کاربست اصل تزاحم در حل مسئله تعارض منافع بیماران در تخصیص منابع پزشکی
مجله علمی - پژوهشی فقه پزشکی,
دوره 13 شماره 43 (1400),
23 June 2021
,
صفحه 1-15
https://doi.org/10.22037/mfj.v13i43.35333
چکیده
زمینه و هدف: محدودیت منابع پزشکی از عوامل ایجاد تعارض منافع بیماران است که برای حل آن از نظام اولویتبندی استفاده میشود. دانشمندان علم اصول نیز به تبیین مفهوم و تعیین شاخصههای «تزاحم» پرداخته و از تزاحم بین حیات مادر و حیات جنین به عنوان یکی از مصادیق آن بحث کردهاند. با وجود این، تاکنون در مورد مسئله استناد به اصل تزاحم برای حل تعارض منافع بیماران در استفاده از منابع پزشکی، پژوهشی صورت نگرفته است. ازاینرو، بر آن هستیم تا ظرفیت دانش اصول فقه را برای حل این تعارض بررسی کنیم.
مواد و روشها: پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانهای انجام شده است. ابتدا دو مفهوم «تخصیص منابع پزشکی» و «تعارض منافع بیماران» توضیح داده شده، سپس مفهوم «تزاحم» و راهکارهای برونرفت از وضعیت تزاحم براساس منابع اصول فقه تبیین شده است.
نتیجهگیری: ازجمله راهکارهای انتخاب بیماران برای استفاده از منابع پزشکی، راهکارهایی است که در علم اصول برای حل مسئله «تزاحم» احکام شرعی و تعیین وضعیت عملی مکلف در رویارویی با دو تکلیفی که قادر به انجام همزمان آنها نیست، ارائه شده است؛ چرا که راههای برونرفت از وضعیت تزاحم، اموری عقلانی و قابل تعمیم به موارد مشابه است. اگر درمانگران با وجود تکلیف شرعی به درمان بیماران، بهواسطه محدودیت منابع پزشکی، نتوانند این منابع را به چند بیمار تخصیص دهند، بایستی یکی را برگزینند. ملاک این ترجیح، «اهمیت» درمان یک بیمار نسبت به دیگران است. این اهمیت با شاخصههایی همچون تقدم مصالح عمومی بر مصالح فردی، اهتمام شارع به ترجیح یک فرد و عدل و انصاف سنجیده میشود.
- اخلاق پزشکی اصول فقه بیمار تخصیص منابع تزاحم تعارض منافع
ارجاع به مقاله
مراجع
Rafieifar SH. From health education to health, Tehran: Department of Health Communication and Health Education, Ministry of Health, 1383, p. 10. [in Persian]
Jones JW, McCullough LB. Intentional over-treatment: The unmentionable conflict-of-interest. J Vasc Surg. 2007; 46(3): 605-607.
Thompson DF. Understanding financial conflicts of interest. N Engl J Med 1993; 329(8): 573-6.
College of Dietitians of Alberta, THE Professional Practice Handbook For Dietitians In Alberta, Conflicts of Interest (chap11), p. 167.
Anonymous. Law West’s Encyclopedia of American Conflict of Interest. http://www.answers.com/topic/ conflict-of-interest (accessed in 2011)
McConnell, Terrance, Moral Dilemmas and consistency in Ethics, Canadian journal of philosophy, 1978, no. 8, p. 269-287.
Nord E, Richardson J, Kuhseh, singer P. Maximizing health issues, Soc Sci Med, 1995, 41:1429-37.
Aqlmand S, Pourreza AG. Health sector reform. J Social Welfare. 2004; 4(14):15-38. [In Persian]
Mobinizadeh M, Raīsi P, Nasiripour AA, Olyaīmanesh A, Tabibi SJ. The health systems' priority setting criteria for selecting health technologies: A systematic review of the current evidence. Medical journal of the Islamic Republic of Iran. 2016; 30:329.
Baltussen R, Niessen L. Priority setting of health interventions: The need for multi-criteria decision analysis. Cost Effectiveness and Resource Allocation. 2006; 4(14): 1-9.
Lim MK, Bae EY, Choi SE, Lee EK, Lee TJ. Eliciting public preference for health-care resource allocation in South Korea. Value Health. 2012; 15 (1SUPPL.): S91-S4.
Safari S, Rahmati F, Baratlo A, et al. Hospital and Pre-Hospital Triage Systems in Disaster and Normal Conditions. J SBMU.2015:2(1). [in persion]
Youngkong S, Kapiriri L, Baltussen R. Setting priorities for health interventions in developing countries: A review of empirical studies. Tropical Medicine and International Health. 2009; 14(8): 930-9.
Gallego G, Taylor SJ, McNeill P, Brien JA. Public views on priority setting for high cost medications in public hospitals in Australia. The journal of public participation in health care and health policy. 2007; 10(3): 224-35.
Campbell A, Gillett G, Jones G. Medical ethics theories of medical, UK; Oxford University press, 2001. p. 179-199.
Norheim OF, Baltussen R, Johri M, Chisholm D, Nord E, Brock DW, et al. Guidance on priority setting in health care (GPS-Health): The inclusion of equity criteria not captured by cost-effectiveness analysi.Cost Effectiveness and Resource Allocation. 2014; 12(18): 1-8.
Levinsky NG. The doctor is master. N Engl J Med; 1984, 311: 1543-5
The Blackwell Ethics in Medicine, University of Washington, School of Medicine, 1998.
Morreinm EH. Balancing act: the new medical ethics of medicine s new economics. Washington: Georgetown University press: 1995: 2.
Youngkong S, Baltussen R, Tantivess S, Koolman X, Teerawattananon Y. Criteria for priority setting of HIV/AIDS interventions in Thailand: A discrete choiceexperiment. BMC Health Services Research10, 197 (2010).
Guindo LA, Wagner M, Baltussen R, Rindress D, van Til J,Kind P, et al. From efficacy to equity: Literature review of decision criteria for resource allocation and health care decision making. Cost Effectiveness and Resource Allocation. 2012; 10 (9): 2-13.
Gress S, Niebuhr D, Rothgang H, Wasem J. Criteria and procedures for determining benefit packages in health care: A comparative perspective. Health policy. 2004; 73(1): 78-91.
Rahimi QR. world health organization (WHO), Journal of Paramedical Faculty of Aja Medical Sciences, 1389: 8: 53-56
Canadian medical association. Core and comprehensive health care services: a framework for decision making. Ottawa: The Association; 1994.
Canadian medical association. Code of ethics. Canadian Medical Association Journal; 1996; 155:1176A-1176D.
Plomer A, Zali A, Abbasi M. The Law and Ethics of Medical Research. Tehran. The Iranian Research Center for Ethics and Law in Medicine, 1387.
Zweibel NR, Cassel CK, Karrison T. Public attitudes about the use of chronological age as a criterion for allocating health care resources. The Journals of Gerontology 1993; 33 (1): 74-80.
Farahidi Kh. Al-eyn. 2nd ed. Qum: Dar al-hejrah; 1367. p. 166. [In Arabic]
Ibn manzour M. lisan al- Arab. Beirut: Dar al-Ihyae al-turath al-arabi; 1414. p. 262. [In Arabic]
Mozafar M. usoul al-Fiqh, 3th ed. Qum: Dar al-fikr; 1384. p. 373. [In Arabic]
Khomeini M. Tahrirat fi al-usoul. Tehran: The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works; 1385. p. 357. [In Arabic]
Sadr M. Durous fi ilm al-usoul. Qum: Markaze Al-Abhath wa al-Dirasat Al-Takhassossiyah Le Al- Shahid al-sadr; 1424. p. 235& vol: 7. p. 82-83. [In Arabic]
kazemi khorasani M. Fawaeid al-usoul. Qum: Majmae al-fekr al-islami; 1377. p. 19&4:317. [In Arabic]
Heidary A. Usoul al-Istinbat. Qum: Hawzah ilmiyah; 1413. p. 229. [In Arabic]
Mishkini A. Mostalahat al-usoul. Qum: Al-Hawzah al-ilmiyah of qum; 1383. p. 87. [In Arabic]
Roohani M. Zubdat al-Uṣūl. 2nd ed. Tehran: Hadith del; 1382, p. 82. [In Arabic]
Sabzevari A. Tahdhib al-usoul. 2nd ed. Qum: Moassisah al-Manar; 1417, p. 50-51. [In Arabic]
Sobhani J. al-waseit. Qum: Moassisah Imam sadiq; 1380. p. 188. [In Arabic]
waez hoseini behsoudi M. Misbah al-usoul. Maktabah al-Davari. Qum; 1420. p. 357. [In Arabic]
Jalali mazandarani M, Al-Mahsoul fi Ilm al-usoul, Qum: moassisah Imam sadiq, 1415. p. 410
Ameli M. Al-qavaeid va Al-favaeid. Qum: Maktabat al- mofid. nd; p. 38-39. [In Arabic]
khorasani MK. Kifayah al–usoul. 1st ed. Qum: Moassisah al-bayt; 1409. p. 218-435. [In Arabic]
Khouei AQ. Ajvad al-taqrirat. Mostafavi. Qum; 1386: P. 128 & 277. [In Arabic]
Isfahani M, al-Ijarah, Qum: nashre islami, 1409, p. 185. [In Arabic]
Tabatabaei Yazdi M. Hashiyah al-Makasib. Qum: Ismaeilian; 1410, vol: 2. p. 163. [In Arabic]
Haeri Isfahani M. Al-fosoul al-ghorwiyah fi al-usoul al-fiqhiyah. Qum: Dar al-ehiae al-Oloum al-Islamiyah; 1404. p. 79. [In Arabic]
Araqi AZ. Nahayat al-Afkar. Qum: Moasisah nashre islami; 1417. p. 412-413. [in Persian]
Ladd J. Remarks on the conflict of Obligations, Journal of philosophy, 1958; 55(19): 811-819
Bousliki H. Taaroz akhlaqi va daneshe usoul fiqh. Qum: Pajoheshgah oloum va farhang islami; 1391. p. 53. [in Persian]
De Melo-Martin I, Intemann K. How do disclosure policies fail? Let us count the ways. FASEB J. 2009; 23:1638–42. doi: 10.1096/fj.08-125963.
Allamah Helli HBY. Montaha al-Matlab fi Tahqiq al-Mazhab. Mashhad: Majmae al-Bohouth al-Islamiyah,1412, 6:427.
Isfahani M. Al-fosol al-ghoravyat. Al-Olom al-eslamyah. 1404. p. 79. [In Arabic]
Shirazi M, AL-qavaeid al-Fiqhieh, Qum: bayt ayatollah shirazi, 1378, p. 144. [In Arabic]
jazayeri Mj, Montahi al-derayah fi tozih al-kifayah, Qum: Moasisah dar al-ketab, 1415, vol: 6, p. 529.
Sobhani J, Irshad al-Oqoul,2nd ed, Beirut, Dar al- Azvae, 1421, p. 312. [In Arabic]
Kulayni M, AL- Kafi, Dar al-kotob al-Islamieh, 1407, vol:6, p.193(10). [In Arabic]
Stoffman v.Vancouver General Hospital, 1990,76 DLR)4th( 700 (SCC).
Mohaqiq damad M. Mabahesi az osoul-e fiqh. .5th ed. Tehran: Markaze nashre oloum Islami. 1387. p. 132. [in Persian]
A group of researchers, farhangnameh usoul fiqh, Qum: pajoheshgahe oloum va farhang Islami, 1389, vol: 2, p. 613/618
Alidoost A. Fiqh va Maslahat. Qum: Farhang va Andisheh islami; 1388. p. 21. [in Persian]
Sabzivari A. Mohadhab al-ahkam. Qum: Al-monar; 1413, p. 236. [In Arabic]
Alavi hoseini al-Taei A. Al-Movazinah bein Al-Masalih. Jordan: Dar al-nafaeis; 1427. p. 80. [In Arabic]
Khouei AQ. Mohazirat fi al-Usoul. Qum: Ansarian; 1417, p. 291. [In Arabic]
Hur al-Amili MH, Tafṣīl wasāʾil al-shīʿa ilā taḥṣīl masāʾil al-sharīʿa, Qum: Al al-Bayt, 1409, p. 451
- چکیده مشاهده شده: 153 بار
- pdf دانلود شده: 7 بار