فصلنامه نفس

چکیده

بی­خوابی در بین افراد مبتلا به بیماری مزمن ریوی اختلالی شایع می­باشد و بیشتر بیماران از تأخیر شروع خواب، بیدار شدن­های متعدد در طول خواب و خواب­آلودگی در طول روز، که کیفیت زندگی آنها را پائین می­آورد، شکایت دارند. در این مطالعه مشکلات خواب و سلامت روان بیماران انسدادي مزمن ریوی (COPD) بستری در بیمارستان بررسی و ارتباط اين دو  با توجه به وضعیت دموگرافیک بیماران مورد ارزیابی قرار گرفت.

نمونه اين پژوهش شامل 850 بيمار COPD بستري در بيمارستان دكتر مسيح دانشوري در سال 1395-1394 بود. پرسشنامه­هاي اطلاعات دموگرافيك، كيفيت خواب پيتزبورگ و سلامت روان، که پایایی آن در همین پژوهش 73/0 برآورد شد، از بيماران اخذ و سپس اطلاعات با استفاده از آمار توصيفي و آزمون­هاي t مستقل، تحليل واريانس يك­راهه، تحليل واريانس دوراهه و همبستگي پيرسون به وسیله نرم افزار آماري SPSS-22 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.

6/53 درصد پاسخ­دهندگان را زنان و 4/46 درصد را مردان تشکیل می­دهند. ميانگين سنی   5/16± 88/53 سال بوده است. 5/35% بیماران مبتلا به مشکلات خفیف خواب، 2/26% مبتلا به مشکلات متوسط خواب و 9/5% مبتلا به مشکلات شدید خواب بودند. از نظر وضعيت سلامت روان، 2/33% افراد دچار مشکلات خفیف، 7/25% دچار مشکلات متوسط و 7/4% دچار مشکلات شدید بودند. بین سنین مختلف تفاوت معناداری در زمینه اضطراب (P.V=0.01)  و ناتوانی در کنترل نگرانی (P.V= 0.05) مشاهده شد، اما بین سنین مختلف در زمینه افسردگی تفاوتی معنی­داری مشاهده نشد.  بین خواب مفید و اضطراب، اختلال خواب و اضطراب، نمره کل خواب و اضطراب، اختلال خواب و افسردگی، اختلال در عملکرد روزانه و افسردگی، همبستگی مثبت و معنادار وجود داشت. بیشترین شدت همبستگی بین نمره کل کیفیت خواب با نمره کل سلامت روان بود.

در بیماران مبتلا به COPD، نمرات اختلال خواب، اختلال عملکرد روزانه، اضطراب، افسردگی و سلامت روان بین زنان و مردان متفاوت بود. به طوری که زنان بیش از مردان دچار مشکلات خواب و سلامت روانی بودند. با توجه به نتايج فوق، توجه و بررسي سلامت روان و كيفيت خواب در بيماران COPD حائز اهميت فراوان است. در واقع مراقبت باليني و درمان همزمان جسم و روان يك ضرورت بنظر ميرسد.