حارث بن کلده بن عمروبن علاج ثقفی پزشک از افسانه تا واقعیت
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 9 شماره 31 (1396),
25 September 2018
,
صفحه 41-53
https://doi.org/10.22037/mhj.v9i31.16404
چکیده
زمینه و هدف: در طول تاریخ، کتابها و دستنوشتههایی درباره مهارت طبیبان، توسط شخصیتهای مختلف نوشته شدهاند که در برخی موارد نوشتهها به دور از واقعیت میباشد و این امر منجر به اسطورهاینشاندادن یک طبیب برای نسلهای بعدی شده بود. حارث از جمله طبیبانی است که از این موضوع مستثنی نبوده و دستنوشته و داستانهایی متناقض در مورد وی به نگارش درآمده است، حتی در تعدادی از مقالات ذکر شده است که احتمالاً پیامبر اکرم (ص) در بعضی موارد علم پزشکی خود را از اطلاعات ابن کلده کپیبرداری کرده باشد.
مواد و روشها: این مطالعه، یك بررسی مروری بر اساس متون تاریخی و طبی درباره حارث بن کلده است. تا با توجه به اطلاعات متناقضی که درباره ایشان و ارتباطش با پیامبر وجود دارد، نتایجی در رابطه با سن، تألیفات و اسلامآوردنش کسب کرده و پرده از برخی رازهای زندگی کلده برداشته شود.
ملاحظات اخلاقی: ملاحضات اخلاقی در انتخاب موضوع، جمعآوری اطلاعات، صداقت و امانت در استناددهی و تمام مراحل کار رعایت شده است.
یافتهها: با توجه به یافتههای پژوهش مشخص شد که حارث ابن کلده برای تحصیل به دانشگاه جندیشاپور ایران عزیمت کرده و پس از مدتی به حجاز بازگشته است. در رابطه با اسلامآوردن ایشان نتایج دقیقی به دست نیامد، ولی با ذکر دلایلی محکم مشخص شد که پیامبر اکرم (ص) هر آنچه در رابطه با طب بیان فرمودهاند، صرفاً وحی و تعالیم الهی بوده است که به ایشان نازل شده است.
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای پژوهش مشخص شد که حارث ابن کلده برای تحصیل به دانشگاه جندیشاپور ایران عزیمت کرده و پس از مدتی به حجاز بازگشته است. حارث، اولین طبیب در بین اعراب عصر جاهلیت بود که او را به دلیل داشتن تحصیلات آکادمیک، پزشک نامیده بودند و همین منجر به اسطورهایشدنش در بین اعراب شده بود. در رابطه با اسلامآوردن ایشان نتایج دقیقی به دست نیامد، ولی با ذکر دلایلی محکم مشخص شد که پیامبر اکرم (ص) هر آنچه در رابطه با طب بیان فرمودهاند، صرفاً وحی و تعالیم الهی بوده است که به ایشان نازل شده است.
- حارث ابن کلده؛ جندیشاپور؛ پزشک عرب؛ تاریخ پزشکی
ارجاع به مقاله
مراجع
Amoli JM, Rashedi L. Manners of medicine and medical in Islam. Qom: Community of Teachers of the Qom Seminary; 2001. [Persian]
Ibn al-Qasim ibn Khalifa al-Sa'di al-Khazraji Ibn Abi Usaibia, Nizar R. Uyun Al-anba Fi Tabaqat Al-atibba. Cario: Al Hayat Bookshop; 1965. [Arabic]
Abu al-Hasan Ahmad ibn Yahya al-Baladhuri. Futuh al-Buldan. Beirot: Dar va Maktaba Al-Helal; 1988. [Arabic]
Najmabadi M. History of Medicine in Iran (From the Occurrence of Islam to the Mongol Period) Tehran: Print Art; 1962. [Persian]
Dinshah irani. Iran Ancient Ethics. Mumbai: Zoroastrian publications of Iran; 1930. [Persian]
Golshani SAR, Foruzani SA, Jahan Kohan P, Zadalinejad ME. The history of Arab medicine from the birth of the Prophet of Islam to the fall of the Bani Umayya. Journal of Medical History 2012; 4(10): 95-129. [Persian]
Qotb al-Din Mahmoud b. Zia al-Din Mas'ud b. Mosleh Shirazi. Risāla fi bayān al-ḥājat ila’l-ṭibb wa ādāb al-aṭibbāʾ wa waṣāyā-hum. Tehran: Institute of History of Medicine, Islamic Medicine and Supplement; 2009. [Arabic]
Frye RN. The Cambridge History of Iran. Cambridge: Cambridge University Press; 1975. Vol.4 p.414.
Hamza Andreas Tzortzis. Embryology in the qur’an. UK: Slamic Missionary Group; 2012.
Granville Browne E. Arabian medicine: The Fitzpatrick lectures delivered at the College of Physicians in November 1919 and November 1920. Cambridge: Cambridge University Press; 2011.
Gondishapur School of Medicine: The most significant medical center in antiquity. Teb va Tazkiyeh 2010; 19(3): 23-30.
Ahmadzadeh A. History of Jundishapur University. Jundishapur Scientific Medical Journal 2009; 7(1): 1-11. [Persian]
Aliyan F, Hossein Hashemi Z. Review the position of the book of Ferdos al-Hakma in Islamic medicine. Historical Approach 2015; 12(4): 23-34. [Persian]
Ahmadzadeh A. The history of Jondishapur University. Medical Scientific Journal 2010; 7(1): 1-11.
Kaviani Pouya H, Tayebi SM. The Internal Organization of Ale-Bouyah Hospitals (Azdey). History of Medicine Journal 2011; 2(4): 47-68. [Persian]
Ibn Al-ebri, Ayati AM. Tarikh mukhtasar al-Duwal. Tehran: Scientific and Cultural Publications; 1998. [Persian]
Kamāl al-Dīn ʻUmar ibn Aḥmad Ibn al-ʻAdīm. Baghiat al-teb fi tarikh halab. Turkey: Matbaeat Aljameiat Alttarikhiat Alturkia; 1988. [Arabic]
Abū al-Abbas Ahmad ibn Muhammad ibn Idhāri al-Marrākushi. Al-Bayān al-Mughrib fī Ākhbār Mulūk al-Andalus Wa'l-Maghrib. Beirut: Dar al-saghafa; 1983. [Arabic]
Muḥammad ibn Sa’d ibn Manī al-Baṣrī al-Hāshimī, Mohammad Mahdavi Damghani. Tabaqat al-Kubra. Tehran: Culture and thought; 1993. [Persian]
Abubaker Mohammad bin Hassan bin Duraid. Ul-Ishtiqaq. Cario: Maktabah al-Khanji; 1854.
Ali bin Ahmed Ibn Hazm, Abdel Salam Mohamed Haroun. Jamharat Ansab al-Arab. Cario: Dar al-Maarif; 2010. [Arabic]
Jamal El-Din Ali ibn Yusuf al-Qifti. Tarikh al-hukama. Cario: Mahad Tarikh al-Ulum al-Arabiyya Wal Islamiyya; 1970. [Arabic]
Ghulam Husayn Afzal al-Mulk. Afzal al-tavarikh. Tehran: Nashr-i Tarikh-i Iran; 1980. [Persian]
Jamshidnejad GR. Description of the Cases and Works of Andalusian Judge with Correction and Suspension and Translation of Al-Ta'rafi B'tabbayt Alam. Articles and reviews (not published); 1996. p.60. [Persian]
Sulayman ibn Hassan (ibn Jaljal). Tabaghat al-atiba va al-hokama. Cario: The French Scientific Institute of Oriental Antiquities; 1955. [Arabic]
Mohammadi Malayeri M. History and Culture of Iran during the Transition from the Sasanian Age to the Islamic Age. Tehran: The Religious or Organizational Financial and Administrative Sassanid in the Caliphate State: toos; 2003. [Persian]
Haqjo MH. Eyes look and wink. Qom: Qom Fatemeh al-Zahra; 2000. p.172. [Persian]
Ahmad Ibn Yahya al-Baladhuri. Ansab al-ashraf. Beirut: DKI; 2011.
Ahmed bin Mohammed ibn Abed Rabbo, Amin A. Book al-Aghad al-Farid. Beirut: Dar Alketab al-Elmiyeh.
Abu Muhammad 'Abd al-Malik bin Hisham ibn Ayyub al-Himyari. Sirat ibn Hisham. Beirut: Darl al-Mahrifa; 2002. [Arabic]
Abu `Abdullah Muhammad Ibn ‘Omar Ibn Waqid al-Aslami. Al-maghazi. Beirut: Dar al-ahlami; 1989. [Arabic]
Abdullah bin Muslim bin ghoteiba. Al-maarif. Cario: Alhayyat Almisriat Aleamat Lilkitab; 1992. [Arabic]
Mohammad bin Abi Bakr al-Ansari al-Telmesani. Al-jawhara fi nasab al-imam ali wa alih. Qom: Ansarian Institute; 1993. [Arabic]
Yousef bin Abdullah bin Abdul Berr. Alaistieab fi Maerifat Alaishab. Beirut: Dar al-Jeil; 1412. [Arabic]
Imam Abi al-Fadhl Ahmed Ibn Hajar al-'Asqalani. al-isabah fi tamyiz al-sahabah. Riyad: Dar 'Aalim al-Kutub; 2013. [Arabic]
Ahmed bin Yahya ibn Ibn Fazlollah Omari. Masalik al'absar fi mamalik al'amsar. Cario: Dar Alkotob al-Mesriya; 1342. [Arabic]
Bojnourdi KM. Bosnay Saray and Puriya Vali. Tehran: The Great Islamic Encyclopedia; 2008. [Persian]
Muhammad ibn Mukarram ibn Ali ibn Ahmad ibn Manzūr. Lisān al-'Arab (The tongue of the Arabs). No Name: Bullag Misr al-Matb'ah al-Kubra al-'Amiriyah; 1883. [Arabic]
Al-Zamakhshari, Masood Ansari. Al-Kashshaaf. Tehran: Ghoghnoos; 2008. [Persian]
Khaṭṭāb MS. Omar bin al-Khattab al-Farouk al-qaed. Sharjah: Al Hayat Bookshop; 1966. [Arabic]
Ali bin Mohammed ibn Athir. Al-Kāmil fī al-tārīkh (The complete history). Virginia: Dār Sạ̄dir lil-Tịbāʻah wa-al-Nashr; 1232. [Arabic]
Muhammad ibn Jarir al-Tabari. the history of al-Ṭabarī. Tehran: Culture Foundation of Iran Publishing; 2016. p.838-922. [Persian]
Ali ibn Husayn al-Mas'udi,. Murūj al-dhahab wa maʿādin al-jawhar. Medina: Da'r al-Hijra; 1989. [Arabic]
Abu-L 'Abbas Ahmad ibn Khallikan. Wafayat al-a'yan wa anba' abna' al-zaman. Beirut: Dar sader; 1968. [Arabic]
Vilhelm Alvart. List of Arabic Manuscripts in the Royal Library of Berlin. Berlin: No Name; No Date. Available at: http://ical.ir/ical/fa/Content/articles/% D8%AD%D8%A7%D8%B1%D8%AB%20%D8%A8%D9%86%20%DA%A9%D9%84%D8%AF%D9%87%20%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%20%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C1962. [Online]
Zubair Siddiqi M. Studies in Arabic and Persian medical literature: Calcutta University. London: Sole Agents: Luzac; 1959.
Cyril E. A medical history of Persia and the Eastern Caliphate: From the earliest times until the year AD 1932. London: Cambridge University Press; 2010.
Thabet ibn Qara. Al-zakhirat fi elme teb. Cairo: Sobhi Printing; 1928.
Abdullah bin Muslim ibn Qutaiba, Carl Brockelmann. The book of Ayoun al-Akhbar. Beirut: Dar al-Ktib Aleilmiuh; 1418.
Frye RN. The Cambridge History of Iran. Cambridge: University Press; 1975. Vol.4
Amin A. Khairallah. Outline of Arabic contributions to medicine. Nevada: American Press; 1946.
Lindberg DC. The beginnings of Western science: The European scientific tradition in philosophical, religious and institutional context, prehistory to AD 1450. Chicago: University of Chicago Press; 2010.
Porter R. The Greatest Benefit to Mankind: A Medical History of Humanity (The Norton History of Science). New York: WW Norton & Company; 1999.
Prioreschi P. A history of medicine: Roman medicine. Lewiston, New York: Edwin Mellen Press; 1996.
Ibn Khaldûn. The Muqaddimah: an introduction to history. 2nd ed. New Jersey: Princeton University Press; 1958.
Ibn Khaldûn. The Muqaddimah: an introduction to history. Translated and introduced by Rosenthal F. Edited and abridged by Dawood N.J. New Jersey: Princeton University Press; 2015.
Hawting GR. The development of the Biography of al-Harith ibn Kalada and the Relationship Between Medicine and Islam. In: Clifford Edmund Bosworth essays in Honor of Bernard Lewis: The Islamic World from Classical to Modern Times. Princeton: Darwin Press; 1989. p.127-139.
Brice, William Charles. An Historical Atlas of Islam [Cartographic Material]. Netherlands: Leiden; 1981.
Khalid al-Khazarajî, Kareem Elias. Was al-Harith bin Kaladah the Source of the Prophet’s Medical Knowledge? Hamza Andreas Tzortzis. London: Hamza Andreas Tzortzis Press; 2011.
Ibn Qayyim al-Jawziyya. The Prophetic medicine. Cario: Dar al-Kotob al-Ilmiyah; 2017. [Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 642 بار
- PDF دانلود شده: 209 بار