فصلنامه نفس

خانواده اینترلوکین 17 (IL-17) مجموعه­اي از سایتوکاین­ها است که در هر دو پاسخ التهابی حاد و مزمن شرکت می‌کنند. IL-17 مسير ارتباطي مهمي بین ایمنی تطبیقی وابسته به سلول T و سیستم ایمنی ذاتی (بخصوص جزء التهابی پاسخ‌های ایمنی ذاتی) است. IL-17 با دارا بودن توانایی فراخوانی نوتروفیل‌ها موجب می­شود که Th17 نقش محوری خود را در واکنش‌های ایمنی تطبیقی (که التهاب نوتروفیل‌ها از مشخصه های آن است) ایفا کند. تجمع گسترده نوتروفیل‌ها در مسیرهای هوایی، از ویژگی‌های برجسته برخي شرايط پاتولوژیک مانند آسم برونشیالی و بیماری‌های انسدادی مزمن مسیرهای هوایی (COPD) بشمار می‌رود. IL-17A و IL-17F عملکردهای مشترک زیادی در القای کموکاین‌ها دارند که این عملکرد در فراخوانی نوتروفیلی و فعال‌سازی آن­ها در محیط آزمایشگاهی و محیط بیولوژیک ضروری است. اگر‌چه IL-17A به ‌تنهایی یک فعال‌ساز ضعیف NFkB است، اما یک سایتوکاین قدرتمند در همکاری با دیگر سایتوکاین‌ها از قبیل TNF-α است که می‌تواند منجر به راه‌اندازی و توسعه پاسخ‌های پیش‌التهابی گردد.

اسپری‌ها یکی از رایج‌ترین و مهمترین اشکال دارویی در بیماری‌های تنفسی هستند. مطالعات نشان می‌دهد اغلب بیماران اسپری‌ها را به طور صحیح استفاده نمی‌کنند. از این رو این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر مصرف صحیح اسپری‌ها انجام شد.

در این پژوهش مشاهده‌ای–‌ تحلیلی کلیه بیماران بستری در بخش داخلی مردان با تشخیص COPD به روش در دسترس در طول شش ماه نخست 1390 مورد مشاهده قرار گرفتند. نحوه‌ی مصرف اسپری بیماران توسط چک لیست ارزیابی گردید. داده‌های به دست آمده با نرم افزار SPSS 13  با آزمون‌های توصیفی، آنووا، پیرسون و رگرسیون تجزیه و تحلیل شد.

طبق نتایج از بین 116 نمونه، ‌حدود 13 درصد افراد اسپری خود را به طور کاملا صحیح استفاده می‌کردند. سن، تحصیلات و مدت زمان مصرف اسپری توانستند به ترتیب 8 ، 12 و 16 درصد از تغییرات واریانس مصرف صحیح‌تر اسپری را توجیه نمایند.

آموزش مصرف صحیح اسپری یک الزام در سیستم بهداشتی درمانی محسوب می‌شود. طبق نتایج به دست آمده روش آموزش باید بر اساس سن‌، تحصیلات و سابقه‌ی مصرف اسپری  انتخاب گردد.

وابستگی به مواد مخدر با اختلال در عملکرد اندام‎های مختلف بدن، بویژه ریه‎ها همراه است. هدف از این تحقیق تعیین اثر تمرین ‏ورزشی زیر بیشینه هوازی بر عملکرد ریوی افراد وابسته به مواد مخدر بود.

تحقیق حاضر از نوع تحقیقات نیمه تجربی با طرح دو وهله پیش آزمون و پس آزمون بود. نمونه آماری تحقیق را 20 فرد 20-33 ساله وابسته به مواد مخدر تشکیل می‏دادند که در گروه‏های تجربی تمرین– دارو درمانی (10 فرد)  و دارو درمانی (10 فرد) قرار گرفتند. گروه اول متشکل از افرادی بودند که علاوه بر مصرف روزانه 10 میلی‏گرم متادون، فعالیت ‏ورزشی را با شدتی برابر 70 الی 75 درصد VO2max به مدت 20 جلسه متداوم تمرینی انجام می‏دادند. در مقابل گروه دوم متشکل از افرادی بودند که تنها روزانه 10 میلی‏گرم متادون مصرف می‏کردند. پس از پایان مداخله‏های تحقیق، شاخص‎های عملکرد ریوی بررسی شدند. در نهایت، داده‏ها با استفاده از نرم افزار آماری Stata مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

تجزیه و تحلیل آماری بیانگر افزایش معنادار آزمون‎های عملکرد ریوی نظیرFEV1/FVC ، FEV1 ، PEF، FEF25، FEF25-75، FEF50 و FEF75 تنها در گروه تمرین– دارو درمانی بود (05/0>P). همچنین، مداخله دارویی نیز توانسته بود در نسبت FEV1/FVC افزایش معناداری را ایجاد نماید (05/0 >P). پس از مداخله تحقیقی در گروه تمرین ورزشی، مقادیر سرمی CC16 به طور معناداری کاهش یافته بود (591/2=9t و 029/0=P).

یافته‎های این پژوهش نشان داد که روش ترکیبی تمرین ‏– دارو درمانی در بهبود عملکرد ریوی افراد وابسته به مواد مخدر نسبت به گروه دیگر عملکرد بهتری دارد. اگرچه جهت تایید این یافته‎ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.

بیماری انسدادی مزمن ریه یا COPD و مصرف تریاک و اپیوییدها هر دو باعث اثرات مخرب بر روی تنفس می‌شوند که در طول روز باعث کاهش سطح اکسیژن و بالا رفتن میزان گازکربنیک خون می‌شوند و در طول خواب می‌توانند باعث بروز اختلالات تنفسی خواب شوند. اختلال تنفسی خواب شامل آپنه‌ی انسدادی، مرکزی، هایپوپنه تنفس آتاکسیک، هیپوونتیلاسیون و هیپوکسی می‌باشد. در مطالعات قبلی شیوع قابل توجهی از اختلالات تنفسی در بیماران COPD و مصرف کنندگان تریاک و اپیوییدها به‌طور جداگانه نشان داده شده است ولی تاکنون مطالعه‌ای بر روی اثر همزمان این دو بیماری بر روی الگوی خواب و پارامترهای تنفسی خواب انجام نشده است. در مطالعه‌ی پیش‌رو بر آن شدیم که الگوی خواب و پارامترهای تنفسی را در بیماران مبتلا به COPD که به ‌صورت مزمن تریاک مصرف می‌کنند را ارزیابی کرده و با گروه شاهد که متشکل از بیماران COPD غیر مصرف کننده تریاک هستند مقایسه کنیم. 31 بیمار مبتلا به COPD وارد طرح شدند که 14 بیمار مصرف کننده‌ی تریاک در گروه مورد و 17 بیمار دیگر در گروه شاهد قرار گرفتند. اطلاعات اولیه توسط پرسشنامه از بیماران گرفته شد و همه‌ی بیماران تحت پلی‌سومنوگرافی قرار گرفتند و نتایج در دو گروه با یکدیگر مقایسه شدند. یافته‌ها نشان داد که هر دو گروه شیوع بالایی از وقایع تنفسی حین خواب دارند به طوری که AHI بیش از 15 در ساعت، در گروه مورد 71% و در گروه شاهد 76% بود. شیوع آپنه‌ی مرکزی خواب (CSA) در گروه مصرف کننده‌ی تریاک به ‌طور معنی‌داری بیشتر بود ولی در مورد دیگر پارامترهای تنفسی تفاوت معناداری بدست نیامد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تاثیر مصرف تریاک بیشتر در روند تنفس حین خواب بروز کرده و باعث شیوع بیشتر آپنه‌ی مرکزی خواب می‌شود و تاثیر معنی‌داری بر روی سطح اکسیژن و گازکربنیک خون در طی روز ندارد.

استرس باعث بدتر شدن علایم آسم می شود؛ با این حال، مکانیسم اثر استرس کوتاه مدت بر عملکرد تنفس هنوز ناشناخته است. از طرفی عملکرد سیستم اتونوم در افراد آسمی اختلال دارد. هدف این مطالعه بررسی همبستگی تنگی مجاری هوایی با اختلال سیستم اتونوم در طی استرس کوتاه مدت در بیماران مبتلا به آسم آتوپیک کنترل شده است.

در طول زمان استراحت و استرس کوتاه مدت (استروپ تست)، تنفس و ضربان قلب در خانم‌های سالم و خانم‌های مبتلا به آسم آتوپیک کنترل ثبت شد. شاخص‌های عملکرد ریوی توسط اسپیرومتر قبل و بعد از استرس اندازگیری شد.

استرس باعث کاهش معنادار FVC، FEV1 و PEF در بیماران آسمی شد، در حالیکه مقدار FEV1/FVC بدون تغییر ماند. برخلاف افراد آسمی، افزایش معناداری در تعداد تنفس، تغییرات ضربان قلب و SD1/SD2 (شاخصی از تعادل اتونوم) در زمان استرس در افراد سالم دیده شد. عملکرد ریوی با تغییرات ضربان قلب و نقص اتونوم همبستگی منفی داشت. ما نتیجه گرفتیم که نقص عملکرد اتونوم می‌تواند مکانیسم مهمی در بدتر شدن علایم آسم بعد از استرس کوتاه مدت باشد.

هموپتزی وسیع به‌صورت دفع خلط خونی بیش از ۱۰۰ میلی لیتر در ۲۴ ساعت تعریف می‌شود و نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای است که به‌دلیل ایجاد خفگی می‌تواند تهدید کننده‌ی زندگی باشد.

اين مطالعه‌ی گذشته‌نگر شامل 126 بيمار مراجعه كننده به مركز سل و بيماري‌هاي ريوي بيمارستان مسيح دانشوري با هموپتزي شديد مجاری هوایی تحتانی در طي 6 سال است.

میانگین حجم هموپتزی 132±7/۲۲۸ میلی‌لیتر بود. علت هموپتزی در ۳۱ نفر (۲۵%) سل، ۴۰ نفر (7/31%) برونشکتازی و برونشیت مزمن، 8 نفر (3/6%) کیست هیداتید، ۸ نفر (3/6%) سرطان ریه، ۸ نفر (3/6%) پرفشار ریوی، 7 نفر (5/5%) آنتراکوزیس، ۵ نفر (9/3%) پنومونی و 19 نفر (15%) ناشناخته بود. خونریزی در ۸۶ بیمار (۶۸%) با سالین سرد و آدرنالین (10000/1) در طول برونکوسکوپی سخت و فیبرواپتیک متوقف شده بود. علاوه بر روش‌های دیگر، آمبولیزاسیون هم برای دو مورد دیگر انجام شده بود. برای ۲۷ بیمار هم عمل جراحی انجام شده بود که در ۱۳ بیمار (10%) منجر به مرگ شده بود (۷ مرگ در حین جراحی، یک مورد در اوژانس و ۵ مورد در بخش).

براساس شواهد این مطالعه، برونشکتازی، برونشیت مزمن و سل از شایع‌ترین علل هموپتزی وسیع در این مرکز بودند. بیشتر اوقات، این حجم از خونریزی (228 میلی‌لیتر) را می­توان با شستن سالین سرد در طول برونکوسکوپی کنترل کرد. با این حال، این حجم از هموپتزی می­تواند در حین عمل جراحی، مرگ و میر بالا (10%) و عوارض زیادی داشته باشد.

در عصر حاضر، استفاده از فناوري‌هاي ارتباطي در تمام حوزه‌هاي علوم از جمله علم پزشكي اجتناب‌ناپذير است. از كاربردهاي اين فناوري در علم پزشكي ارائه خدمات تخصصي به مناطق محروم، صرفه‌جويي در زمان و كم كردن مسافت دستيابي به خدمات پزشكي مي‌باشد. در همین راستا بر آن شديم تا با راه‌اندازي شبكه پزشكي از راه دور در كشور ايران؛ مزايا، معايب و تفاوت روش‌هاي مختلف اجرايي آن را ارزيابي كنيم.

سامانه پزشكي از راه دور در فاز اول در يك بيمارستان شهر تهران و دو بيمارستان اقماري پایتخت، تحت عنوان مركز مراقبت‌هاي پزشكي از راه دور (ستاد مپاد)، جهت انجام مشاوره‌هاي پزشكي راه‌اندازی شد. بعد از ۳ سال از شروع طرح، مشاوره‌هاي انجام شده طي اين مدت ارزيابي گردید. در فاز دوم تعداد بيمارستان‌ها به ۷ بيمارستان در داخل شهر تهران گسترش يافت. در ادامه نتايج مشاوره‌ها مورد ارزيابي و مقايسه قرار گرفت.

در طي سه سال فاز اول طرح ۲۲ بيمار تحت مشاوره قرار گرفتند. بيشترين سرويس مورد درخواست جهت مشاوره، ريه (۸ مورد، 4/36%) و سپس قلب و عروق (۶ مورد، 3/27%) بود. در طي ده ماه فاز دوم مپاد ۴۲ مشاوره انجام شد كه بيشترين مشاوره‌ها در زمينه نورولوژي (۲۳ مورد) و پس از آن جراحی اعصاب (۵ مورد) بود. تعداد مشاوره‌ها در فاز دوم نسبت به فاز اول ۵۸۸٪ در ميانگين ماهانه افزايش پيدا كرد. همچنين هزينه‌ها در بخش‌هاي مختلف ايجاد زيرساخت، ايجاد سيستم ارتباطي و آبونمان ماهانه به ترتيب 7/83%، 4/88% و 4/88% در فاز دوم نسبت به فاز اول كاهش داشت.

از مهمترين مشكلات فاز اول، عدم توانايي گسترش شبكه تله مديسين (Telemedicine) بود كه در فاز دوم با استفاده از نرم‌افزار‌هاي وب‌كنفرانس اين معضل تا حدود زيادي مرتفع گردید. بكارگيري وب‌كنفرانس بجاي ويديو كنفرانس باعث كاهش هزينه‌ها، امكان گسترش شبكه بطور وسيع و به‌حداقل رساندن جابجايي بيماران شد. علي‌رغم تمام مزاياي استفاده از اين روش، گسترش شبكه تله‌مديسين بويژه در كشورهاي در حال توسعه نيازمند فرهنگ‌سازي و آموزش‌هاي پيوسته پرسنل درماني و همچنین بيماران مي‌باشد.

مالکیت‌های معنوی، حقوق است که برای تراوشات ذهنی و آثار فکری خلق شده پدیدآورندگان در نظر گرفته می­شود. مالکیت معنوی برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ در مقاله­ای در مجله مانتلی رویو (Monthly Review Magazine) عنوان شد. ایران در سال ۱۳۳۷ به قانون بین­المللی حمایت از مخترعین مصوب پاریس ۱۸۸۳ پیوست. همچنین قانون حمایت از حقوق مولف در سال ۱۳۵۰ تصویب شد. گرچه ایران از سال ۲۰۰۱ به سازمان جهانی مالکیت فکری پیوسته اما تنها ناظر کنوانسیون‍های حمایت از آثار ادبی بوده است.

در سال‌های اخیر رجیستری (Registry) یا ثبت و جمع‌آوری نظام‌مند داده‌های یک نوع بیماری خاص یا تروما و روش‌های درمانی و مداخله‌ای به صورت گسترده‌ای در حال انجام است. گرچه اطلاعات و گزارشات گردآوری شده و نیز استفاده از آن‌ها برحسب نوع رجیستری تفاوت هایی دارند، اما اصول رجیستری و مالکیت معنوی مربوط به هر کدام از قواعد یکسانی پیروی می‌کند. رجیستری بیماری‌ها نقش بزرگی نه تنها در ارتقا کیفیت درمان بلکه در افزایش سطح دانش پزشکی در زمینه تشخیص و روش‌های درمانی، ارائه مراقبت بهتر به بیماران، و تسهیل پژوهش‏های پزشکی مرتبط با یک بیماری خاص دارد.

این نوع مالکیت بر خلاف هر گونه مالکیت دیگر، غیر قابل انتقال است و ترکیبی از حقوق مادی و معنوی است که مربوط به شخصیت انسان می­باشد، بطوریکه حتی در بند ۲۷ حقوق بشر از آن یاد شده است. در بحث مالکيت، دارايي‌هاي فکري به دو نوع  مالکيت معنوی و مادی تقسیم می‌شود که حقوق معنوی آن به هیچ عنوان قابل خرید و فروش نیست.