فصلنامه نفس

چکیده

سال‍ها تصور بر این بود که بافت چربی فقط مسئول ذخیره و تولید انرژی است، اما امروزه مشخص شده است که نوعی از بافت چربی به نام چربی قهوه‍ای وجود دارد که در آن از انرژی حاصل از اکسیداسیون اسیدچرب برای تولید گرما استفاده می‍شود که مکانیزمی مطلوب برای مقابله با چاقی است. در طی این مکانیزم (که گرمازایی غیرلرزشی نام دارد، چرا که موجب تولید گرما مستقل از انقباض عضلانی می‍شود) عبور یون‍های هیدروژن موجود در فضای بین دو غشای میتوکندری از پروتئین جداکننده1 (UCP1) موجب تولید گرما می‍شود. این پروتئین که در غشای داخلی میتوکندری قرار دارد تحت تأثیر عصب‍دهی سمپاتیک و عوامل دیگر قرار دارد. نوع دیگری از بافت چربی به نام چربی بژ نیز قرار دارد که در اثر افزایش بیان ژن UCP1 در چربی سفید به وجود می‍آید. تمرینات ورزشی از طریق افزایش بیان ژن UCP1 در بافت‍های چربی سفید و قهوه‍ای می‍توانند در پیشگیری و درمان چاقی مؤثر واقع شوند؛ البته این یکی از مکانیزم‍هایی است که طی آن تمرینات ورزشی برای مقابله با چاقی اثرگذار هستند. در این مقاله مروری عملکرد بافت چربی قهوه‍ای و عوامل مؤثر بر آن و نیز مکانیزم تأثیر ورزش و فعالیت بدنی بر این بافت مورد بررسی قرار گرفته است.