اصل آسیب نرساندن در فقه و حقوق اسلامی و کاربرد آن در فقه زیستپزشکی
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 17 (1394),
19 September 2016
,
صفحه 33-64
https://doi.org/10.22037/bioeth.v5i17.13888
چکیده
اصل آسیبنرساندن یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیستی است که گاهی با اصل سودرسانی تحت عنوان یک اصل مطرح شده است. این اصل در کنار سایر اصول اخلاق زیستی به عنوان یک کد و راهنمای اخلاقی در به کارگیری فناوریهای نوین زیستی به ویژه دستاوردهای جدید در زمینه پزشکی تعیین شده است. اصل آسیبنرساندن بیان میدارد که کاربرد تکنولوژیهای جدید زیستی نباید موجب آسیبرساندن به هیچ فردی از انسانها و نسل بشریت و حتی طبیعت و حیوانات گردد. این اصل در شرع مقدس اسلام سابقهای دیرینه، یعنی مقارن با تولد آن دارد و در فقه و حقوق اسلامی که از آن با نام قاعده لاضرر نام برده میشود نیز به عنوان قاعده و قانونی فراگیر بر سرتاسر فقه حکومت میکند. از آنجا که فقه ناظر بر همه تعاملات و روابط فردی و اجتماعی انسانهاست طبعاً این اصل اخلاقی را نیز که مربوط به رفتار انسان در رابطهاش با خود و با همنوعانش میباشد، دربر میگیرد.
- اصل آسیب نرساندن؛ قاعده لاضرر و لاضرار؛ اضرار به خویش؛ دفع ضرر محتمل
ارجاع به مقاله
مراجع
آخوند خراسانی، محمدکاظم. (بیتا). کفایة الاصول. تهران: کتابفروشی اسلامی، جلد دوم.
آصف المحسنی، محمد. (۱۴۲۴ ق.). الفقه و مسائل طبّیة. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، دو جلدی، جلد اول و دوم.
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد. (۱۴۱۰ ق.). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد سوم، چاپ دوم.
ابن بابویه، محمد بن علی. (۱۳۷۸ ق.). عیون اخبار الرضا (ع). تهران: نشر جهان، دو جلدی، جلد دوم.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (1404 ق.). تحف العقول. محقق:غفاری،علی اکبر. قم: جامعه مدرسین.
انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۴ ق.). رسائل فقهیه. محقق و مصحح گروه پژوهش در کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، چاپ اول.
بهجت، محمدتقی. (1381 ش.). رساله توضیح المسائل. قم: انتشارات شفق، چاپ سی و دوم.
تسخیری، محمدعلی. (1410 ق.). مصوبات مجمع الفقه الاسلامی در زمینه احکام شرعی پیوند اعضا. مجله التوحید. شماره چهل و ششم.
جعفری تبریزی، محمدتقی. (۱۴۱۹ ق.). رسائل فقهی. تهران: مؤسسه منشورات کرامت، چاپ اول.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1383 ق.). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. تهران: مکتبه الاسلامیه. جلد هفدهم، چاپ دوم.
حسینی سیستانی، سیدعلی. (۱۴۱۴ ق.). قاعده لاضرر و لاضرار. قم: دفتر آیتا... سیستانی، چاپ اول.
حلبی، ابن زهره. (۱۴۱۷ ق.). حمزة بن علی حسینی، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق (ع). جلد دوم، چاپ اول.
حلی، ابوالقاسم نجمالدین جعفر بن حسن. (۱۴۰۳ ق.). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. بیروت: دارالاضواء، جلد سوم.
خامنهای، سیدعلی. (بیتا). احکام پزشکی. سایت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه علوم پزشکی تهران، ارائه الکترونیکی در: www.nahad-tums.ir.
خمینی، روحالله. (بیتا). الرسائل. قم: انتشارات طباطبایی. جلد اول.
سبحانی تبریزی، جعفر. (۱۴۱۵ ق.). الرسائل الاربع. قم: مؤسسه امام صادق (ع)، چهار جلدی، جلد دوم، چاپ اول.
سیستانی، سیدعلی. (بیتا). پرتال انهار، فتاوای آیتا... سیستانی. ارائه الکترونیکی در:
http://portal.anhar.ir/contentview.php?export=print&ID=15057
سیوری، مقداد بن عبدالله. (۱۴۲۵ ق.). کنز العرفان فی فقه القرآن. قم: انتشارات مرتضوی، جلد دوم، چاپ اول.
شبیری زنجانی، سیدموسی. (۱۴۱۹ ق.). کتاب نکاح. محقق: مؤسسه پژوهشی رأیپرداز.
صدر، سیدمحمدباقر. (۱۴۱۷ ق.). القواعد الفقهیة (بحوث فی علم الاصول). قم: مؤسسه دائرهالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلالبیت علیهمالسلام، جلد پنجم، چاپ پنجم.
طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمد. (۱۴۱۸ ق.). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل. قم: مؤسسه آلالبیت علیهمالسلام. جلد سیزدهم، چاپ اول.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۳۸۷ ق.). المبسوط فی فقه الامامیه. محقق سیدمحمدتقی کشفی، تهران: المکتبة المرتضویة لاحیای الآثار الجعفریه، هشت جلدی، جلد ششم، چاپ سوم.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۰۷ ق.). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد ششم.
عاملی، زینالدین بن علی. (۱۴۱۳ ق.). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. محقق و مصحح گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامی، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، پانزده جلدی، جلد دوازدهم.
عباسی، محمود. (1394 ش.). مطالعه تطبیقی سقط جنین. تهران: انتشارات حقوقی، چاپ اول.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۳ ق.). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد دوم، چاپ اول.
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. (۱۴۰۷ ق.). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، جلد پنجم، چاپ چهارم.
محقق داماد، سیدمصطفی. (۱۳۸۳ ش.). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، جلد اول، چاپ دوازدهم.
مطهری، مرتضی. (1372 ش.). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، جلد اول، چاپ سوم.
مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۲۲ ق.). بحوث فقهیة هامّة. قم: انتشارات مدرسه الامام علی بن ابیطالب (ع)، چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر. (بیتا). القواعد الفقهیة. قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهلالبیت علیهمالسلام.
موسوی الخلخالی، سیدمرتضی. (۱۴۱۸ ق.). قاعده لاضرر و لاضرار، تقریر ابحات الشیخ ضیاءالدین العراقی. محقق سیدقاسم حسینی جلالی، قم: مرکز نشر مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول.
نجفی، محمدحسن. (۱۹۸۱ م.). جواهرالکلام. بیروت: دارالاحیای التراث، چهل و سه جلدی، جلد سی و ششم.
نظری توکلی، سعید. (1381 ش.). پیوند اعضا در فقه اسلامی. مشهد: مؤسسه چاپ آستان قدس رضوی، چاپ اول.
نظری توکلی، سعید. (1380 ش.). الترقیع و زرع الاعضاء فی الفقه الاسلامی. مشهد: مؤسسه چاپ آستان قدس رضوی، چاپ اول.
- چکیده مشاهده شده: 517 بار
- PDF دانلود شده: 498 بار