مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

مقدمه: انسان موجوی چندبعدی است که بعد معنوی در مرکز این ابعاد قرار دارد. در حقیقت معنویت یک مفهوم شناخته‌شده در مراقبت کل‌نگر است، لذا پژوهش حاضر با هدف «تعیین نگرش کارشناسان پرستاری و مامایی بیمارستان‌های شهر نیشابور درباره معنویت و مراقبت معنوی در سال 1393» انجام شده است.

روش: در اين پژوهش توصيفي، تعداد 30 نفر کارشناس مامایی به صورت سرشماری و 200 نفر پرستار از بیمارستان‌های شهر نیشابور در سال 1393 به صورت نمونه‌گیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، مقیاس سنجش معنویت و مراقبت معنوی متشکل از دو بخش اطلاعات دموگرافیگ و سؤالات معنویت و مراقبت معنوی بود. اطلاعات جمع‌آوری‌شده با نرم‌افزار آماری SPSS 19 آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی تست، واریانس یک‌طرفه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معناداری مطالعه (P<0/05) در نظر گرفته شد.

يافته‌ها: میانگین و انحراف معیار نمره نگرش پرستاران به معنویت و مراقبت معنوی 0/47±3/55 و کارشناسان مامایی 0/72±3/55 به دست آمد. همچنین آزمون آماری تی تفاوت معناداری را بین میانگین نمرات پرستاران و ماماها نشان نداد (P>0/05). بین نگرش کارشناسان و اطلاعات دموگرافیک آنان رابطه معناداری مشاهده نشد (P>0/05).

نتيجه‌گيري: با توجه به نگرش مثبت و متوسط کارشناسان پرستاری و مامایی شرکت‌کننده به معنویت و مراقبت معنوی، لازم است مدیران و برنامه‌ریزان گنجانیدن مراقبت معنوی را در برنامه آموزشی و مراقبتی در نظر بگیرند.

مقدمه: جو اخلاقی از فاکتورهای مهم در محیط کاری بیمارستان است. با توجه به تفاوت جو اخلاقی در بخش‌های مختلف بیمارستان و اهمیت جوّ اخلاقی اتاق عمل، پژوهش حاضر با هدف تعیین دیدگاه‌های کارکنان و دانشجویان درباره جوّ اخلاقی حاکم بر اتاق‌های عمل، بیمارستان‌های آموزشی تبریز از دیدگاه کارکنان و دانشجویان این رشته در سال 1393 صورت گرفته است.

روش: در مطالعه توصیفی حاضر، تمامی دانشجویان (120 نفر) و کارکنان اتاق عمل (197 نفر)، بیمارستان‌های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز وارد مطالعه شدند. علاوه بر فرم مشخصات فردی ـ اجتماعی، به منظور جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه جوّ اخلاقی بیمارستانی اولسون استفاده شد.

یافته‌ها: اکثریت کارکنان (58/1 درصد) و دانشجویان اتاق عمل (64/9 درصد) هر دو، دیدگاه منفی نسبت به جوّ اخلاقی حاکم در اتاق‌های عمل داشتند. هر دو گروه، ارتباطات همکاران در اتاق عمل را مثبت‌ترین حیطه جوّ اخلاقی ارزیابی کردند.  در حالی که منفی‌ترین حیطه از نظر کارکنان اتاق عمل، حیطه مربوط به بیمارستان و از نظر دانشجویان اتاق عمل، حیطه مربوط به پزشکان بود

نتیجه‌گیری: با توجه به وجود جوّ اخلاقی منفی در اتاق‌های عمل، بیمارستان‌های مورد مطالعه، توجه به علل این امر و برنامه‌ریزی به منظور بهبود جوّ اخلاقی موجود ضروری به نظر می‌رسد.

مقدمه: مواجه مکرر پرستاران با شرایط دردناک و رنج‌آور بیماران باعث نوعی خستگی از شفقت به بیماران می‌شود که می‌تواند علاوه بر آسیب‌های روانی، پیامدهای نامطلوبی همچون افت کیفیت و برآیند مراقبت از بیماران را به همراه داشته باشد، لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان خستگی از شفقت به بیماران در پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه صورت گرفته است.

روش: پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی ـ مقطعی بوده که بر روی 260 پرستار شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه شهر کرمان صورت گرفته است. واحدهای پژوهش به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه 30 سؤالی فیگلی بوده که روایی و پایایی آن توسط محقق تأیید شد. داده‌ها پس از جمع‌آوری توسط نرم‌افزار 16 SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین خستگی از شفقت به بیماران در پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه 0/7±3/35 (کل 5-0) بود. ارتباط آماری معنی‌داری بین خستگی از شفقت به بیماران و متغیرهای سن، جنس، تعداد سال‌های خدمت، و نوع بخش مشاهده شد (0/05<P).

بحث و نتیجه‌گیری: سطح متوسط این پدیده و تأثیرات منفی که می‌تواند بر روی پرستاران داشته باشد، بر لزوم اقدامات و راه‌کارهایی همانند آموزش پرستاران، و بررسی و رفع علل آن با توجه به شرایط خاص بخش‌های ویژه دلالت دارد.  

مقدمه: انتقال اخبار ناگوار، يک بخش اجتناب‌ناپذير حرفه پزشکی است. ديدگاه‌هاي متفاوتي در مورد حقيقت‌گويي و انتقال خبر بد به بيمار در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف وجود دارد. هدف کلی این پژوهش شناخت دیدگاه بیماران در مورد شیوه‌های انتقال اخبار ناگوار به مبتلایان به بیماری سرطان می‌باشد.

روش: اين مطالعه از نوع توصيفي ـ مقطعي است که بر روی بیماران مبتلا به سرطان مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های شهدای تجریش و طالقانی در سال 1393 انجام شده است. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه پژوهشگر ساخته و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری 20 SPSS و آزمون‌های رگرسیون و فیشر استفاده شده است.

یافته‌ها: در این مطالعه دیدگاه‌های 160 بیمار بررسی شد. (37/5 درصد مرد و 62/5 درصد زن، 18 تا 77 سال) نتایج این مطالعه نشان داد که 57/5 درصد از بیماران موافق با شیوه اطلاع‌رسانی تاریخی (انتقال خبر همراه با مقدمه‌چینی)، 78/8 درصد بیماران موافق شاخص منبع مستقیم (انتقال خبر توسط پزشک) و 94/4 درصد موافق شاخص اطلاع‌رسانی به صورت غیر رسمی (ارتباط دوستانه پزشک با بیمار) بودند. 18/1 درصد از بیماران با در جریان قرارگرفتن همراهان‌شان مخالف بودند.

بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌ها حاکی از آن است که بهتر است، شیوه انتقال اخبار ناگوار بیماری سرطان همراه با یک مقدمه‌چینی یا در اصطلاح علمی، به سبک تاریخی باشد و به صورت مستقیم توسط پزشک، به خود بیمار انتقال یابد.

مقدمه: شناخت و رعایت حقوق بیماران در ارتقای کیفیت مراقبت‌ها و افزایش اعتماد و رضایت بیماران حائز اهمیت است، لذا این مطالعه با هدف بررسی میزان آگاهی دانشجویان دوره کارآموزی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران از حقوق بیمار در سال تحصیلی 93-1392 انجام شد.

روش: این مطالعه توصیفی ـ مقطعی در سال 1393 در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی انجام شد. 70 نفر از دانشجویان دوره کارآموزی بالینی، به روش نمونه‌گيری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد شامل دو بخش، مشخصات دموگرافیک و منشور حقوق بیمار استفاده شد. داده‌ها با آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار) و نرم‌افزار SPSS 18 تحلیل شد.

یافته‌ها: 8/5 درصد از دانشجویان از سطح آگاهی ضعیف، 90‌% از سطح آگاهی متوسط و 1/4 درصد از سطح آگاهی خوب نسبت به منشور حقوق بیمار برخوردار بودند. در زمینه میزان آگاهی دانشجویان از حقوق بیمار در هر یک از پنج حیطه اصلی، بیشترین آگاهی مربوط به حیطه دسترسی به خدمات (61/07 درصد) و کم‌ترین آگاهی مربوط به آزادی فردی (44/7 درصد) بود.

بحث: در مطالعه عجمی قلعه رشیدی و همکاران که به بررسي رابطه آگاهي از حقوق بيمار با ميزان رعايت آن در كارشناسان توانبخشي مراكز توانبخشي بهزيستي شهر تهران نشان دادند، ميزان آگاهي از حقوق بیمار در 59/7 درصد از کارشناسان در سطح خيلي خوب قرار داشت در مطالعه رنجبر و همكاران بر روي دانشجويان رشته‌هاي مختلف پزشكي يزد، سطح آگاهي دانشجویان متوسط ارزیابی شد.

نتیجه‌گیری: در این مطالعه سطح آگاهی دانشجویان از منشور حقوق بیمار در سطح متوسط قرار داشت. با توجه به اهمیت ارتباط دانشجویان دوره کارورزی با بیمار به خصوص دانشجویانی که با افراد دچار معلولیت در ارتباط هستند، برنامه‌ریزی جهت بالابردن آگاهی آنان از حقوق بیماران ضروری به نظر می‌رسد. 

هدف از این پژوهش بررسی همبستگی رهبری معنوی با فضای اخلاقی سازمان و سلامت عمومی پرستاران بود. جامعه آماری شامل کلیه پرستاران بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان در شهر سنندج بودند. نمونه‌ای به حجم 111 نفر به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها سه پرسشنامه بسته‌پاسخ بود که با اقتباس از پرسشنامه‌های رهبری معنوی فرای، (2005 م.) فضای اخلاقی ویکتور و کالن (1998 م.) و نسخه دوازده سؤالی پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-12) بود که روایی و پایایی آن‌ها مورد تأیید قرار گرفت. جهت بررسی فرضیه‌های پژوهش، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. میانگین و انحراف معیار نمره رهبری معنوی پرستاران 2/95±0/700، فضای اخلاقی 2/35±0/654 و سلامت عمومی برابر با 2/61±0/836 بود. بین رهبری معنوی و سلامت عمومی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت (p<.01). بین رهبری معنوی و فضای اخلاقی رابطه مثبت و معناداری وجود داشت (p<.01). همچنین نتایج نشان داد که رابطه بین فضای اخلاقی و سلامت عمومی پرستاران معنادار نبود. بر مبنای یافته‌های پژوهش، کاربست رفتارهای بیانگر رهبری معنوی می‌تواند فضایی اخلاقی را فراهم آورد و سلامت عمومی پرستاران را ارتقا دهد.

در حال حاضر، دانش ملاحظات دقیق اخلاقی مرتبط با تغییرات ژنتیکی، در دسترس نیست. رسیدگی به مسائل اخلاقی ناشی از این تغییرات، مورد اندیشه و قضاوت متخصصین و افراد صاحب‌نظر قرار گرفته است. سلول‌های زایا در انسان، به اسپرم، تخمک و سلول‌های قبل از تمایز و مراحل اولیه دوره رویانی اطلاق می‌شود. انتقال ژن به سلول‌های زایای انسان به منظور تصحیح نقایص ژنتیکی و درمان بیماری مورد نظر، در نسل‌های بعدی فرد بیمار انجام می‌شود. همچنین می‌تواند به قصد اصلاح و یا به‌نژادی، به‌سازی و تقویت ژنتیکی و توان‌افزایی انجام شود. پیروان ادیان مختلف از جمله مسیحیان، یهودیان و مسلمانان بر اساس مبانی و دستورات دینی خود عقاید متفاوتی مبنی بر انتقال ژن به سلول‌های زایای انسان دارند. انتقال ژن به سلول‌های انسان به ویژه سلول‌های زایا، با هدف تقویت ژنتیکی در نسل‌های آینده، ملاحظات اخلاقی مهم و متعددی را می‌طلبد. در این مقاله مروری ملاحظات اخلاقی مرتبط با انتقال ژن به سلول‌های زایای انسان به طور مختصر بیان شده است.

یکی از متغیرهای مورد بحث در حوزه روانشناسی، هوش اخلاقی است. هوش اخلاقي ظرفيت و توانايي درك درست از غلط، داشتن اعتقادات اخلاقي قوي و عمل به آن‌ها است. در این مقاله مروری ضمن معرفی هوش اخلاقی و اهمیت آن در زندگی روزمره، ابعاد آن به بحث گذاشته می‌شود. مؤلفه‌های هوش اخلاقی شامل درست‌کاری، مهرباني، مسؤولیت‌پذیری، بخشش، خدمت، احترام، قدرشناسی، آرامش و صلح است. مطالعه پیشینه نشان می‌دهد که پرداختن به مؤلفه‌های هوش اخلاقی در سطوح مختلف زندگی فردی و اجتماعی ضرورتی انکارناپذیر است و کیفیت ابعاد هوش اخلاقی می‌تواند به عنوان سازه اساسی و تأثیرگذار در تقویت جامعه سالم و اخلاقی مد نظر واقع شود.