فصلنامه نفس

آسپرژیلوزيس تهاجمی (IA)، عفونت شديد و كشنده قارچی با مرگ ‌و مير بسيار بالا در بيماران با ضعف سيستم ايمني، به خصوص در بیماران مبتلا به بدخیمی­های خونی مي‌باشد. با اين حال این عفونت بصورت قابل توجه و فزاينده­اي در افراد داراي سيستم ايمني کامل كه به علت COPD در بخش­هاي ICU (به ويژه بیماران COPD تیپ III و IV) بستري شده­اند نیز گزارش شده است.
با توجه به شرایط ویژه بیماری COPD، کلونیزاسیون عوامل میکروبی، بخصوص قارچ آسپرژیلوس، در ریه افراد مبتلا به اين بيماري به راحتی ایجاد مي­شود. مواردي چون مصرف مداوم آنتی­بیوتیک­های وسیع­الطیف، نیاز به بستری شدن در بخش­های ICU، استفاده از تجهیزات و روش­های تهاجمی در آن­ها، و نيز استفاده از داروهای استروئیدی موجب مي­گردند تا اين بيماران از گروه­های پر خطر در معرض ابتلا عفونت­های فرصت طلب مثل IA ­باشند. آشنایی با شرایط ابتلا، فرایندهای تشخیص سریع و درمان مناسب از نیازهای مبرم جهت کنترل و جلوگیری از شیوع بالای اين بیماری می­باشند. علاوه بر روش‌های سنتی، استفاده از تکنیک‌های تشخیصی سرولوژی مثل ارزیابی آنتی­ژن‌های گالاکتومانان و بتا 1 و 3 دی­گلوکان و همچنین تکنیک­های مولکولی PCR در نمونه‌هاي مختلف، در تشخیص سریع IA این بیماران ضروری می‌باشند. در مقاله حاضر سعی شده است با مرور تازه‌ترین بررسی‌های انجام شده بر روی IA در بیماران مبتلا به COPD، به جنبه‌های مختلف آن، با تاکید بر روش‌های تشخیصی و درمانی جدید پرداخته شود.

پرسشنامه تنفسي سنت جورج (SGRQ)، يك پرسشنامه شناخته شده براي ارزيابي كيفيت زندگي بيماران مبتلا به آسم مي‍باشد. اين پرسشنامه به فارسي ترجمه شده است و مي‍بايست روايي و اختصاصي بودن آن براي بيماران مزمن انسدادي ريه (COPD) نيز ارزيابي گردد. در اين مطالعه ما تلاش كرديم تا ميزان سازگاري پرسشنامه را با فرهنگ ايراني افزايش داده و ميزان روايي، اختصاصي بودن و كاربردي بودن آن را در مراجعه كنندگان مبتلا به آسم مركز ارجاعي سطح سه خودمان بسنجيم. پرسشنامه تنفسي سنت جورج كه قبلاً ترجمه و از نظر سايكومتري براي بيماران مزمن تنفسي ارزيابي شده بود، با زبان فارسي بيشتر تطبيق داده شد. پس از آن كه پرسشنامه توسط گروه كوچكي از بيماران مورد قبول قرار گرفت، 301 بيمار مبتلا به آسم براي اسپيرومتري ارجاع شدند و فرم را تكميل كردند. با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ، ثبات ارزيابي شد و روايي نيز از راه مقايسه امتيازات با ساير ملاك‍هاي تشديد آسم مورد بررسي قرار گرفت. اين ملاك‍ها شامل FEV1، تابلوي باليني بيمار، مقياس آنالوگ ديداري (براي ارزيابي دشواري تنفس)، اندكس فعاليت Katz و امتيازهاي بخش اضطراب، افسردگي و تاثير اجتماعي پرسشنامه سلامت عمومي (GHQ) بودند. گروه مورد مطالعه شامل 165 بيمار مبتلا به آسم زن و 139 بيمار مبتلا به آسم مرد با متوسط سن 1±4/44 سال بود. تعيين ثبات براي SGRQ نشان داد آلفاي كرونباخ محاسبه شده براي علائم 699/0، فعاليت 805/0، تاثيرگذاري 879/0 و براي كل پرسشنامه 916/0 بود. حذف پرسش 8 (مدت خس‍خس در طول روز) ضريب كرونباخ بخش علائم را به عدد 719/0 افزايش داد. همچنين حذف "بي فايده بودن داروهاي تنفسي" از بخش تاثيرگذاري، آلفاي كرونباخ را به 881/0 افزايش داد. به هر حال، نمره‍دهي اين قسمت، از پرسشنامة اصلي متفاوت گشت. يك همبستگي معني‍دار آماري بين بخش‍هاي پرسشنامة تنفسي سنت جورج و نمرة كلي (با استفاده از اندكس Katz و پرسشنامة سلامت عمومي، 001/0 p<) وجود داشت. مطالعة ما روايي و پايايي خوب نسخة فارسي SGRQ را براي يك جمعيت مبتلا به آسم ارجاع شده به درمانگاه ريه سطح سة ما را نشان داد.

شغل با استعمال دخانيات ارتباط قوي دارد. از اين رو داشتن اطلاعات شغلي در مطالعات دخانيات - که با هدف يافتن گروه‍هاي پرخطر انجام مي‍گيرد - از ضروريات است. از نظر بهداشت عمومي، محل کار يکي از ارکان مهم در برخورد جامع با معضل سيگار، به خصوص در مکان‍هایی که آلودگي به آلاینده‍های شیمیایی دارند، مي‍باشد. هدف از انجام اين مطالعه برآورد ميزان شيوع استعمال انواع دخانيات در كاركنان منطقه پارس جنوبي و بررسي نگرش کارکنان در خصوص ارائه خدمات ترک سيگار در محل کار می‍باشد. در یک مطالعه مقطعی، میزان شیوع مصرف دخانیات در کارکنان فازهای مختلف در شیفت‍های متفاوت پارس جنوبی مورد بررسی قرار گرفت. نگرش کارکنان و مدیران در خصوص دخانیات و امکان مهیاسازی خدمات ترک در محل کار به دو روش کمی و کیفی مطالعه گردید. بيشترين ميزان مصرف سيگار مربوط به گروه 50 سال به بالا (3/34%) بوده است. از بین کل شركت كنندگان، 2/30% افراد 1-5 نخ سیگار، 5/21% بین 6-10 نخ، 2/13% از افراد 11-15 نخ و 23% بین 16 تا 20 نخ سیگار در روز مصرف مي‍نمودند. همچنين 12% بیش از یک پاکت در روز سیگار می‌کشیدند. در نظر كارگران، عامل اصلي ترك سيگار "اراده شخصي" و "تأثير خانواده" است. مديران در زمينه نياز به اطلاع‍رساني از طريق رسانه‍هاي عمومي، فراهم كردن مركز تخصصي مشاوره و استفاده از روش‍هاي صحيح (دوستانه و غير تحميلي) در محيط كار جهت تشويق كارگران به ترك سيگار با كارگران هم عقيده و موافق بودند. اطلاع‍رسانی در خصوص وجود امکانات ترک، تشکیل گروه‍های خود جوش ترک، مشاوره حضوری در محل کار و ارتقا امنیت شغلی از عوامل موثر در فرآیند ترک دخانیات توسط افراد سیگاری شاغل می‍باشد.

اسپولیگوتایپینگ یکی از روش­های تایپینگ مایکوباکتریوم توبرکلوزیس و بر اساس پلی­مرفیسم لوکوس DR در ژنوم مایکوباکتریوم توبرکلوزیس می­باشد. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی سویه­های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در تهران بود.

در این مطالعه 212 سویه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس که طی سال­های 89 و 90 جدا سازی شده بودند، بررسی شدند. پس از استخراج DNA اسپولیگوتایپینگ با استفاده از پرایمرهای مربوطه انجام شد، و نتایج با پایگاه SPOLDB4 مقایسه شد. از مجموع 212 سویه، شایع ترین خانواده با 84 سویه (39.6%) مربوط به خانواده CAS بود. و به دنبال آن خانواده Haarlem، T و Beijing از سویه­های شایع استان تهران بودند. بر اين اساس چنين به نظر مي‍رسد كه اسپولیگوتایپینگ روشی آسان و سریع جهت شناسایی سویه­های رایج در کشور می­باشد.

بررسي دیدگاه‌های مردم در خصوص آلودگي هوا، مسئولین را در داشتن تصویر بهتری از این مشکل تهدیدکننده سلامت یاری می نماید. اين پژوهش به بررسي دیدگاه‌ها و آگاهی دانش‌آموزان شهر تهران در خصوص آلودگي هوا مي‌پردازد و نتایج آن می‌تواند راهنمای مسئولين برای فرهنگ‌سازی و آموزش نسل آینده باشد. در اين پژوهش مقطعی از يک پرسشنامه با  35 سؤال بسته که توسط پژوهشگران دانشگاه لیورپول طراحی و اعتباربخشی شده است، به منظور تعيين دیدگاه‌های 2140 نفر از دانش‌آموزان مدارس راهنمايي و دبيرستان تهران در خصوص ترکيبات هواي پاک، آلودگي هوا و عوامل و پيامدهاي آن استفاده شد. روش نمونه گیری چند مرحله ای بود و از آزمون‌های آماری Chi Square ، Mann-whitney ، Kruskal-Wallis ، Kolmogorov-Smirnov برای تحلیل داده ها استفاده شد. درحاليکه دامنه امتیاز ميزان آگاهي از 16- تا 16+ متغير بود، ميانگين به‌دست‌آمده برابر با 97/2+ بود. اختلاف آماری معنی‌داری بین میزان آگاهی دخترها و پسرها وجود نداشت. در پاسخ به سوال فراوانترین گاز موجود در هوای پاک تنها 7/23% گاز نيتروژن را فراوانترين گاز موجود در هوای پاک دانستند؛ در حالی که 1/45%، گاز اکسيژن را فراوانترين گاز موجود در هوای پاک برشمردند. آگاهي دانش‏آموزان درخصوص آلودگي هوا قابل‌ قبول به‌‌نظر نمی‌رسید و دیدگاه‌های غلطی در برخی زمینه‌های مهم نظیر فراوانترين گاز موجود در هوا وجود داشت، این امر نشان داد كه در زمينه آموزش و حساس‌سازی این قشر مهم از جامعه درخصوص آلودگی هوا اقدامات کافی و مؤثر صورت نگرفته است.

از آنجا كه اينترلوكين 12 (IL-12) نقش حياتي در نمو سلول­هاي Th1 دارد، بيشترين مطالعات بر روي اين سايتوكاين انجام شده است. همچنين، اينترلوكين 10 (IL-10) واسطه (مدياتور) اصلي در توليد IL-12 و اینترفرون گاما (INF-g) توسط سلول‌هاي Th1 در بيماري­‌هاي ناشي از پاتوژن‌­هاي داخل سلولي است.

با توجه به اهميت ايمني سلولي در عفونت و بيماري سل، اين مطالعه به منظور يافتن نقش پيش­بيني كننده IL-10 و IL-12 در تشخيص سل در بين افراد علامتداري كه به مركز آموزشي، پژوهشي و درماني سل و بيماري­هاي ريوي بيمارستان دكتر مسيح دانشوري (تهران، ايران) مراجعه كردند طراحي و اجرا شد.

سطوح سرمي IL-10 و IL-12 با استفاده از تكنيك الايزا اندازه­گيري شد. سپس مقادير تعيين شده سايتوكاين­ها در نرم‍افزار آماري وارد شد تا رابطه و خصلت پيش­بيني كنندگي آن‍ها در تشخيص سل روشن گردد.

اين مطالعه با استفاده از Roc curve موفق به تعيين سطح برشي براي غلظت سرمي IL-10 در تشخيص سل، با حساسيت و ويژگي به ترتيب معادل 68% و 26%، شد. سطح سرمي IL-12 هيچ رابطه­اي با IL-10 و نيز ارزش قابل اعتمادي در تشخيص سل را نشان نداد.

در اين مطالعه يك رابطه منطقي ميان سل و سطوح بالاتر سرمي IL-10 ديده شد كه در كنار آزمايش خلط، منافع اين آزمايش را در حل محدوديت­هاي آزمايشگاهي نشان مي­دهد.

تشخيص زود هنگام موارد مبتلا به سل و درمان به موقع بيماري سل براي كنترل بيماري در جامعه حياتي مي‍باشند. جهت ارزيابي انتقال سل از خلط يك بيمار مبتلا به سل ريوي اسمير منفي، افراد در معرض تماس با يك دختر 15 ساله ايراني - كه با تشخيص سل اسمير منفي در سال 1389 تحت درمان قرار گرفته است- مورد بررسي قرار گرفتند. كليه 52 همكلاسي و دوستان نزديك وي و نيز 15 فرد شاغل در مدرسه توسط تست پوستي توبركولين و عكس راديولوژي ريه غربالگري شدند. افراد با تست جلدي مثبت يا عكس راديولوژي غير طبيعي، توسط سي‍تي‍اسكن اسپايرال (Chest CT Scan) و سه نوبت شستشوي معده مورد ارزيابي بيشتر قرار گرفتند. تمام همكلاسي ها و دوستان نزديك وي ايراني و دختر بودند. از ميان اين 52 دختر، 17 نفر (32%) عفونت نهفته سلي (Latent Tuberculosis Infection) داشتند (تست پوستي مثبت) و 3 نفر (7/5%) به سل فعال مبتلا شده بودند (سي‍تي‍اسكن غير طبيعي يا كشت مثبت به همراه تست پوستي مثبت و يا عكس راديولوژي غير طبيعي). هيچ يك از پرسنل مدرسه يافته غير طبيعي نداشتند. با توجه به نتيجه اين مطالعه توصيه مي­گردد بررسي تماس براي افراد در ارتباط نزديك با تمامي كودكان با علايم سل ريوي علامت‍دار، حتي كساني كه اسمير منفي مي باشند، در نظر گرفته شود.

بیماری که معرفی می‌گردد، خانم 47 ساله‌ای است با سابقه تعویض دریچه میترال، که به مدت 2 سال دچار انفیلتراسیون یک طرفه ریوی بود. بررسی و انجام اکوکاردیوگرافی مکرر به نتیجه نرسیده بود. در نهایت با تغییر وضعيت خوابیدن بیمار و جابجایی محل انفیلتراسیون مسئله ادم یک طرفه ریوی اثبات گردید. در موارد گزارش شده قبلی، نارسائی حاد دریچه میترال و یا اختلال عملکرد دریچه مصنوعی و نشت اطراف دریچه، از علل ادم یک طرفه ریوی ذکر شده است. ولی در مورد این بیمار در بررسی با اکوکاردیوگرافی از طریق مری هیچگونه اختلال عملکرد دریچه مشاهده نشد.