فصلنامه نفس

ماکرومولکول­های زیستی اعم از RNA، DNA و پروتئین­ها به دلیل دارا بودن پتانسیل­های ذاتی ویژه­، به عنوان واحدهای ساختاری برای تهیه نانوابزارها، بکار گرفته می­شوند. پروتئین­ها در نانوزیست­فناوری بصورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته­اند و نانوفناوری DNA نیز از جوانب بسیاری مطالعه شده است. اما مفهوم نانوفناوری RNA اخیراً مطرح گردیده است و اولین شواهد مبنی بر ساخت نانوذرات RNA از طریق فرایند خودساماندهی چندین مولکول RNA طبیعی یا مهندسی شده، در سال 1998 مطرح شد. از آنجایی که مولکول­های RNA به مانند DNA به سهولت قابل دست­ورزی بوده و مثل پروتئین­ها دارای تنوع بسیار در ساختار و عملکرد خود هستند، در نانوزیست­فناوری بسیار مورد توجه واقع شده­اند. نانوذرات RNA طی فرایند خودسامانده و با استفاده از میانکنش­های هماهنگ، بین مولکول­های RNA گرد هم می­آیند و ساختارهای دو یا سه بعدی را ایجاد می­کنند. اولین و بهترین RNA با کاربرد نانوفناوری که تاکنون شناخته شده، موتور packing RNA باکتریوفاژ 29φ است که قابلیت ایجاد دیمر، تریمر و هگزامر را داراست. به این نانوذرات، می­توان مولکول­های درمانی، تشخیصی و گیرنده­ها، اعم از siRNA‌ها، ریبوزیم‌ها و آپتامرهای RNA را مت‍صل نمود. از جمله عوامل درمانی قابل استفاده، ‌siRNAهای طراحی شده علیه سرطان ریه است. در این سرطان، بافت بدخیم در یک یا هر دو ریه رشد می­کند. سرطان ریه یکی از همه­گیرترین سرطان­ها در سراسر جهان است و بیش از 80% بیماران در کمتر از ۵ سال از زمان شناسایی بیماری، جان خود را از دست می‌دهند. از بين همه siRNAهاي مورد استفاده براي درمان سرطان ريه، siRNAهاي ژن­هاي KRAS و P53 تأثير بيشتري در بهبودي اين بيماري نشان داده­اند. در این مقاله، مفاهیم مربوط به ساختار و عملکرد RNAهای مورد استفاده در نانوزیست­فناوری، رویکردهای مورد استفاده به منظور مهندسی یا ساخت این RNAها و تبدیل آنها به نانوذرات کاربردی مرور گشته و نقش آنها در درمان سرطان ریه بررسی شده است.

بیماری سل به عنوان یکی از بیماری‌های تاثیرگذار بر روی سلامت و بهداشت جهانی شناخته می‌شود. فهم شیوه انتقال و شیوع و بررسی فاکتورهای میزبان و همچنین خصوصیات و فاکتورهای باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس که می‌توانند در شیوع بیماری سل تاثیر داشته باشند برای مدیریت شیوع و کنترل و مبارزه با این بیماری بسیار حیاتی می‌باشد. در همین راستا و برای به دست آوردن این اطلاعات استفاده از تکنیک‌های مولکولی و روش‌های اپیدمیولوژی بسیار ضروری هستند. یکی از روش‌هایی که امروزه مورد مطالعات بسیار قرار گرفته، بررسی مناطق ژنی موسوم به ناحیه تفاوت (RD) می‌باشد که در این مطالعه به بررسی این مناطق می‌پردازیم.

ابتدا 190 سویه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس با روش‌های اسپولیگوتایپینگ شناسایی شدند. مقاومت دارویی این سویه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت 6 لوکوس RD مورد نظر از جنبه حذف (Deletion) در ژنوم این 190 سویه با روش PCR مورد بررسی و آنالیز قرار گرفتند.

از سویه‌های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس با روش اسپولیگوتایپینگ، H4(127) در72 نمونه (5/37%)، CAS در 37 مورد (20%)،T1  در 18 نمونه (5/9%) و Beijing در 11 مورد شناسایی شدند و باقی نمونه‌ها شامل 52 مورد (27%) ناشناخته بودند. 70% نمونه‌ها حساس به دارو و 30% مقاوم بودند. در سویه‌های Beijing، لوکوس‌های RD181 و RD105 و در سویه BCG لوکوسRD1 ، حذف داشتند.

بررسی مناطق RD روشی ساده و سریع است. استفاده از RD1 جهت شناسایی سویه BCG و همچنین RD181 جهت شناسایی سویه Beijing مناسب می‌باشد اما RD150 به علت عدم وجود پلی‌مورفیسم در سویه‌های مختلف کارایی چندانی به‌عنوان یک روش اپیدمیولوژی ندارند. همچنین در این تحقیق مشخص شد که مقاومت دارویی ارتباطی با حذف در مناطق RD ندارد.

مصرف مواد مخدر یکی از بزرگ‌ترین معضلات فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی در عصر حاضر قلمداد می‌شود. کنترل و کاهش عوامل موثر در رو آوردن به مصرف مواد مهم‌ترین اقدامی است که می‌تواند در سلامت آینده جامعه ‏نقش داشته باشد. این مطالعه در راستای بررسی میزان تاثیر مصرف دخانیات در گرایش به مواد مخدر طراحی و اجرا شده ‏است.  ‏

در این مطالعه مقطعی 1372 پرونده مراجعه کنندگان برای ترک مواد مخدر از لحاظ وضعیت مصرف ‏دخانیات و سایر فاکتور‌های مرتبط مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.‏

1306 مرد (2/95%) و 66 زن (8/4%) مورد بررسي قرار گرفتند. بیش از 90% افراد مراجعه کننده در زمان ‏مراجعه سيگاري بودند. بيشترين شروع مصرف دخانيات در این گروه 16 تا 20 سال بود. ميانگين سن شروع مصرف ‏دخانيات 6/5 ± 2/19 با نماي 18 سال و میانگين سن شروع مصرف مواد مخدر 1/7 ± 3/21 با نماي 20 سال گزارش ‏شد. ميان سن شروع مصرف دخانيات و شروع مصرف مواد مخدر ارتباط معني‌داري وجود داشت.‏

مصرف دخانيات مي‌تواند به‌عنوان يك عامل زمينه‌‌ساز در جهت اعتياد به مواد مخدر شناخته شود. این امر ‏لزوم اجراي صحيح و دقيق قوانين كنترل دخانيات و اقدامات پيش‌گيرانه و ضرورت ترك مصرف دخانيات در سنين پايين را ‏يادآور مي‌نمايد.

نگرش مردم به ويژه اقشار آموزش‌پذیر در خصوص راهکارهای مقابله با آلودگي هوا عامل تعیین کننده مهمی برای تدوین برنامه‌های آموزشی در مورد روش‌های کاهش آلودگی هوا می‌باشد. این مطالعه با هدف یاری مسئولین در امر برنامه‌ریزی‌های آموزشی، به بررسي نگرش دانش‌آموزان شهر تهران در مورد راهکارهای مقابله با آلودگي هوا می‌پردازد. در اين پژوهش مقطعی به روش نمونه­گیری چندمرحله­ای، از يک پرسشنامه با سوالات بسته، به منظور تعيين نگرش 2140 دانش‌آموز مدارس راهنمايي و دبيرستان تهران در مورد راهکارهای کاهش آلودگي هوا و برداشتی که از میزان آگاهی خود دارند و میزان درک خطر ایشان در خصوص آلودگی هوا استفاده شد. از آزمون‌های آماری Chi Square ، Mann-Whitney، Kruskal-Wallis برای تحلیل داده­ها استفاده شد. درحاليکه دامنه امتیاز پاسخ هیجانی (Affective score) از 12- تا 12+ متغير بود، میانگین به دست آمده برابر با 76/5 (انحراف معیار: 79/3) بود (دختران 43/5 و پسران 94/5، با اختلاف آماری معنی‌دار). از بین راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با آلودگی هوا دانش‌آموزان با راهکار "من و دوستانم بايد بيشتر درباره آلودگي هوا آموزش ببينيم" بیش از سایر راهکارها موافق بودند. در نتیجه می‌توان گفت دانش‌آموزان در مورد مسئله آلودگی هوا بسيار ابراز نگرانی می‌کنند و به عبارتی درک مناسبی از خطر دارند ولی به نظر می‌رسد اقدامات انجام شده در جهت کاهش معضل آلودگی ‌هوا از نظر دانش‌آموزان قابل‌ قبول نبوده ‌است. از این رو ضروری است که با برنامه‌ریزی‌های جامع‌تر و اجرای دقیق آن‌ها، پاسخگوي انگيزه بالاي دانش‌آموزان جهت مقابله با آلودگي هوا باشيم.

ریزRNAها یا ‏miRNAها نقش مهمی در سرطان‌زایی از جمله در سرطان ریه دارند. همچنین جهش‌های ‏مرتبط با ژن ‏TrkC‏ در سرطان ریه گزارش شده است. به تازگی در دانشگاه تربیت مدرس یک ‏ریزRNAی جدید مستقردر ژن ‏TrkC‏ انسانی کشف گردیده و با شماره دسترسی ‏HG969187‎‏ در ‏پایگاه اطلاعاتی ‏EBI‏ به ثبت رسیده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی بیان این ریزRNA‏، با نام ‏TrkC-miR1‎، در نمونه‌های سرطانی و سالم بافت ریه انسان می‌باشد. از ‏‏11 بیمار مبتلا به سرطان ریه نمونه‌های سرطانی و سالم بافت ریه تهیه و استخراج ‏RNA‏ صورت ‏گرفت. پس از سنتز ‏‎cDNA از تمام نمونه‌ها، بیان‏‎ TrkC-miR1‎با استفاده از روش ‏real-time PCR‏ ‏سنجیده شد. تحلیل داده‌ها حاکی از آن است که بیان ‏TrkC-miR1‎‏ در نمونه‌های اسکواموس سل ‏کارسینوما نسبت به بافت سالم حاشیه توموری در همان افراد افزایش یافته است، درحالیکه بیان آن در نمونه‏های لارج سل کارسینوما و آدنوکارسینوما نسبت به بافت سالم حاشیه توموری در همان افراد کاهش یافته ‏است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که ‏TrkC-miR1‎‏ در نمونه‌های هیستوپاتولوژی مختلف سرطان ریه ‏بیان متمایزی دارد. به نظر می‌رسد با بررسی بیان ‏TrkC-miR1‎‏ در تعداد نمونه‌های توموری بیشتر می‌توان ‏به یک مارکر تشخیصی برای بافت‌های سرطانی مختلف ریه دست یافت. ‏

الگوی تنفس از لحاظ تغییرپذیری فرکتالی در بیماران تنفسی از جمله آسم بررسی نشده است. هدف از این مطالعه آنالیز ‏الگوی تنفس افراد سالم و بیماران مبتلا به آسم از لحاظ تغییرپذیری فرکتالی است. این مطالعه بر روی 40 فرد مذکر (10 ‏نفر افراد سالم، 10 نفر آسم آتوپیک کنترل شده، 10 نفر آسم آتوپیک کنترل نشده، 10 نفر آسم غیرآتوپیک کنترل نشده) ‏در بیمارستان مسیح دانشوری انجام شد. تغییرات قفسه سینه و شکم در حین تنفس توسط دو کمربند تنفسی جمع‌آوری ‏و به حجم تنفسی کالیبره شدند. ساختار فرکتالی تغییرات فواصل بین تنفس و حجم تنفس با روشDetrended fluctuation analysis (DFA) آنالیز شد. در بررسی فواصل بین تنفس )‏IBI‏(، مقدار شاخص α در گروه های افراد سالم، آسم آتوپیک کنترل شده، آسم آتوپیک کنترل نشده ‏و آسم غیرآتوپیک کنترل نشده به ترتیب برابر 03/0±82/0، 06/0±73/0، 04/0±68/0 و ‏‏04/0±57/0 و در بررسی تغییرات حجم تنفس به ترتیب معادل 10/0±83/0، 06/0±75/0، 05/0±70/0 و 04/0±59/0 محاسبه گردید. ‏اختلاف معناداری در شاخص α بین گروه‌های مختلف، از نظر تغییرات فواصل بین تنفس و تغییرات حجم تنفسی مشاهده ‏شد (‏P<0.05‎‏). در مجموع چنین نتیجه‌گیری گردید که الگوی تنفس بیماران مبتلا به آسم دارای همبستگی فرکتالی کمتر نسبت به افراد ‏سالم است. در شرایط آسم کنترل نشده این اختلاف افزایش می‌یابد.  ‏

مساله اهداي عضو در دنيا روز به روز از اهميت بيشتري برخوردار مي‌گردد. آگاهي و نگرش نسبت به اين موضوع از جانب كادر ‏درماني، بویژه پرستاران، مورد توجه بوده و انگيزه مثبت در اين گروه مي‌تواند در رسيدن به اين هدف بسيار كمك كننده باشد. هدف ‏این مطالعه بررسي نگرش، آگاهي و عملكرد پرسنل پرستاري نسبت به پيوند اعضا در بيمارستان دکتر مسيح دانشوري می‌باشد. ‏

اين مطالعه از نوع توصيفي بوده و نظرات 66 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌هاي مختلف بيمارستان كه داراي حداقل يك سال ‏سابقه كار در اين بيمارستان بوده‌اند را مورد بررسی قرار داده است. انتخاب افراد به روش‌ نمونه‌گيري تصادفي بود. نگرش، آگاهي و ‏عملكرد پرستاران به وسيله پرسشنامه مورد بررسي قرار گرفت. پرسشنامه شامل اطلاعات دموگرافيك و سوالات مربوط به نگرش، آگاهي ‏و عملكرد پرستاران نسبت به پيوند اعضا بوده است که اعتبار آن به وسيله اعتبار محتوا و پايايي آن به وسيله آزمون مجدد ‏‏تعيين گرديد. نتايج با كمك نرم‌افزار آماري ‏‎(Ver. 16) ‎‏ ‏SPSS‏ و از طريق آزمون‌هاي آماري و آمار توصيفي شامل جداول توزيع فراواني مطلق، ‏نسبي و ميانگين و انحراف معيار مورد بررسي قرار گرفت. ‏

اكثريت افراد مورد پژوهش در محدوده سني 20 تا40 سال (2/74% زن و 8/25% مرد) بودند. نتایج نشان داد بين سن پرستاران ‏و تاثير مسائل روحي و رواني در روند كاري مراقبت از بيمار مرگ مغزي رابطه معكوس و ‎معني‌داري وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد ‏که دیدگاه 3/12% از پرستاران مورد مطالعه در خصوص پیوند اعضاء مخالف، 6/17% کاملا موافق، 7/54% موافق مبنی بر بهبود شرایط و 4/15% بی‌تفاوت بوده‌اند. 4/92% در این مطالعه هيچ دوره آموزشي را در مورد پيوند نگذرانده بودند.‏

نتایج بدست آمده نشان می‌دهد که درصد بیشتری از پرستاران دارای عدم آگاهی نسبت به پیوند اعضاء بوده و از آنجایی ‏که گذراندن دوره های آموزشی و ایجاد آگاهی می‌تواند به میزان بالایی در نگرش مثبت آنها موثر باشد، بنابراین افزایش آگاهی پرستاران ‏در کنار بهبود شرایط می‌تواند در جهت بهبود مراقبت از بیمار پیوندی حائز اهمیت گردد.

در بيماران مبتلا به مياستني‌گراو بيهوشي براي جراحي رزكسيون آناستوموز نای چالشي پيچيده است‌. علت اساسي اين چالش اين است كه بسياري از اين بيماران ممكن است در مرحله‌ي پس از عمل تا مدتي نياز به ادامه‌ي لوله‌گذاری و تهويه‌ي مكانيكي ريه‌ها داشته باشند. از سويي ديگر نيز فشار مثبت راه هوايي و فشار كاف لوله نای با خطر گسست محل آناستوموز در ناي همراه است. در اينجا استفاده از روش بيهوشي كامل وريدي، بدون شل كننده عضلاني جهت رزكسيون و آناستوموز تراشه براي درمان تنگي ساب‌گلوت به‌دنبال لوله‌گذاری طولاني، در يك بيمار مياستني‌گراو را معرفي مي‌كنيم.