تاریخ ریختشناسی اندام برگ در دانش گیاهشناسی ایران اسلامی (از سده سوم تا پنجم هجری)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 15 (1392),
15 February 2014
,
صفحه 139-175
https://doi.org/10.22037/mhj.v5i15.5323
چکیده
این تحقیق به بررسی تاریخ ریختشناسی اندام برگ در ایران اسلامی از سده سوم تا پنجم هجری با تاکید بر دستاوردها و نوآوری های آن می پردازد. از لحاظ تاریخ گیاه شناسی، این مقطع زمانی را می توان به دو مرحله شکلگیری و شکوفایی تقسیم کرد. این تحقیق در مرحله اوّل غالبا مبتنی است بر کتاب النبات ابوحنیفه دینوری و الحاوی رازی و در ورحله دوم غالبا مبتنی است بر قانون ابن سینا و صیدنه بیرونی. نتایج حاصل از این تحقیق از لحاظ معیارهای اصلی ریختشناسی اندام برگ: اندازه، رنگ، بو و طعم، سطح، حاشیه، آرایش بر روی ساقه و شکل پهنک تا حد بسیاری با معیارهای ریختشناسی برگ در دانش امروزی گیاه شناسی قابل تطبیق است و بر همین مبنا می توان به چارچوب کلّی گیاه شناسی ایرانی دست یافت.
- ریخت شناسی برگ؛ گیاهشناسی ایرانی؛ علم النبات؛ الادویه المفرده؛ تاریخ گیاه شناسی
ارجاع به مقاله
مراجع
ابن ربن طبری، ابی حسن علی بن سهل: فردوس الحکمه فی الطب. تصحیح: محمد زبیر صدیقی. برلین: 1928م.
ابنسینا، ابوعلی: القانون فی الطب، تحقیق: ادوار القش. بیروت: موسسه عزالدین للطباعه و النشر، 1408 ﻫ ق /1987م.
ابنسینا، قانون در طب. ترجمه: عبدالرحمن شرفکندی. تهران: سروش،1370ش.
اخوان الصفا: رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء. بیروت: الدار الاسلامية، 1412ق.
بیرونی، ابوریحان: الصیدنه فی الطب. ترجمه: باقر مظفر زاده. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1383ش.
بیرونی، ابوریحان: الصیدنه فی الطب. تصحیح و مقدمه و تحشیه: عباس زریاب. تهران: مرکز نشر دانشگاهی،1370ش.
جونز، ب. ساموئل، سینگر، آرلین ا. لوچ: سیستماتیک گیاهی (اصول و روش های رده بندی). ترجمه: محمد رضا رحیمی نژاد. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1369ش.
حبیش بن اعسم: اصلاح الادویه المسهله. نسخه خطی: کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره ۱۰-۲۶۵۳۰.
دیسون، گی: ساختار و رده بندی گیاهان آوندی. ترجمه: محمد صانعی شریعتپناهی، حسین لسانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1367ش.
دینوری، ابوحنیفه: النبات. حروف الف ـ ز، اوپسالا: چاپ ب لوین، ۱۹۵۳م.
دینوری، ابوحنیفه: النبات. حروف س ـ ی. گردآورده: محمد حمیدالله. قاهره: معهد العلمی الفرنسی للآثار الشرقی،۱۹۷۳م.
دینوری، ابوحنیفه: النبات. محقق: برنهارد لوین. ویسبادن: دارالنشر فرانز اشناینر، 1394 ﻫ ق/1974م.
رازی، محمد بن زکریا: الحاوی. تنظیم و تحقیق و ترجمه: سلیمان افشاری زاده. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، 1382ش.
رازی، محمد بن زکریا: الحاوی فی الطب. به کوشش: حسین خاتمی. تهران: وزرات بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشکده بهداشت، 1377ش.
قهرمان، احمد: گیاه شناسی پایه. تهران: دانشگاه تهران، 1382ش.
مظفریان، ولی الله: رده بندی گیاهی: کتاب اول مورفولوژی تاکزونومی. تهران: دانش امروز، 1373ش.
موسوی نیا، حسین: گیاه شناسی عمومی. اهواز: دانشگاه شهید چمران، 1381ش.
هروی، موفق الدین ابومنصور علی: الابنیه عن الحقایق الادویه. صحیح: احمد بهمنیار. تهران: دانشگاه تهران، 1346ش.
- چکیده مشاهده شده: 588 بار
- PDF (English) دانلود شده: 438 بار