دوره 1 شماره 3 (1393)

فصلنامه تخصصی دستگاه تنفس

مقالات مروری


نگاهی بر استراتژی‌های کنترل و پیشگیری از آسپرژیلوزیس تهاجمی

صادق خداویسی, سمیه شریفی نیا, ماندانا احمدی, حامد فخیم, حمید بدلی

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

آسپرژیلوس فومیگاتوس از شایع‌ترین گونه‌های ایجاد کننده آسپرژیلوزیس مهاجم است که با بیماری و نیز مرگ ‌و مير بالا در بيماران پرخطر، مانند افراد با نقص سیستم ایمنی یا نوتروپنی، مرتبط می­باشد. با وجود استفاده از درمان‌های ضد قارچی بروز آسپرژیلوزیس مهاجم در دهه‌های اخیر به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. بنابراین مطالعات کنترل و پیشگیری از آسپرژیلوزیس مهاجم در این بیماران بسیار ضروری می‌باشد.

در مطالعه مروري حاضر، از بانک­های اطلاعاتی نظير Pubmed Medline، Scopus، Google Scholar، Elsevier databases، Irandoc، Iranmedex، Magiran، SID و MEDLIB استفاده شد. کلید واژه‌های MeSH بکار گرفته شده در جستجوی مقالات شامل آسپرژیلوس، آسپرژیلوزیس تهاجمی، پیشگیری، کنترل و کموپروفیلاکسی بودند که بر اساس آن­ها مقالات مرتبط منتشر شده در طی سال‌هاي 2000-2014 استخراج گردیدند و مطالعه مروري بر روی آن‌ها انجام گرفت.

گونه‌های آسپرژیلوس توزیع جهانی دارند و به عنوان قارچ‌های ساپروفیت، آلاینده‌های متداول غذاهای نشاسته‌ای می‍باشند. همچنین بر روی بسیاری از گیاهان و درختان رشد می‌کنند. از سویی شیوع متعدد آسپرژیلوزیس تهاجمی در بیماران با نقص ایمنی شدید، با ساخت و ساز و یا فعالیت‌های نوسازی در داخل و اطراف بیمارستان‌ها مرتبط است. این یافته به احتمال زیاد ناشی از حضور کونیدی‌های متعدد موجود در هواست، که به راحتی از طریق هوا و احتمالا توسط حشرات پراکنده می‌شوند. بنابراین تشخیص زود هنگام، شناسایی و درمان آسپرژیلوزیس مهاجم می تواند مشکل باشد.

بیماران با نقص سیستم ایمنی و یا افرادی که از سایر بیماری‌های ریوی رنج می برند بسیار مستعد ابتلا به آسپرژیلوزیس مهاجم هستند و حضور آسپرژیلوس در هوا یک فاکتور خطر عمده برای این بیماران محسوب می‌شود. بنابراین فهم صحیح از بیماری‌زایی، کنترل و درمان این عفونت در محیط بیمارستان، موجب ارایه و ارتقا آگاهی در زمینه پیش‍گیری و درمان آن می‌گردد.

مقالات پژوهشی اصلی


انجام هرگونه رفتار پيشگيرانه، نيازمند آگاهي گروه در خطر از شرايط و ماهيت آلاينده­ها می‌باشد. بيوآئروسل‌ها دسته‌ای از آلاینده‌ها می‌باشند كه عوارض متعددي ايجاد می‌نمایند. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی شیوع علایم تنفسی در دانش‌آموزان و ارتباط آن با درک ریسک آلودگی هوا و بیوآئروسل‌های موجود در هوا در مدارس شهر یزد مي‌باشد.

مطالعه حاضر بصورت مقطعی در زمستان 91 و بهار 92، در 20 مدرسه شهر یزد که بصورت نمونه‌برداری خوشه‌ای انتخاب شده بودند صورت پذیرفت. علایم تنفسی با استفاده از پرسشنامه بر روی 580 نفر دانش‌آموز بعنوان نمونه بررسی گردید. تعيين بيوآئروسل‌ها با دستگاه ایمپنجر و دبی 5/12 لیتر در دقیقه انجام شد. با کمک نرم افزار SPSS16 و بکار‌گیری آماره‌های توصیفی، آزمون‌های آماری ناپارامتریک (از قبیل من‌ویتنی و کای‌اسکویر) و با احتساب فاصله اطمینان 95% تجزیه و تحلیل داده‌ها صورت پذیرفت.                           

میانگین نمره آگاهی دانش‌آموزان در مورد آلودگی هوا متوسط بود. اختلاف معناداری از لحاظ میانگین آگاهی میان دو جنس وجود داشت بطوری که در دختران نسبت به پسران بالاتر بود (5/0P<). تفاوت شیوع علایم تنفسی در مقاطع راهنمایی و دبیرستان و در هر دو گروه دختران و پسران مشاهده شد. همچنین بین بیوآئروسل‌های موجود در هوا و شیوع علایم تنفسی ارتباط معناداری وجود داشت (5/0P<).

شیوع علایم تنفسی و ارتباط آن با بیوآئروسل‌ها به دلیل تراکم دانش‌آموزان و عدم وجود تهویه مناسب در کلاس‌ها بود. درک ریسک دانش‌آموزان در مورد آلودگی هوا در حد مطلوبی قرار نداشت. لذا برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس و ارایه مسایل مهم بهداشتی و زیست محیطی به دانش‌آموزان ضروری بنظر می‌رسد.

مقايسه ميزان آگاهی، نگرش و عملكرد تغذيه ای افراد سيگاری و غير سيگاری

حبیب امامی, گلنار رادمند, مریم تاج بخش, بهار آقایی نیا, مارال امامی

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

بر اساس مطالعات مختلف، به نظر مي‌رسد تغذيه، نوع زندگي و رفتارهاي بهداشتي بين افراد سيگاري و غير سيگاري متفاوت است. از آنجا كه سيگار كشيدن به عنوان يكي از مهمترين علل مرگ و مير و بيماري‌ها شناخته شد، تعيين آگاهي، نگرش و عملكرد تغذيه‌اي در افراد سيگاري مي‌تواند تاثير قابل توجهي بر بهبود كيفيت خدمات ارایه شده توسط كلينيك‌هاي ترك سيگار داشته باشد.

در يك مطالعه مقطعي به مدت 6 ماه، 486 نفر شامل 226 نفر سيگاري (افراد مراجعه كننده به كلينيك ترك سيگار) و 160 نفر غير سيگاري (اعضاي خانواده افراد سيگاري) مورد بررسي قرار گرفتند. مشخصات دموگرافيك و نيز امتياز آگاهي، نگرش و عملكرد آنها با سابقه مصرف سيگار، با استفاده از پرسشنامه ليكرت بين دو گروه ارزيابي شد.

نسبت مردان سيگاري 70/67 % (153 نفر) در مقابل 23/44% (115 نفر) غير سيگاري بود. ميانگين امتياز آگاهي، نگرش و عملكرد در افراد سيگاري تفاوت معني‌داري با افراد غير سيگاري در دو جنس نداشت با اين وجود در گروه زنان غير سيگاري، ميانگين امتياز نگرش بطور معني‌داري بالاتر بود (8/4±3/40 در مقابل 7/5±1/37؛ 0/001= P-Value). در ارزيابي عملكرد تغذيه‌اي زنان، تفاوت معني‌داري بين افراد سيگاري و غير سيگاري وجود داشت (0/005< P-Value) و در مردان، در پيگيري برنامه ورزشي منظم بين افراد سيگاري و غير سيگاري تفاوت وجود داشت (0/001< P-Value).

عليرغم عدم وجود تفاوت معني‌دار در دانش و عملكرد دو جنس بين دو گروه سيگاري و غير سيگاري، زنان غير سيگاري بطور معني‌داري در نگرش و عملكرد تغذيه‌اي بهتر بودند. همچنين پيگيري انجام حركات ورزشي منظم در مردان غير سيگاري بيشتر از مردان سيگاري بود.

به منظور ارایه شواهد به سیاست‌گذاران مرکز مسیح دانشوری، این پژوهش با هدف بررسی روند تولیدات علمی این مرکز در پایگاه داده های اسکوپوس و "آی‌اس‌آی" در سال‌های 2009 تا 2012 انجام شد.

در یک مطالعه توصیفی، تولیدات علمی و "شاخص اچ" تمامی اعضای هیات علمی دارای ردیف استخدامی پژوهشکده سل و بیماری‌های ریوی (بیمارستان دکتر مسیح دانشوری) در پایگاه داده های اسکوپوس و آی‌اس‌آی در سال‌های 2009 تا نیمه سال 2012 مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت اعلام تعداد مقالات و استنادات کل و سه سال و نیم گذشته به تفکیک سال، میانگین شاخص اچ در دو پایگاه اسکوپوس و آی‌اس‌آی تنظیم شد. تعداد مقالات بین رتبه‌های مختلف علمی نیز با استفاده از آنالیز واریانس مقایسه شد.

میانگین (انحراف معیار) مقالات در پایگاه داده‌های اسکوپوس در سال‌های 2009 تا 2011 به ترتیب (3/5) 7/3، (6/5) 3/3 و (3/5) 3/3 مقاله به ازای هر عضو هیئت علمی برآورد شده است. این ارقام برای پایگاه داده‌های آی‌اس‌آی به ترتیب برابر (9/3) 5/2، (1/3) 7/1 و (8/3) 1/2 بوده است. میانگین شاخص اچ در پایگاه داده‌های اسکوپوس (3/3) 9/2 و برای آی‌اس‌آی (7/2) 4/2 محاسبه شد. تعداد کل مقالات و استنادات سه سال اخیر در رتبه استادی به طور معنی‌داری از رتبه‌های استادیاری و دانشیاری بالاتر بود (0/001>P).

تولیدات علمی و استنادات مرکز مسیح دانشوری در پایگاه داده‌های اسکوپوس و آی‌اس‌آی در سه سال مورد بررسی روندی نسبتا ثابت داشته اما بالاتر از متوسط دانشگاه بوده است.

بررسی اثر الگوهای تنفسی بر بیان فاکتورهای التهابی و افزایش پاسخدهی مجاری هوایی در موش صحرایی

محمدرضا رئوفی, فاطمه ایلکا, سید مهدی اسلامی بهروزی, سعید پژوهان, محیا محمدی, گلنار افتخاری, علیرضا مانی, سهراب حاجی زاده

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

آسم یک بیماری تنفسی مزمن رایج با تنگ شدن برگشت‌پذیر راه‌های هوایی است. شواهد نشان می‌دهد الگوی تنفسی می‌تواند در افزایش مقاومت و تغییر ساختار مجاری هوایی نقش داشته باشد و عضله غیر طبیعی نیز باعث ایجاد افزایش پاسخ‌دهی مجاری هوایی و التهاب می‌شود. هدف از انجام این مطالعه بررسي اثر الگوهاي تنفسي بر مقاومت، پاسخ‌دهي مجاري هوايي به متاكولين و ميزان بيان IL-8 و‌ TNF-α در بافت شش موش صحرایی است. سه الگوی تنفسی مختلف شامل الگویی با حجم و تعداد تنفس ثابت، الگوی تنفسی سالم و الگوی تنفسی آسمی بر سه گروه جداگانه حیوان از طریق ونتیلاتور اعمال شد. مقاومت مجاری هوایی پس از 60 دقیقه تهویه و پس از تزریق داخل صفاقی دوزهای 1، 4 و 16 μg/kg متاکولین اندازه گیری شد. پس از تهویه، میزان بیان TNF-α و IL-8 در بافت شش با تکنیک real-time PCR بررسی شد. اختلاف معناداری در افزایش مقاومت مجاری هوایی بین سه گروه وجود داشت (05/0P<)، هرچند تفاوت معناداری در بیان IL-8 و TNF-α بین سه گروه وجود نداشت (0/05>P). اعمال الگوهای تنفسی مختلف با شرایط التهابی یکسان مجاری هوایی، می‌تواند باعث تغییر در مقاومت و پاسخ‌دهی عضله صاف مجاری هوایی به متاکولین شود.

بررسي نتايج اسپيرومتري در بيماران مبتلا به COPD بر حسب سابقه مصرف دخانيات و مصرف مواد مخدر

شبنم اسلام پناه نوبری, زهرا حسامی, اردا کیانی, آیدین پیرزه, علی تاجیک

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

بيماري انسدادي مزمن ريه يك بيماري تنفسي شايع غير مسري است كه بار اجتماعي و اقتصادي سنگيني داشته و منجر به مرگ ‌و مير در سراسر جهان مي‌شود. عليرغم برخي مطالعات، نقش مصرف مواد مخدر و همراهي آن با مصرف سيگار هنوز به درستي شناخته نشده است. در اين مطالعه نتايج اسپيرومتري بيماران مبتلا به COPD در بين بيماران با مصرف مواد مخدر، مصرف سيگار و مصرف توام آن‌ها، با يكديگر مقايسه شده است.

اين مطالعه مشاهده‌اي گذشته‌نگر بوده و تمام بيماران مرد مبتلا به COPD بستري شده در بيمارستان مسیح دانشوری در بين سال‌هاي 93-91 مورد مطالعه قرار گرفتند و شدت بيماري آن‌ها بر اساس اسپيرومتري و بر طبق معيارهاي GOLD بين گروه‌هاي با مصرف مواد مخدر، مصرف سيگار و مصرف هر دو، با يكديگر مقايسه شدند.

68 بيمار (9/43%) فقط سيگاري، 55 نفر (5/35%) فقط با مصرف مواد مخدر و 32 نفر (6/20%) با مصرف توام سيگار و مواد مخدر بودند. تفاوت معني‌داري در نتايج اسپيرومتري بين سه گروه وجود داشت و شدت بيماري در بين افراد با مصرف مواد مخدر بيشتر بود (0/001>P).

شدت بيماري افرادي كه مصرف مواد مخدر داشتند بيشتر از افرادي بود كه فقط سيگاري بودند و مصرف مواد مخدر نداشتند. همچنین مطالعه نشان دهنده بيماري شديدتري در زمان مراجعه و بستري  این بيماران بود.

بررسی ارتباط شاخص های عملکرد ریوی و مواجهه با سولفات در کارگران یک کارخانه تولید سولفات

آذر برزگار, مهدی محققیان یعقوبی, میر سعید عطارچی, ترانه یزدانپرست, بهاره خوانساری, سیما محتشم, علی کرمانی, سید محمد سیدمهدی

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

محیط کار، سلامت کارگران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کارگرانی که در محیط‌های دارای گرد و غبار کار می‌کنند در معرض استنشاق ذرات معلق هستند که ممکن است باعث آسیب ریه شوند. آزمون‌های عملکردی ریه با اسپیرومتری امکان شناسایی زودرس اختلالات ریوی را فراهم می‌آورد.

در این مطالعه‌، که یک مطالعه مقطعی بود 212 نفر از کارگران یک صنعت تولید سولفات، وارد مطالعه شدند. جمع‌آوری داده‌ها از ابتدای سال 1393 تا شهریور 93 انجام شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه، اسپیرومتری و اندازه‌گیری­های محیطی، جمع‌آوری شدند. داده‌ها توسط نرم افزار SPSS ویرایش 16 مورد تحلیل قرار گرفت.

نتایج این مطالعه نشان داد که اندکس‌های اصلی عملکرد ریوی در گروه دارای مواجهه، کمتر از گروه فاقد مواجهه بود ولی این تفاوت معنی‌دار نبود (0/05<P).

در این مطالعه رابطه‌ای بین اندکس‌های ریوی و مواجهه با مقادیر اندک سولفات در کارخانه تولید سولفات یافت نگردید. مطالعات بزرگتر با حجم نمونه بیشتر و متدولوژی مناسب تر جهت بررسی بیشتر این موضوع نیاز است.

گزارش مورد


خانم ۸۰ ساله با درد قفسه سینه و دیسفاژی

مجید ملک محمد, بابک شریف کاشانی, سهیلا ظهیری فرد, ماندانا چیت سازان, سید محمدرضا هاشمیان

فصلنامه نفس, دوره 1 شماره 3 (1393), 6 آذر 2014,

هدف این مطالعه توصیف یک مورد همومدیاستن در بیماری است که بعلت ترومبوآمبولی ریوی تحت درمان با وارفارین قرار گرفته بود. این گزارش شاید کمکی باشد تا تشخیص و درمان بیماران مبتلا به چنین عارضه نادر ولی تهدید کننده زندگی، تسهیل گردد.

بیمار خانمی 80 ساله بودند که بعلت تنگی نفس، درد پلورتیک قفسینه سینه و دیسفاژی در بخش مراقبت‍­های ویژه بیمارستان دکتر مسیح دانشوری بستری گردیدند. بررسی­های اولیه آزمایشگاهی نشاندهنده آنمی و INR بیشتر از 8 بود که با تزریق پلاسما تازه منجمد مرتفع گشت. آسپیراسیون مایع پلوری که در تصاویر رادیولوژی مشخص بود، هموتوراکس را نشان داد. سی­تی­اسکن قفسه سینه نیز پهن­شدگی مدیاستن به علت همومدیاستن را مشخص ساخت. هیچ منبع خونریزی‍دهنده دیگری یافت نشد. با انجام اقدامات نگهدارنده و تصحیح اختلال انعقادی، علایم و نشانه­های بیماری از بین رفتند.

خونریزی­ مدیاستن با علل غیر ترومایی از عوارض نادر ولی تهدید کننده زندگی در موارد درمان­ با ضد انعقادها می­باشد که حتی در موارد عدم وجود علایم و نشانه­های خونریزی آشکار، باید آنها را مد نظر قرار داد.