بررسی و طبقهبندی دیدگاههای موافق و مخالف در مورد طب اسلامی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 16 (1392),
13 July 2014
,
صفحه 171-198
https://doi.org/10.22037/mhj.v5i16.6687
چکیده
بحث طب اسلامی سابقهای طولانی با این عنوان ندارد و تنها در چند دهه اخیر میتوان ردپایی از آن را در محافل علمی درون کشور پیدا کرد. رویکرد به طب اسلامی با مسئلهای اساسی مواجه است؛ نبود تعریفی دقیق و مورد توافق اکثریت صاحبنظران و همچنین وجود اختلافنظر زیاد در این زمینه، توسعه و نهادینهسازی طب اسلامی را دشوار کرده است. در این مقاله برای نخستین بار دیدگاهها و نظرات گوناگون در خصوص طب اسلامی بهصورت جامع طبقهبندیشده تا با تبیین دیدگاههای گوناگون، زمینه پذیرش دیدگاهی توافقی و مشترک درباره طب اسلامی فراهم شود.
در این پژوهش که روش بررسی آن کتابخانهای و مروری است، با بررسی آثار علمی منتشرشده به دست صاحبنظران و پژوهشگران، دیدگاههای گوناگون درباره طب اسلامی در یک تقسیمبندی کلی، به دو دسته موافق و مخالف تقسیم شد و دلایل طرفین، بررسی و نقد شد. در این بررسی معلوم شد که دیدگاه موافقان از قوت بیشتری برخوردار و قابل پیروی است. سپس دیدگاه موافقان در چهار گروه شامل دیدگاه تاریخی، دیدگاه روشی(طب سنّتی)، دیدگاه محدودگرا و دیدگاه مکتبی دستهبندی شد و با تأمل در سخن و استدلال صاحبنظران، دیدگاه مکتبی مورد تأیید قرار گرفت.
بررسیها نشان میدهد صاحبان دیدگاه مکتب طب اسلامی نیز علی رغم تفاهم بر سر تعریف کلی طب اسلامی، تفاوتهای زیادی در نگرش خود نسبت به ماهیت طب اسلامی دارند و پرداختن موشکافانه به دیدگاههای فوق به علت کثرت مطالب، مجال دیگری میطلبد.
- طب اسلامی؛ دیدگاه مخالف؛ دیدگاه موافق؛ دیدگاه مکتبی
ارجاع به مقاله
مراجع
ابراهیمی، مهدی. (1383). تحلیل گزارههای پزشکی در اسلام و حیطههای تعامل اسلام و طب. مجله پژوهش و حوزه.
ابنسینا. قانون در طب، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی، ج 1، تهران: انتشارات سروش.
احمدی طهران، هدی و همکاران. (1386). بررسی علل عدم رویکرد به طب اسلامی در میان پزشکان عمومی شاغل در مراکز خصوصی شهر قم در سال 1385، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت طب اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی قم.
اسماعیلی، سعید، کیانی، رضا. (1387). طب اسلامی اثبات وجود بیان ماهیت، خلاصه مقالات اولین سمینار بینالمللی طب سنّتی و مفردات پزشکی، ساری.
اسماعیلی، سیدسعید، کردافشار، غلامرضا. (1389). درآمدی بر اصول اساسی طب اسلامی، مجموعه مقالات دومین همایش علمی-پژوهشی طب الرضا (ع)، مشهد مقدس.
اصفهانی، محمدمهدی. (1389). بازنگری در تعریف، مفهوم، محتوا و ویژگیهای طب اسلامی با الهام از رهنمودهای حضرت امام علیبن موسیالرضا علیهالسلام، فصلنامه تاریخ پزشکی.
انصاری جابری، علی. (1384). تاثیر آوای قرآن کریم بر افسردگی بیماران بستری در بخش اعصاب و روان بیمارستان مرادی رفسنجان، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان.
بهشتیپور، نوشین و همکاران. (1389). بررسی مقایسهای حنا در طب اسلامی با طب نوین، مجموعه مقالات دومین همایش علمی-پژوهشی طبالرضا (ع)، مشهد مقدس.
حر عاملی. (1401 ه.ق). وسائل الشیعه، ج 17، چاپ پنجم، ص 275، ح 1، تهران: مکتبة الاسلامیة.
درخشان، مهدی. (1362). رساله ذهبیه (در علم طب) منسوب به حضرت رضا (ع)، ترجمه ابوعلی حسن بن ابراهیم سلماسی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
دلشاد نوقابی، علی. (1386). بهداشت دهان و دندان در سیره و آموزههای پیامبر اسلام (ص)، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ویژهنامه اولین همایش بهداشت در آموزههای پیامبر اعظم (ص).
دیانی، محسن. (1382). بررسی دیدگاههای مختلف در مورد طب اسلامی و ارائه نظریه جدید، پایاننامه دکتری عمومی، دانشگاه علوم پزشکی سمنان.
شمسی، محسن. (1389). اهداف توسعه هزاره سوم: مبارزه با بیماریها، ایدز و مالاریا از دیدگاه قرآن و منابع اسلامی، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک.
شهرکی واحد، عزیز و همکاران. (1389) تأثیر حجامت بر درد سیاتیک بیماران مراجعهکننده به مؤسسه تحقیقات حجامت ایران، مجموعه مقالات دومین همایش علمی- پژوهشی طبالرضا (ع)، مشهد مقدس.
صوفیان، مسعود، دعاگو، منصوره. (1388) آشنایی با طب (تلفیقی از طب سنّتی و اسلامی)، مجموعه مقالات اولین همایش علمی-پژوهشی طبالرضا (ع)، مشهد مقدس.
عزالدینی اردکانی، فاطمه. (1385). مقایسه کارایی مسواک طبیعی (Salvadora Persica) با مسواکهای معمول در پیشگیری از پوسیدگی دندان، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد.
علیبن بابویه قمی (صدوق)، محمد. (1370). الاعتقادات، تهران: مرکز نشر کتاب تهران.
فتّاحی معصوم، سیدحسین، زروندی، مهدی. (1387). تغذیه از دیدگاه اسلام و دانش پزشکی، چاپ دوم. مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
فتعلی، سمیه. (1391). چیستی و چرایی طب اسلامی، مجموعه مقالات اولین هماندیشی طب اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی قم.
فرزادفر، سیدوحید. (1388). علمی بودن فرمایشات اهلبیت علیهمالسلام، مجموعه مقالات اولین همایش علمی-پژوهشی طب الرضا (ع)، مشهد مقدس.
کثیری، مسعود، دهقاننژاد، مرتضی. (1388). تلاش خواجه رشیدالدین فضلالله همدانی در جلوگیری از انحطاط طب اسلامی، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1350). الکافی، ج 1، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. (1403 ه.ق). بحارالانوار، چاپ دوم، بیروت: مؤسسةالوفاء.
محقق، مهدی. (1389). درآمدی بر دانشنامه تاریخ پزشکی در اسلام و ایران، چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران-دانشگاه مک گیل.
محمدی ری شهری، محمد، خوشنصیب، مرتضی. (1388). دانشنامه احادیث پزشکی. چاپ نهم. قم: سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
مردانی نوکنده، محمدحسین. (1389). جایگاه، اهمیت و ضرورت طب اسلامی، مجموعه مقالات دومین همایش علمی-پژوهشی طبالرضا (ع)، مشهد مقدس.
مریدی، گلرخ و همکاران. (1388). بررسی مقایسهای استرس و ارتباط آن با پایبندی به نماز در افراد مبتلا و غیر مبتلا به فشارخون بالای مراجعهکننده به درمانگاه داخلی بیمارستان بعثت شهر سنندج سال 1387، مجموعه مقالات سومین همایش کشوری قرآن و طب، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد.
مستأجر، مهدیه و همکاران. (1389). بررسی تاریخچه گسترش طب اسلامی در غرب، مجموعه مقالات دومین همایش علمی-پژوهشی طب الرضا (ع)، مشهد مقدس.
منتظر، رضا. (1389). اصل و فرع در طب اسلامی، مجموعه مقالات دومین همایش علمی- پژوهشی طبالرضا (ع)، مشهد مقدس.
منتظر، رضا. (1389). طب اسلامی گنجینه تندرستی، چاپ دوم. تهران: انتشارات نسل نیکان.
نجمآبادی، محمود. (1371). تاریخ طب در ایران، جلد 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نورمحمدی، غلامرضا. (1388). مفهوم شناسی مکتب طب اسلامی؛ مجموعه مقالات اولین همایش علمی- پژوهشی طب الرضا (ع)، مشهد مقدس.
- چکیده مشاهده شده: 2895 بار
- PDF (English) دانلود شده: 1516 بار