پیوند فرم و ساختار با محتوا در سور عتاق با تکیه بر رویکردهای اخلاقی در قرآن کریم
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 12 شماره 1 (1401),
3 December 2022
,
صفحه 1-17
https://doi.org/10.22037/bioeth.v12i1.42734
چکیده
زمینه و هدف: یکی از جنبههای اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی و بیانی این کتاب آسمانی است. مفسران و ادیبان مسلمان هر یك به وُسع خود كوشیدهاند پرده از اسرار بلاغت قرآن بردارند، اما حاصل تلاش ایشان در برابر فصاحت و بلاغت بینظیر و ژرفای بیحد کتاب وحی ناچیز بوده است. محققان معاصر به بلاغت سنتی ایراداتی گرفتهاند که از جمله آنها میتوان به غفلت از بافت و شركتندادن مسائلی چون اقتضای حال متنی و غیر متنی و پیشفرضهای مخاطب در تحلیل متن و نیز ناكارآمدی روشها، تكراریبودن تحلیلها و ایستایی نظریههای بلاغت سنتی اشاره کرد. به همین علت، برای نشاندادن جلوههای جدیدی از اعجاز قرآن، نیازمند نظریههای جدید نقد ادبیات خواهیم بود كه از جهاتی نظاممندتر، خلاقانهتر و مؤثرتر از بلاغت سنتیاند. از طرفی واژه اخلاق به طور مستقیم در قرآن دیده نمیشود، اما آیات بسیاری بر مسائل اخلاقی تأکید دارد. مطالعه پیش رو با هدف بررسی همگرایی فرم و ساختار با محتوا در سور عتاق با نظرداشت رویکردهای اخلاقی در قرآن به انجام رسید.
روش: این تحقیق از نوع نظری است و روش تحقیق به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و بر مبنای جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و با مراجعه به اسناد،کتب و مقالات صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تحقیق حاضر، اصل امانتداری، صداقت، بیطرفی و اصالت اثر رعایت شده است.
یافتهها: رابطه متقابل فرم و محتوا یکی از اصول اولیه هم در سبکشناسی مدرن غربی و هم در بلاغت اسلامی است. طبق این اصل، فرم و محتوای متن نه دو عنصر مجزا، بلکه دو جنبه از پدیدهای واحدند که همان «متن» است. به بیان دیگر هیچ دو متنی هیچگاه تأثیری یكسان بر مخاطب نمیگذارند و با توجه به كاركرد متفاوتی كه در بافتهای گوناگون پیدا میكنند، هیچگاه هممعنا (مترادف) نخواهند بود. این ویژگی، یعنی درهمتنیدگی فرم و محتوا یا لفظ و معنای آن بیش از هر متن دیگری در قرآن كریم جلوه یافته است، لذا به درستی گفتهاند که: «هندسه كلمات در قرآن بینظیر است». نگاه قرآن به آموزههای اخلاقی جزو بینظیرترین عبارات در تحلیل فرم و محتوا است و سور عتاق یکی از اعجازهای رهنمودهای اخلاقی در میان سورههای قرآن است.
نتیجهگیری: آنچه میتوان به عنوان نتیجه حاصله مطرح كرد، این است که واژه به تنهایی نمیتواند اثری در بیان معنا و حسن ترتیب عبارات داشته باشد، بلکه حسنِ نظم و بلاغت اسلوب از ترکیب جملات با یکدیگر و ترکیب آنها با معنایشان حاصل میشود. بنابراین نظم، مفهوم مرکبی است که علاوه بر اینکه دربرگیرنده علم نقد و نحو و بلاغت بوده، دربردارنده عناصری چون تعلیق، اسناد، ساختار، ترتیب و معانی نحو میباشد.
- سبکشناسی
- زبانشناسی
- عناصر ساختاری
- آیات قرآن
- اخلاق
ارجاع به مقاله
مراجع
Nari Abianeh AA. Puns in the Holy Qur'an with a view of Persian literature. Golestan Qur'an. 2008; 6(1): 88-94. [Persian]
Ashrafzadeh R. An aesthetic exploration of puns. Persian Literature Quarterly of Mashhad Azad University. 2014; 58(5): 46-60. [Persian]
Ishani T, Nemati Qazvini M. Examining coherence and continuity in Surah Saf with a role-oriented linguistics approach. Scientific-Research Journal of the Iranian Language and Arabic Literature Association. 2013; 9(27): 65-95. [Persian]
Ansari n, Shams al-Dini A. Structural analysis of the text of Surah Al-Haqah. Research paper on Qur'an interpretation and language. 2016; 5(2): 161-178. [Persian]
Alborzi P. Basics of Text Linguistics. 1st ed. Tehran: Amir Kabir Publications; 2007. [Persian]
Burke S. The Death and Return of the Author: Criticism and Subjectivity in Barthes. Edinburgh: University Press; 2010.
Cahoone LE. From modernism to postmodernism: An anthology expanded Modem social theory. New York: St Martin's Press; 2003.
Nazemian H. Linking form and structure with content in Surah Mubarakeh Takweer. The Scientific Quarterly of the Iranian Language and Arabic Literature Association. 2012; 9(27): 97-115. [Persian]
Makarem Shirazi N. Sample interpretation. Tehran: Daral-Kotob al-Islamiya; 2001. [Persian]
Mohammad Ghasemi H. Manifestations of the art of image creation in the Qur'an. 1st ed. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company; 2008. [Persian]
Hajizadeh M. Investigation and analysis of the phonological and phonological attitudes of Ibn Jinni. Journal of Arabic Languageand Literature. 2008; 21(40): 5-22. [Persian]
Khorramshahi B. Encyclopedia of Quran and Quran Studies. 4th ed. Tehran: Doostan Publications; 2013. [Persian]
Mohabbati M. From meaning to form. 2nd ed. Tehran: Sokhan Publications; 2011. [Persian]
Din Mohammadi G. Fundamentals of Linguistics in the Islamic World. 1st ed. Tehran: Imam Sadiq University; 2008. [Persian]
Kamai Fard S, Jaber M. Consistency of definitions text in university textbooks. Research and Writing of University Textbooks. 2013; 16(26): 25-45. [Persian]
Mohabbatei M. From meaning to form. 2nd ed. Tehran: Sokhan Publications; 2019. [Persian]
Moradi M. Imam Ali and the Qur'an. 1st ed. Tehran: Hasti Nama Publishing House; 2012. [Persian]
Nikoobakht N. The sound of sounds and the theory of the origin of language. Tehran: Literary Researches; 2004. [Persian]
Mirsadeghi J. Dictionary of the art of story writing. 3rd ed.Tehran: Mahnaz Book; 2015. [Persian]
Mohammadian A. Shafi'i Kadkani and Formalism. Boostane Adab. Magazine of Shiraz University. 2009; 1(2): 28-48. [Persian]
Qolizadeh H. The syntactic-rhetorical position of the object in the translation of the Qur'an. Quarterly Journal of Quranic Research. 2009; 107(59): 316-351. [Persian]
Qolizadeh H. The role of grammatical structure in Quran translation. Literary Research Quarterly. 2004; 8(3): 83-102. [Persian]
Hashemzadeh H. Knowing the surahs of the Quran. 1st ed. Tehran: Sadr Library; 1995. [Persian]
Firouzabadi MB. The dictionary of the environment. 1st ed. Beirut: Al-Kitab al-Alamiya; 1994. Vol.4. [Arabic]
Rafei MS. The miracle of the Qur'an and the eloquence of Muhammad (pbuh). Tehran: Foundation of the Qur'an; 1981. [Persian]
Fatahizadeh A, Zakeri M. Structural approach to Surah Kahf. Scientific and Research Quarterly of Interpretive Studies. 2016; 3(7): 52-74. [Persian]
Emarati Moghadam D. Pathology of using modern theories in writing rhetorical textbooks. Tehran: Contemporary Persian Literature Quarterly; 2016. [Persian]
Wong S. Principles of form and design. Tehran: Ney Publishing House; 2014. [Persian]
Tabatabaei MH. Tafsir al-Mizan. Translated by Mousavi MB. 11th ed. Qom: Publishing House of Qom Theological Seminary Society Islamic Publications Office; 1999. [Persian]
Safavi SMR Educational interpretation of the Holy Quran: meanings of words and structures. 8th ed. Qom: Boostane Kitab Publishing House; 2015. [Persian]
Shafii Kadkani MR. The Resurrection of Words: Lectures on the Literary Theory of the Russian Formalists. 4th ed. Tehran: Sokhan Publishing House; 2016. [Persian]
Seyedi H, Abdi Z. Musical analysis of Quranic verses (Part 3 as an example). Researches of Humanities. 2004; 47(48): 218-236. [Persian]
Saidi Roshan MB. Text, metatext and analysis of basic and relative meaning and its compatibility with interpretation. Journal of Theology and Islamic Studies (Islamic Studies). 2007; 12(80): 44-61. [Persian]
Sarli NQ. Rethinking the theoretical framework of eloquence. Scientific Research Quarterly of Literary Criticism. 2011; 4(14): 54-73. [Persian]
Rezaei Kermani MA. The location of Siyaq in al-Mizan. Quranic Researches. 1999; 9(10): 72-98. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 49 بار
- PDF دانلود شده: 15 بار