor and patient perceptions of the level of doctor explanation and quality of patient-doctor communication, Scand J Caring Sci 20(2): 143–150.
Harmon G., Lefante J., Krousel-Wood M. (2006). Overcoming barriers: The role of providers in improving patient adherence to antihypertensive medications, CurrOpinCardiol 21(4): 310–315.
Henrdon J., Pollick K. (2002). Continuing concerns, new challenges, and next steps in physician-patient communication. J Bone Joint Surg Am, 84 (2): 309–315.
Houle, C., Harwood, E., Watkins, A., Baum, KD. (2007). What women wantfrom their physicians: A qualitative analysis, Journal of Women's Health 16(4): 543-550.
Jacobson, L., Mariano , AJ. (2001). General considerations de chronique pain, dansBonica'smanagment de pain: 241-54.
Jensen JD., King AJ., Guntzviller LM., Davis LA. (2010). Patient-provider communication and low-income adults: age, race, literacy, and optimism predict communication satisfaction, Patient EducCouns 79: 30–35.
Kaba, R., Sooriakumararan, P. (2007). The evolution of the doctor-patient relationship, International Journal of Surgery 5: 57-65.
Kaplan. SH., Greenfield, S., Ware, JE. (1989). Assessing the effects of physician-patient interactions on the outcomes of chronic disease, Med Care 27(3 Suppl): S110–S127.
Kim, T. (2010). Medicine without the medical gaze: theory, practice and phenomenology in Korean medicine, the University at Buffalo, State University of New York, a doctoral dissertation.
Kindler. CH., Szirt L., Sommer D., Häusler R., Langewitz W. (2005). A quantitative analysis of anaesthetist-patient communication during the pre-operative visit, Anaesthesia 60(1): 53–59.
Kinnersley, P., Stott, N., Peters, T., Harvey, I. (2000). The patient-centredness of consultations and outcome in primary care, Br J Gen Pract 49: 711–716.
Klitzman H. (2001). Sexualization of the doctor-patient relationship: Is it ethically permissible?, Journal of family practice, Vol.52.
Kondro, W. (2001). Are physicians too rude?, Journal of the American Medical Association 165(10): 1376-1376.
Krupat, E., Yeager, C. M., Putman, S. (2000). Patient role orientation, doctor-patient fit, and visit satisfaction, Psychology and Health 15(7): 707-719.
Lee S. J., Back A. L., Block S. D., Stewart S. K. (2002). Enhancing physician-patient communication. Hematology Am SocHematolEduc Program 1: 464–483.
Little P., Everitt H., Williamson I., et al. (2001). Observational study of effect of patient centredness and positive approach on outcomes of general practice consultations, BMJ 323(7318): 908–911.
Maguire P., Pitceathly C. (2002). Key communication skills and how to acquire them, BMJ 325(7366): 697–700.
Marcum, J. 2008, An Introductory Philosophy of Medicine: Humanizing Modern Medicine, Edited by H. T. EnglehardtJr, Philosophy and Medicine, USA: Springer.
McKevitt, CH., Morgan, M. (1997). Anomalous patients: The experiences of doctors with an Ilhiess, Sociology of Health & Illness 19 (5): 644-667.
Minhas R. (2007). Does copying clinical or sharing correspondence to patients result in better care?, Int J ClinPrac 61(8): 1390–1395.
Mizrachi, N. (2000). From causation to correlation: The story of psychosomatic medicine: 1939–1979, Culture, Medicine, and Psychiatry, 25: 317-343.
Olesen, F., Barefod, T. (2001). The concept of placebo in general practice: Is it time to avoid the word placebo?, Journal of Primary Health Care 19(3): 204-205.
Oosterman, G. (2001). La plaintefonctionnelle, Douleur et Analgésie 2: 119-26.
Parker SM., Clayton JM., Hancock K., et al. (2007). A systematic review of prognostic/end-of-life communication with adults in the advanced stages of life-limiting illness: Patient/caregiver preferences for the content, style, and timing of information, J Pain Symptom Manage 3(1): 81–93.
Pert, CB. (1997). Molecules of emotion: Why you feel the way you feel, London: Simon and Schuster.
PilzerErlich, L. (2010). The effect of encounters between medical gatekeepers and patients on the doctor-patient relationship, a doctoral dissertation, College of social and behavioral sciences, Walden University.
Platt F. W., Keating K. N. (2007). Differences in physician and patient perceptions of uncomplicated UTI symptom severity: Understanding the communication gap, Int J ClinPrac 61(2): 303–308.
Qualtere-Burcher, P. (2011). Re-thinking the doctor-patient relationship: A physician's philosophical perspective, a doctoral dissertation, University of Oregon.
Roter DL. (1983). Physician/patient communication: Transmission of information and patient effects, Md State Med J 32(4): 260–265.
Saradon-Eck, K. (2002). La rencontremédecin-maladeestaussi le lieu d'unemédiation du lien social, La Revue du praticienMédecineénérale, n° 578: 938-94.
Selwyn, D. (2002). Communication in doctor- patient relationship, British Medical Journal 324: 397.
Siegfried, M. (1998). Improving doctor-patient communication, British Medical Journal, Vol.316, Issue 7149.
Stewart M. A. (1995). Effective physician-patient communication and health outcomes: a review, CMA 152(9): 1423–1433.
Stewart M., Brown J. B., Donner A., et al. (2000). The impact of patient-centered care on outcomes, J FamPract, 49(9): 796–804.
Stewert, EE., McMillen, M. (2001). How to see your practice through your patient's eyes, Family practice 16: 123-131.
Street RL. (1991). Information-giving in medical consultations: The influence of patients' communicative styles and personal characteristics, Social Science & Medicine, 32: 541–548.
Swenson, SL., Buell, S., Zettler, P., White, M., Ruston, DC., Lo, B. (2004). Patient-centered communication, Journal of General Internal Medicine 19: 1069-1079.
Thom, DH., Hall, MA., Pawson, LG. (2004). Measuring patient's trust in physicians when assessing quality of care, Health Affairs, 23(4): 124-132.
Tongue JR., Epps HR., Forese LL. (2005). Communication skills for patient-centered care: Research-based, easily learned techniques for medical interviews that benefit orthopaedic surgeons and their patients, J Bone Joint Surg Am, 87: 652–658.
Weston, WW., Brown, JB. (1995). Overview of the patient-centerd methods. In: Stewart, M., Brown, J. B., Weston, W. W., Mcwhinney, I. R., Mc William, CL., Freeman, TR. (eds.). Patient-centernd medicine trasfpriming the clinical method, Thousand Oaks(CA): Sage, pp: 21-30.
Wiles, R. (1993). Women and private medicine Sociology of Health & Illness 15, 1.
Willems S., De Maesschalck S., Deveugele M., Derese A., De Maeseneer J. (2005). Socio-economic status of the patient and doctor-patient communication: does it make a difference?, Patient EducCouns 56: 139–146.
Wittershoven, GA. (1999). Care, cure, and interpersonal understanding. Journal of Advanced Nursing 29(5): 1163-1169.
Wyatt, N. (1991). Physician-patient relationship: What do doctors say?, Health Communication 3(3): 154-174.
- چکیده مشاهده شده: 1581 بار
- PDF دانلود شده: 1582 بار