انتشار نشریة دانش؛ قدمی در جهت مدرنیزه شدن نگرش جامعه نسبت به سلامت عمومی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 13 (1391),
11 اسفند 2014
,
صفحه 111-136
https://doi.org/10.22037/mhj.v4i13.5870
چکیده
انقلاب مشروطه يکی از چشمگيرترين تحولات دوران معاصر ايران بود كه در شرايط اجتماعي، سياسي و فرهنگي كشور تأثير زیادي داشت. زنان نيز به مثابه نيمة خاموش جامعه از اين تأثيرات دور نمانده و وارد عرصههای گوناگونی شدند. در واقع، اين جنبش مشروطيت بود كه با به چالش كشيدن برخی از باورهاي سنتي، زنان را از هويت خود آگاه ساخت و اين نيمة فراموش شدهی جامعه را به عرصههاي مختلف زندگي كشاند. یکی از این عرصهها روزنامه نگاری بود. دکتر کحال -اولین زن چشم پزشک ایران-اولين روزنامة اختصاصي زنان به نام «دانش» را در تهران منتشر كرد. اين نشريه در سال 1328هـ .ق./1910م. انتشار يافت و سی شماره از آن، در مدت نزدیک به یک سال، در اختیار خوانندگان قرار گرفت.
در اين نوشتار كوشش شده است تا با بررسی و تحلیل شمارههای موجود این نشریه، به معرفی آن پرداخته و با تحلیل موضوعات مندرج در آن، تأثیر مطالب و مقالات این نشریه در ارتقای بهداشت و سلامت عمومی جامعه، ارزیابی شود. این بررسی نشان میدهد که این نشریه در روند نوعی گفتمان خاص موسوم به «پزشکی شدن»[i] که از نشانههای مدرنیسم در جامعه است، مؤثر بوده است.
پینوشتها
[i] پزشکي شدن (Medicalization)در زمره معدود مفاهيم شايع جامعهشناختي است که امروزه در ادبيات نوشتاري و گفتاري مورخان و جامعهشناسان، به صورت روزمره وارد شده و بر خلاف تصور اوليه، تنها اختصاص به جوامع صنعتي نداشته، بلكه كشورهاي غير صنعتي، با ساختار سنتي هم، سطوح مختلف پزشكي شدن را تجربه ميكنند (بنگرید به : كيوان آرا،1386، ص241).
- حفظالصحه؛ زنان؛ نشریة دانش؛ سلامت عمومی
ارجاع به مقاله
مراجع
الف) كتابها
اسکندری نژاد، نازلی. (1387ش.). زن ايرانی و عصر روشنگری (بازخواني تاريخ تحول اجتماعي زن ايراني).تهران: انتشارات زیبا.
الگود، سيريل. (1371ش.). تاريخ پزشكي ايران و سرزمينهاي خلافت شرقي. (ترجمة دكتر باهر فرقاني). ويراسته محمد حسين زماني. چاپ دوم. تهران: اميركبير.
ببران، صديقه. (1381ش.). نشريات ويژة زنان (سير تاريخي نشريات زنان در ايران معاصر). تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
ﭘﻮﻻك، ﻳﺎﻛﻮب ادوارد. (1368ش.) ﺳﻔﺮﻧﺎﻣة ﭘﻮﻻك «اﻳﺮان و اﻳﺮاﻧﻴﺎن». (ترجمة ﻛﻴﻜﺎووس ﺟﻬﺎﻧﺪاري). چاپ دوم. ﺗﻬﺮان: اﻧﺘﺸﺎرات ﺧﻮارزﻣﻲ.
ترابی فارسانی، سهیلا. (1378ش.). اسنادی از مدارس دختران از مشروطه تا پهلوی. تهران: سازمان اسناد ملّی ایران.
دژم، عذرا و همکاران. (1384ش.). اولین زنان. تهران: نشرعلم.
رنجبر عمرانی، حمیرا. (1385ش.). سازمان زنان. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر.
شیخ الاسلامی، پری. (1351ش.). زنان روزنامهنگار و اندیشمند ایران. تهران: انتشارات زرین.
کیوان آرا، محمود.(1386). اصول و مبانی جامعه شناسی پزشکی. اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.
مستوفي، عبدالله. (1343ش.). شرح زندگاني من يا تاريخ اجتماعي و اداري دورة قاجاريه.(دورة 3 جلدی)، جلد دوم. تهران: انتشارات زوار.
مكي، حسين (1374ش.). تاريخ بيست ساله ايران. (دورة 8 جلدی). جلد 6. چاپ چهارم. تهران: انتشارات علمی.
وطندوست، غلامرضا، شيپری، مريم، توکلی، مريم. (1385ش.). بررسی موقعيت زن ايرانی در نشريات مشروطه. تهران: مؤسسه تحقيقات و توسعه علوم انسانی.
ب) اسناد
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شمارة 297005072 .
ج) نشريه
ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺑﻪ اﻧﻀﻤﺎم داﻧﺶ، ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺠﻠة زﻧﺎن در ایران. (1377). ﺗﻬﺮان: اﺳﻨﺎد وﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ملّی اﻳﺮان.
د) مقاله
حسينخواه، مريم. (مردادماه1386). «انقلابمشروطه شروعي براي روزنامه نگاري زنان»، روزنامة اعتماد. شمارة 1465، دوشنبه بيست و دوم مردادماه.
- چکیده مشاهده شده: 457 بار
- PDF (English) دانلود شده: 269 بار