دوره 3 شماره 1 (1395)

فصلنامه تخصصی دستگاه تنفس

 

 

 

 

 

 

 

مقالات مروری


ترکیب گیاهی موثر بر آسم از منظر طب سنتی ایران

حسین مهدوی, ماندانا احمدی, زهره حدادی

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

تشخیص بالینی آسم بر پایه نشانه‌های این بیماری انجام می‌شود که شامل خس‌خس سینه، پیشینه خانوادگی بیماری، اگزما و رینیت آلرژیک می‌باشد. عوارض جانبی، هزینه‌های بالا و استفاده از مواد نگهدارنده در محصولات شیمیایی سنتزی موجب تمایل بیشتر به استفاده از محصولات گیاهی شده است. فلاونوئیدهای شیرین بیان باعث مهار ترشح ائوتاکسین از فیبروبلاست‌های ریه انسان شده و از این طریق مانع تجمع ائوزینوفیل‌ها در محل التهاب مجاری هوایی می‌شوند و از طریق فعال‌سازی گوانیلات سیکلاز، مهار فسفودی­استراز و افزایش cGMP موجب باز شدن کانال‌های پتاسیمی وابسته به کلسیم و رفع انقباض نای می‌شود. بنفشه معطر موجب کاهش سطح IgE سرمی می‌گردد و مانند اینترلوکین 3 و اینترلوکین 4 عمل می‌کند. از طرفی باعث کاهش پاسخ مسیر‌های هوایی و ائوزینوفیل‌ها می‌شود و نیز از تولید بیش از حد موکوس ممانعت می‌نماید. گیاه تربد دارای ویژگی ضد اسپاسمی می‌باشد، که با کمک افزایش کلسیم آزاد سیتوپلاسمی این‌کار را انجام می‌دهد. مکانسیم انجام این عمل مشابه وراپامیل (گشاد کننده برونش) با واسطه‌گری کلسیم می‌باشد، از طرفی وجود فلاونوئید‌هایی از جمله ساپونین و تانین باعث اثرات ضد اسپاسمی این گیاه روی سیستم گوارشی و تنفسی می‌شود.

مقالات پژوهشی اصلی


ارزیابی ميزان كاربرد صحيح اسپري هاي استنشاقي توسط سالمندان مبتلا به بيماري هاي انسدادي مزمن تنفسي و آسم

مرضیه خاتونی, فاطمه سمیعی سیبنی, مریم مومنی, فریبا عبدالهی, شقایق موسوی

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

بیماری انسدادی مزمن ریه حالتی است که مشخصه آن محدودیت جریان هوا بوده و بطور کامل برگشت­پذیر نیست. اسپری­های استنشاقی رایج­ترین داروهای تجویز شده در این نوع بیماری هستند که استفاده­ی نامناسب آن­ها توسط بیماران منجر به کاهش اثربخشی برآیندهای درمان استنشاقی می­گردد. هدف این مطالعه تعیین ميزان كاربرد صحيح اسپري­هاي استنشاقي توسط سالمندان مبتلا به بيماري­هاي انسدادي مزمن تنفسي و آسم می­باشد. در این مطالعه مقطعی 150 بیمار سالمند مبتلا به آسم و بیماری انسدادی مزمن ریه به روش نمونه­گیری آسان از بیمارستان­های آموزشی درمانی ولایت و بوعلی سینای شهرستان قزوین انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه حاوی اطلاعات جمعیت­شناختی و بالینی و چک لیست استاندارد کاربرد صحیح اسپری­های استنشاقی بود. میزان کاربرد صحیح داروها پس از مشاهده توسط چک لیست از صفر تا 16 امتیازدهی گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که کلیه بیماران شرکت کننده در این پژوهش (با میانگین سنی 7±44/73، 1/64% مرد و 3/79% دارای تحصیلات ابتدایی) اسپری­های استنشاقی را به صورت نادرست بکار می­بردند بطوری که صد در صد بیماران (150=n) حداقل در انجام یکی از مراحل دارای اشتباه بودند. میانگین امتیاز بیماران در کاربرد اسپری 67/2±42/9 بود. کمترین مهارت مربوط به شستن دهان بعد از استفاده از اسپری (3/1 درصد) برآورد شد. سایر مهارت­هایی که به طرز صحیح انجام شد شامل بازدم عمیق قبل از استنشاق (7/18 درصد)، صبر کردن به مدت یک دقیقه قبل از عمل بعدی (7/28 درصد)، حبس نفس به مدت 5 تا 10 ثانیه (34 درصد)، بازدم آرام از طریق دهان بعد از اسشتنشاق (34 درصد)، خارج کردن اسپری همزمان با حبس نفس (3/47 درصد)، ادامه عمل دم به مدت    3-5 ثانیه (3/51 درصد) بود. ارتباط مثبت و معنادار بین دریافت آموزش قبلی توسط افراد و عملکرد آنها در کاربرد اسپری (001/0≥P) وجود داشت. بین سایر متغیرها و عملکرد فرد در کاربرد اسپری ارتباط معناداری مشاهده نشد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اکثر سالمندان حداقل یکی از مراحل کاربرد اسپری استنشاقی را بصورت  نادرست انجام می­دهند. با توجه به اینکه عدم انجام صحیح حتی یک مرحله از مراحل کاربرد صحیح اسپری استنشاقی می­تواند به میزان زیادی اثربخشی داروهای استنشاقی را کاهش دهد ضروری است که به منظور بهبود عملکرد سالمندان در استفاده از این دسته داروها آموزش کافی در ارتباط با نحوه صحیح کاربرد داروها توسط کادر درمانی ارائه گردد.

تحلیل شاخص‌های عملکرد ریوی FVC و FEV1 متعاقب اجرای تمرین بیشینه هوازی و بی‌هوازی در مردان غیرفعال

سجاد شجاعی دوست, محسن قنبر زاده, عبدالحمید حبیبی

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

هدف پژوهش حاضر تحلیل شاخص‌های عملکرد ریوی FVC و FEV1 در مردان غیرفعال متعاقب اجرای تمرین بیشینه هوازی و بی‌هوازی می‌باشد‌. این پژوهش نيمه تجربي بوده و جامعه آماری شامل ‌دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 1394بوده است .

در فرایند دعوت از داوطلبین شرکت در پژوهش، تعداد 55 نفر داوطلب علاقمندی خود را برای شرکت در پژوهش اعلام کردند. از بین داوطلبین تعداد 15 دانشجوی پسر غیرفعال که واجد شرایط شرکت در پژوهش بودند به عنوان گروه تجربی غیرفعال انتخاب شدند. برای اطمینان از سطح آمادگی جسمانی و سطح VO2max از آزمون "بروس" و برای  اجرای تمرین بیشینه هوازی از آزمون هوازی نوار گردان "استراند" و همچنین برای اجرای تمرین بی هوازی بیشینه از آزمون بی‌هوازی "وینگیت" استفاده گردید. برای ارزیابی شاخص­های ریوی، دستگاه اسپیرومتر مدل Ganshorn (IF8) بکار گرفته شد.

نتایج مطالعه اخیر نشان داد که مقدار FVC و FEV1 متعاقب اجرای تمرین­­های بیشینه هوازی (500/10±600/81، 090/10±666/73) و بی‌هوازی (507/19±666/77، 461/18±533/70) از مرحله پیش‌آزمون تا پس‌آزمون در گروه غیرفعال تفاوت نداشته است (05/0<P).

نتایج این مطالعه تفاوت معنا‌داری را در شاخص‌ها نشان نداد. شاید مدت اجرای تمرین دلیل اصلی این نتایج باشد. لذا بطور کلی بنظر می‌رسد که برای کسب نتایج قابل استناد لازم است در آینده نوع تمرینات ورزشی با دامنه و شدت تمرین متفاوت در بین گروه‌های مشابه مورد استفاده و تحلیل قرار گیرد.

ارزیابی عوامل مرتبط با مرگ در بیماران مبتلا به سل شهرستان آبادان طی سال های 1388 تا 1392

مهران یاری, سلمان خزایی, فرزاد ملکی, علی اصغر ولی پور, بهزاد غلامعلیئی, مختار سهیلی زاد

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

یکی از اهداف توسعه هزاره سوم کاهش 50% میزان مرگ از بیماری سل در سال 2015 در مقایسه با سال 1990 است. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مرتبط با مرگ در بیماران مبتلا به سل در شهرستان آبادان طی سال‌های 1388 تا 1392 بود.

مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی می­باشد که در آن کلیه موارد مبتلا به سل شهرستان آبادان شامل 367 بیمار طی سال­های 1388 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بیماران مسلولی که ازطریق برنامه نرم‍افزاری ثبت بیماران مسلول (Tuberculosis Register) و همچنین دفاتر ثبت بیماران در مرکز بهداشت شهرستان شناسایی شده بودند، استخراج گردید.

از مجموع 367 بیمار مسلول شناسایی شده، (8/9%) 36 بیمار فوت کرده بودند. شانس مرگ در افرادی که اسمیر خلط بدو درمان آنها 3+ بود، 8/12 برابر بیمارانی بود که اسمیر بدو درمان 1+ داشتند. بیماران با گروه 2 درمانی (شامل بیماران عود، شکست درمان و غیبت از درمان) به شکل معنی‌داری 87/2 برابر شانس مرگ بیشتری نسبت به بیماران جدید که در گروه یک درمانی می‌گنجند، داشتند.

عواملی مانند گروه درمانی و تعداد اسمیر خلط مثبت در میزان مرگ و میر بیماران مسلول موثر هستند. لازم است سطح حساسیت سیستم بهداشت و درمان جهت شناسایی و درمان به موقع و مطابق با پروتکل بیماران در جهت کاهش میزان شکست درمان، عود و از همه مهمتر کاهش مقاومت بیمار به درمان، افزایش یابد.

تعیین هویت مولکولی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس های جدا شده از مسلولین استان خراسان رضوی

مرجان جلالی مهر, نادر مصوری, کیومرث امینی

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

سل، بیماری زئونوزی است که از دیرباز شناسایی شده و هنوز به ­عنوان یکی از مهم­ترین بیماری­های تهدید کننده مرگ خودنمایی می­نماید. با وجود همه پیشرفت­هایی که در زمینه درمان این بیماری حاصل شده است، سازمان بهداشت جهانی در سال 1993 از آن به عنوان بیماری با اولویت نخست مبارزه یاد نمود. در حال حاضر در بین عوامل عفونی سل دومین علت مرگ و میر به تنهایی است. از این رو برای درمان موفق بیماری، تعیین هویت گونه­های کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. هدف از اين پژوهش شناسايي ملكولي گونه­های مایکوباکتریایی در جدایه‍های مسلولين استان خراسان رضوی که به آزمایشگاه رفرانس سل موسسه رازی ارسال شده­اند، می­باشد.

امروزه از روش­های مختلف مولکولی به ­عنوان ابزار مفید و سریعی برای شناسایی جدایه­ها استفاده می­شود. در این پژوهش،  به ­منظور تشخیص هویت، ابتدا آزمون PCR بر روی ژن 16S rRNA تعداد 100 جدایه انجام شد و مشخص گردید که جدایه‍ها به جنس مایکوباکتریوم تعلق دارند. سپس با آزمون تکمیلی IS6110 تعلق تمامی جدایه­ها به مایکوباکتریوم توبرکلوزیس کمپلکس به اثبات رسید. همچنین برای افتراق میان اعضای کمپلکس از روش RD Typing استفاده شد و با استفاده از این روش گونه اعضای کمپلکس مشخص گردیدند.

با استفاده از تعیین هویت مولکولی نمونه­های ارسالی از استان خراسان رضوی مشخص گردید که تمامی جدایه­ها مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می­باشند. نتایج فوق نشان داد که مسلولین استان مورد آزمایش، به مایکوباکتریوم بویس و دیگر اعضای کمپلکس آلوده نبودند. این موضوع یا بدلیل استفاده گسترده از شیر پاستوریزه و عدم استفاده از شیر آلوده به مایکوباکتریوم بویس و یا بدلیل برنامه منظم کنترل و ریشه کنی سل در این شهر می­باشد. البته لازم به ذکر است این مطالعه برروی تنها یکصد عدد از جدایه­های افراد مسلول صورت گرفت و برای بررسی بیشتر به حجم بالاتری از جدایه­هایی این استان احتیاج است.

آنتراکوفیبروز به رسوب ذرات کربن همراه با فیبروزوچسبندگی وتنگی یا کلاپس همراه با آن گفته میشود که میتواند محدود یا منتشر باشد. افراد مبتلا به بیماری انسدادی ریوی بر اساس معیارهای GOLD میزان پاسخ دهی انسداد راه هوایی به برونکودیلاتور کوتاه اثر اگونیست بتا دو را ارزیابی کردیم چرا که وجود یا عدم وجود پاسخ دهی راه هوایی به برونکودیلاتور در درمان علایم این بیماران نقش مهمی دارد.هدف از انجام این مطالعه بررسی پاسخ دهی راه هوایی به برونکو دیلاتور در بیماران با انسداد راه هوایی ناشی از  آنتراکوفیبروز ریه مراجعه کننده به بیمارستان افضلی پور کرمان بود.

مطالعه مورد نظر مداخله ای انجام می گیرد. در این مطالعه از میان تمامی بیمارانی که به علل مختلف از بخشهای بیمارستانی – کلینیک های تشخیصی ، درمانگاهها و یا مطب اساتید کاندید برونکوسکوپی شده اند و به بخش برونکوسکوپی ،بیمارستان افضلی پور ارجاع گردیده اند و در برونکوسکوپی انجام شده برای آنان تشخیص آنتراکوفیبروز ریوی داده شده و انسداد راه های هوایی داشتند، 40 نفر وارد مطالعه شدند. معیارهای Gold شدت انسداد و میانگین یافته های اسپیرومتری را قبل و بعد از تجویز برونکودیلاتور با هم مقایسه شدند. سپس این یافته ها استخراج و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.  

میانگین FVC/L  و FVC و FEF پس از تجویز برونکودیلاتور به طور معناداری افزایش یافت ولی میانگین FEV1 L و FEV1 و FEV1/FVC  تغییر معناداری نداشتند. در این مطالعه قبل از تجویز برونکودیلاتور، 1 نفر Gold I ، 14 نفر Gold II، 21 نفر Gold III و 4 نفر Gold IV بودند ولی بعد از تجویز برونکودیلاتور 3 نفر Gold I، 11 نفر Gold II، 22 نفر Gold III و 4 نفر Gold IV بودند.

با توجه به یافته های این مطالعه در افرادی که دچار انسداد راه های هوایی شده بودند با تجویز برونکودیلاتور  FVC/L  و FVC و FEF افزایش پیدا کردند و همچنین در این افراد تجویز برونکودیلاتور موجب بهبود انسداد مجاری هوایی شد. بنابراین توصیه می شود که در بیماران انتراکوفیبروز که دچار انسداد هوایی شده اند، برونکودیلاتور تجویز گردد.

گزارش مورد


گزارش یک مورد عفونت مننژیت کریپتوکوکال در بیمار با نقص سیستم ایمنی و مروری بر کریپتوکوکوزیس در ایران

ستاره آقا کوچک افشاری, محمد کرد, پیام طبرسی, افشین منیری, مجید مرجانی, زهرا صالحی, میهن پورعبدالله توتکابنی, عبدالرضا محمدنیا, سمیه شریفی نیا

فصلنامه نفس, دوره 3 شماره 1 (1395), 4 June 2016,

کریپتوکوکوزیس عفونت قارچی ایجاد شده توسط گونه­های مختلف مخمر فرصت طلب کریپتوکوکوس می­باشد. بخش عمده­ای از بیماران را افراد سرکوب شده ایمنی تشکیل می­دهند به طوری که یکی از چهار بیماری عفونی کشنده در مبتلایان به ایدز می­باشد. در مطالعه حاضر به بررسی یک مورد عفونت مننژیت کریپتوکوکال در فرد مبتلا به ایدز و همچنین مروری کوتاه بر گزارشاتی از موارد کریپتوکوکوزیس طی دهه­های گذشته در ایران پرداخته می­شود.

بیمار به علت تب، لرز و سردرد شدید در بهمن ماه سال 1395 به بیمارستان دکتر مسیح دانشوری مراجعه کرده است. در بررسی­های آزمایشگاهی به ­عمل آمده از نمونه مایع مغزی نخاعی (CSF) مخمرهایی با هاله­ای شفاف در اطراف، در زیر میکروسکوپ دیده شد. جهت تایید عامل بیماری تست­های سرولوژیکی و مولکولی صورت گرفت.

بیمار با تشخیص اولیه مننژیت کریپتوکوکال تحت درمان با آمفوتریسین و فلوکونازول قرارگرفت و بعد از دو هفته درمان و بهبودی کامل از بیمارستان مرخص گردید.

به ­طور کلی در کشورهایی که اطلاعات زمینه­ای از بیماری­هایی نظیر کریپتوکوکوزیس اندک بوده و نیز به ­علت عدم وجود ابزار تشخیصی دقیق در مراکز آزمایشگاهی، شناخت حقیقی بیماری امکان پذیر نیست. از طرفی با توجه به اهمیت این بیماری به­ویژه در افراد دارای نقص سیستم ایمنی، تشخیص سریع و درمان به ­موقع و مناسب فرد اهمیت زیادی در کاهش میزان مرگ و میر مبتلایان به این عفونت دارد.