راهنمای تدوین مقاله برای مجلۀ «پژوهش در دین و سلامت»
محدودۀ مقالات و اهداف مجله
فصلنامۀ پژوهش در دین و سلامت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، به‌منظور گسترش و نشر مقالات در حوزه‌های علوم دینی و سلامت محققان و صاحب‌نظران داخل و خارج کشور، به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی فعالیت می‌کند. انتشار این مقالات موجب ارتقای دانش و مهارت‌های علوم مرتبط در محققان و مخاطبان می‌شود. با توجه به اندک‌بودن نشریاتی که به دو موضوع علوم دینی و علوم سلامت به‌صورت تخصصی و متمرکز بپردازد، لزوم انتشار مجله‌ای که به پژوهش در این دو زمینه و آشکارکردن ارتباط این دو موضوع بپردازد، ضروری به نظر می‌رسد. مجله به‌صورت فصلنامه و به زبان فارسي؛ و خلاصۀ مقالات آن به زبان‌های فارسی، انگليسي و عربی منتشر ميشود. مقالاتی که در فصلنامۀ پژوهش در دین و سلامت چاپ می‌شود عبارت است:
مقررات مربوط به منع انتشار دوبارۀ یک مطلب
مقالۀ ارسالی به دفتر نشریه نباید پیش از آن در نشریۀ فارسی زبان دیگری چاپ شده باشد. همچنین به‌طور هم‌زمان، نباید مجلۀ دیگری در حال بررسی آن باشد و نیز پس از ارسال مقاله به دفتر مجلۀ «پژوهش در دین و سلامت»، مقاله برای بررسی و چاپ، به نشریۀ دیگری ارسال نشود؛ مگر آنکه دفتر نشریه جوابی مبنی بر رد یا چاپ مقاله بدهد و یا طی سه ماه، هیچ پاسخی از دفتر مجله دریافت نشود.
چنانچه مقاله قبلاً در مجلۀ علمی غیر فارسی زبان دیگری در داخل یا خارج از کشور چاپ شده باشد (جز به‌صورت چکیده یا بخشی از سخنرانی منتشرشده یا ارائه‌شده در همایش‌ها و سمینارهای علمی، مقالۀ مروری یا پایان‌نامه)، لازم است نویسندۀ مسئول مکاتبات، موضوع را کتبی به سردبیر اطلاع دهد و نسخه‌ای از مقالۀ چاپ‌شده را به همراه موافقت‌نامۀ چاپ مجدد مقاله از ناشر اول بگیرد و ضمیمه کند.
رعایت اصول اخلاق
رعایت اصول اخلاق در پژوهش در نوشته‌های پزشکی و اسلامی ضرورت دارد.
بخشهای تشكيل‌دهندۀ مقاله‌های پژوهشی
هر مقاله بايد دارای بخشهای ذیل باشد:
شمارۀ صفحه
همۀ صفحه‌های مقاله بايد دارای شمارۀ صفحه باشد.
صفحۀ عنوان
در صفحۀ اول مقاله (صفحۀ عنوان)، موارد ذیل به‌طور كامل و دقيق درج شود:
عنوان كامل مقاله، نام نويسنده يا نويسندگان (شامل نام و نام‌خانوادگي)، درجۀ علمي و محل كار نويسندگان؛ (برای مثال: گروه، دانشكده و دانشگاه). لازم است نويسندۀ مسئول مكاتبات، مشخص و آدرس وي به شرح ذیل اعلام شود:
آدرس كامل پستي، تلفن ثابت (با ذكر كد كشور و شهر) يا همراه، آدرس رایانامۀ دانشگاهی (AcademicEmail)؛ و در صورت امكان، نمابر (با ذكر كد كشور و شهر).
لازم است نام نويسنده يا نويسندگان مقاله و ترتيب آنها، در هنگام تحويل مقاله به دفتر نشريه، با دقت درج شود. پس از دريافت مقاله، دفتر نشريه از اعمال هرگونه تغيير در نام و ترتيب اسامی نويسندگان معذور است.
چكيدۀ مقاله
چكيدۀ فارسی مقاله که دارای بخشهای «سابقه و هدف»، «روش کار»، «يافته‌ها»، «نتيجه‌گيری» و «واژگان کلیدی» است، باید حداكثر از 300 كلمه تشكيل شود.
چكيدۀ انگليسی مقاله که دارای بخشهای Keywords Methods, Results, Conclusion and Background & Objective, است، باید حداكثر از 300 كلمه تشكيل شود.
چکیدۀ عربی مقاله نیز که دارای بخشهای «خلفيه البحث وأهدافه»، «منهجيه البحث»، «الكشوفات»، «الإستنتاج» و «الكلمات الرئيسيّه» است، باید حداكثر از 300 كلمه تشكيل شود.
چكيده‌های فارسی، انگليسی و عربی مقاله باید به‌همراه متن كامل مقالۀ فارسی، به‌طور هم‌زمان به دفتر مجله ارسال شود. متن چكيده‌ها بايد با هم تطابق كامل داشته باشند.
- در چكيدۀ مقاله، در بخش «سابقه و هدف»، بايد علاوه‌بر ذكر مختصری از سابقۀ موضوع، هدف يا اهداف پژوهش نیز ذكر شود.
- بخش «روش کار»، باید حاوی روش‌های اصلی پژوهش (انتخاب افراد گروه مورد بررسي يا حيوانات آزمايشگاهي و روش مشاهده و تحليل) باشد.
- بخش «يافته‌ها» باید حاوی يافته‌های اصلی مطالعه (داده‌های خاص و اهميت آماری آنها) باشد.
- در بخش «نتيجه‌گيری»، باید نتيجه‌گيری‌های اصلی پژوهش قيد شود. همچنين بر جنبه‌های جديد و مهم تحقيق يا مشاهده‌ها، تأكيد شود.
واژگان كليدی
باید متناسب با محتوای متن، بين 3 تا 10 واژۀ كليدی، انتخاب و در انتهای چكيده‌های فارسي، انگليسي و عربی به‌ترتیب حروف الفبا نوشته شود تا در نمایه‌کردن مقاله به تهيه‌كنندگان نمایه‌ها كمك شود. همچنين معرفي واژگان کلیدی مناسب موجب ميشود موتورهای جستجوی اينترنتي و بانك‌های اطلاعاتی مقالات، به‌سهولت مقاله را بازيابی کند. بدين منظور، واژگان كليدی بايد از فهرست Headings (MeSH) Medical Subject انتخاب شده باشد. در صورتی كه براي واژۀ خاصی، واژۀ كليدی مناسبی وجود نداشته باشد، می‌توان از واژه‌های جديد استفاده کرد. برای دسترسی به لغات MeSH، می‌توانید به آدرس اينترنتي ذیل مراجعه كنيد:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?db=mesh
خلاصۀ مقاله (Summary)
لازم است خلاصه‌ای از مقاله که شامل همۀ قسمت‌های مقاله اعم از مقدمه، روش کار، یافته‌ها و بحث و نتیجه‌گیری باشد، حداکثر 1000 و حداقل 700 کلمه، به انگلیسی نوشته شود و به‌همراه خلاصۀ فارسی به دفتر مجله ارسال شود.
متن مقاله
متن مقاله از بخشهای ذیل تشكيل ميشود:
مقدمه، روش کار، يافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری، محدودیت‌ها و پیشنهادهای پژوهش، قدردانی، ملاحظات اخلاقی، حامی مالی، تضاد منافع، مشارکت نویسندگان و فهرست منابع.
مقدمه
در بخش مقدمه، پس از ذكر مختصری از سابقۀ علمی، باید هدف مقاله و همچنین منطق تحقيق يا مشاهده، به‌طور خلاصه ذکر شود. در اين قسمت، فقط مراجع كاملاً مرتبط با مطالعه بیان شود و داده‌ها يا نتيجه‌گيري‌های كار، گزارش نشود.
روش کار
- جامعۀ مورد بررسی و نحوۀ نمونه‌گيري (بيماران يا حيوانات آزمايشگاهی، ازجمله گروه شاهد) به‌وضوح بيان شود. سن، جنس و مشخصات مهم دیگر اعلام شود.
-روش‌ها و وسايل به‌كار گرفته شده اعلام شود. نام سازندۀ تجهيزات، شركت سازندۀ مواد مصرفی و نام كشور محل توليد در پرانتز قيد شود.
- اقدامات انجام‌شده با توضيحات كافي بيان شود؛ در حدي كه پژوهشگران دیگر بتوانند نتايج را بررسي و بازيابي كنند و یا در صورت تمايل، پژوهش را به‌طور كامل تكرار کنند. در صورت لزوم، به روش‌هاي مشخص و تعريف‌شده ارجاع (ازجمله روش‌های آماري) و روش‌های جديد يا تعديل‌يافته، توضيح داده شود؛ دلايل استفاده از آنها بيان و محدوديت‌های آنها نیز ارزيابي شود.
- همۀ داروها و مواد شیمیايی استفاده‌شده، مشخص و مواردی همچون نام ژنريك، دوز و طريقۀ مصرف، بيان شود. شواهدی بیان شود كه حساسيت و مختص‌بودن روش‌های آزمايشگاهی را تأييد کند.
- گزارش كارآزمايی‌های باليني تصادفی‌شده، بايد اطلاعاتي راجع به همۀ عناصر مهم تحقيق، ارائه كند؛ ازجمله پروتكل تحقيق (جمعيت تحقيق، اقدامات، نتايج، منطق آماری (تعيين نوع مداخلات)، روش‌های تصادفی‌سازی و مخفی‌كردن گروه‌های درمانی مختلف) و روش كوركردن (blind) تحقيق. مؤلفان دارای مقالات مروری، بايد در بخشی از مقاله، روش‌های یافتن، انتخاب، استخراج و ساخت داده‌ها را توضيح دهند. اين موارد بايد در خلاصۀ مقاله نيز به اختصار بيان شود.
- واحدهای اندازه‌گيری: باید تمام اندازه‌گيری‌ها، در سيستم متريك (سيستم بين‌المللي واحدها) SI گزارش شود.
- روش‌های آماری: اين روش‌ها، با جزئیات كافي بيان شود تا خواننده بتواند نتايج مقاله را بیازماید. بهتر است نرم‌افزار استفاده‌شده براي تحليل آماری ذکر شود. براي هر يك از متغیّرهای تحقيق، آزمون آماری به‌كار گرفته شده قيد شود. سعی شود از ميانگين، ميانه، انحراف معيار و فواصل اطمينان برای نشان‌دادن نتايج پژوهش استفاده شود. در ابتدای این بخش باید مسائل اخلاقیی که طی انجام پژوهش رعایت شده است، ذکر شود.
يافته‌ها
لازم است نتايج پژوهش، با ترتيب منطقی در متن، جداول و نمودارها، تصاوير و اشكال، بیان شود. در پژوهش‌های تحلیلی و كارآزمايی بالينی، ابتدا به مقايسۀ خصوصيات دو گروه شاهد و مورد (تجربي) پرداخته و سپس، داده‌های پژوهش ذکر شود. داده‌های جدول، نمودارها و تصاوير، در متن تكرار نشود. بهتر است از لغات مبهم و غيرقابل اندازه‌گيری مانند طبيعی، قابل‌ملاحظه، چشمگير و ...، پرهیز شود. همچنين از لغات دارای مفاهيم ويژۀ آماری مانند «تصادفي»، «معني‌دار»، «نمونه»، «همبستگي» و غيره در غير از معنای تكنيكی و به‌صورتي كه در محاوره معمول است، استفاده نشود. روش‌های بررسی، بحث و نتيجه‌گيری، در اين بخش ذکر نشود.
جدول و نمودار
تعداد جداول و نمودارها بايد متناسب با حجم مقاله باشد (به ازای هر 1000 کلمه یک جدول). از ارائۀ جداول و نمودارهايی كه به اطلاعات و داده‌های آنها در متن مقاله به‌طور كامل اشاره شده است، اجتناب شود. هر نمودار، بايد به‌تنهايی، گويا باشد و براي درك مقصود، نياز به مطالعۀ متن نداشته باشد.
جداول و نمودارها بايد دارای عنوان كامل باشد؛ همچنین جداول با نرم‌افزار و با اعداد فارسی تايپ شود و برای رسم نمودارها از نرم‌افزارهايی چون Excel استفاده شود. در نمودارها، عنوان محورهای افقي و عمودي و همچنين مقياس آنها درج شود.
عكس
فايل عكس‌های مقاله بايد با كيفيت تصوير (resolution) حداقل dpi 300 تهيه شود. فايل عكس بايد دارای مشخصات عنوان مقاله، نام نويسندۀ اول و شمارۀ عكس باشد. در صورت لزوم، با استفاده از علامت فلش، جهت قرارگيری صحيح عكس مشخص شود. دربارۀ عکس‌هايی كه از بيماران تهيه شده، پوشاندن بخش‌هايی از عكس كه هويت بيمار را نشان می‌دهد، الزامی است.
- درصورتي‌كه جدول، نمودار و يا عكس، از قبل منتشر شده است، به‌جز دربارۀ اسناد عمومی، لازم است اجازۀ كتبی مؤلف يا ناشر مربوط نيز گرفته شود.
بحث
در نخستین پاراگراف اين بخش، باید يافته‌های مهمی كه به پرسش‌های تحقيق پاسخ داده است، بیان شود. بر جنبه‌های مهم و تازۀ تحقيق و نتيجه‌گيری حاصل از آن تأكيد شود. داده‌ها يا مطالب ديگر متعلق به بخش مقدمه يا نتايج، تكرار نشود. در قسمت بحث، تعابير يافته‌ها و محدوديت آنها بيان شود. مشاهدات، به تحقيق‌های مرتبط ديگر، ارتباط داده شود و علل تفاوت با يافته‌های ديگران نیز تحليل شود. نتيجه‌گيری، با اهداف تحقيق مرتبط شود؛ اما از اظهارات نامشخص و نتيجه‌گيري‌هايی كه داده‌ها كاملاً آنها را پشتيبانی نمی‌كنند، اجتناب شود. فرضيه‌های جديد، در صورت لزوم، بيان و توصيه‌ها در انتهای بحث آورده شود.
قدردانی
در اين بخش، از موارد زير تشکر و قدردانی ميشود:
كمك‌هايی كه شايستۀ ذكر است؛ ولی اين كمك در حد تأليف نيست؛ مثلاً حمايت كلي رئيس بخش، دانشكده، دانشگاه يا مؤسسۀ مربوط.
- كمك‌های فني
- كمك مالی و مواد و ابزار با ذكر ماهيت كمك
- افرادی كه در تهيۀ مقاله، كمك ذهني كرده‌اند ولي كمك آنان در حد تأليف نيست. لازم است از اين افراد نام برده شود و دربارۀ فعاليت و كمكشان توضيح داده شود؛ برای مثال: مشاور علمی، ويراستار، نقدكنندۀ پيش‌نويس تحقيق، گردآورندۀ داده‌ها، شركت‌كنندگان در آزمون باليني و ... .
- روابط بين مؤلفان، شركت‌ها و مؤسسات، ذكر شود؛ زيرا ذكرنکردن آنها ممكن است موجب ايجاد تعارض در منافع شود.
- درصورتي‌كه مقاله حاصل اجرای طرح تحقيقاتی مصوب است و بودجۀ آن را سازمان يا مركز خاصی تأمين کرده باشد، لازم است شمارۀ طرح تحقيقاتی و نام مركز تأمين‌كنندۀ بودجۀ طرح، قيد شود.
فهرست منابع
منابع باید با نظم و ترتيب متوالی به‌ترتيب اشاره در متن، شماره‌گذاری شود (شيوۀ ونكوور). توجه خاص به نقطه‌گذاری و فاصله‌گذاری بين كلمات و حروف در هنگام تهيۀ فهرست منابع، ضروری است. درصورتي‌كه فقط از خلاصۀ مقاله استفاده شده باشد، كلمۀ «abstract» در انتهای منبع درج شود. لازم است فهرست منابع، با دقت کامل مطابق با الگوی مثال‌های ذیل تهيه شود:
مقاله
مقالۀ انگليسی:
1. Kemper KJ, Mo X, Khayat R. Are Mindfulness and Self-compassion Associated with Sleep and Resilience in Health Professionals? The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2015;21(8):496-503.
توضيح: اگر تعداد نويسندگان مقاله، كمتر از شش نفر باشد، نام همۀ نويسندگان اعلام شود. اگر تعداد آنها بيش از شش نفر باشد، پس از درج نام نويسندۀ ششم، از عبارت et al. (به معني «و دیگران») استفاده شود.
مقالۀ فارسی:
لازم است با مراجعه به چكيدۀ انگليسی مقالۀ فارسی، مشخصات مقاله، مشابه مثال زیر، به انگليسی درج شود. در انتهای مشخصات مقاله، در داخل پرانتز، عبارت (Full Text in Persian) درج شود.
1. Boroumand A. Chronic pain, pain self-efficacy and suicidal ideation: The moderating role of pain self-efficacy on relation between depression and suicidal ideation in chronic pain patients. Journal of Fundamentals of Mental Health. 2012;14(54):63-152. (Full Text in Persian)
مقالۀ غيرانگليسی و غيرفارسی:
1. Ryder TE, Haukeland EA, Solhaug JH. Bilateral Infrapatellar Seneruptur Hostidligere Frisk Kvinne. Tidsskr nor Laegeforen 1996; 116:41-2.
سازمان در قالب مؤلف:
1. The Cardiac Society of Australia and New Zealand. Clinical Exercise Stress Testing. Safety and Performance Guidelines. Med J Aust 1996; 4-282(5)164.
در صورتی كه هيچ مؤلفی ذكر نشده باشد:
1. Cancer in South Africa [editorial]. S Afr Med J 1994; 84:15.
ضميمۀ مجله:
1. Shen HM, Zhang QF. Risk Assessment of Nickel Carcinogenicity and Occupational Lung Cancer. Environ Health Perspect 1994; 102 Suppl 1:275-82.
مقالۀ چاپ‌شده در كتابچۀ خلاصۀ مقالات كنفرانس:
1. Kimura J, Shibasaki H, editors. Recent Advances in Clinical Neurophysiology.proceedings of the 10th International Congress of EMG and Clinical Neurophysiology; 1995 Oct 15-19; Kyoto, Japan. Amsterdam: Elsevier; 1996.
كتاب
كتاب انگليسی:
1. Kunst A, Mackenbach J. Measuring socioeconomic inequalities in health, Copenhagen: WHO Regional office for Europe, (1995); IQsh-59.
توضيح: اگر تعداد نويسندگان كتاب، كمتر از شش نفر باشد، نام همۀ نويسندگان اعلام شود. اگر تعداد آنان بيش از شش نفر باشد، پس از درج نام نويسندۀ ششم، از عبارت etal. (به معني «و دیگران») استفاده شود.
يك فصل از كتاب انگليسی:
1. Philips SJ, Whisnant JP. Hypertension and Stroke. In: Laragh JH, Brenner BM, editors. Hypertension: Pathophysiology, Ddiagnosis, and Mmanagement. 2nd ed. New York: Raven Press; 1995. P.465-78.
كتاب فارسی:
مشخصات كتاب‌های فارسی نيز مشابه مثال فوق، به انگليسی درج شود (به‌طور معمول، مشخصات انگليسی كتاب‌های فارسی، در پشت جلد كتاب درج ميشود). در انتهای مشخصات كتاب، در داخل پرانتز، عبارت (Full Text in Persian) درج شود.
پايان‌نامه
پايان‌نامۀ انگليسی:
1. Kaplan Sj. Post-hospital Home Health Care: the Elderly Access and Utilization (Dissertation). St Louis (MO): Washington University; 1995.
پايان‌نامۀ فارسی:
لازم است مشخصات پايان‌نامۀ فارسی، مشابه مثال زیر، به انگليسی درج شود. در انتهای مشخصات پايان‌نامه، در داخل پرانتز، عبارت (Full Text in Persian) درج شود.
1. Sabri S, Pour Tahmasebi S, Tajvar A. Barresi-ye Rabeteh-ye bein Eltezam Amali be Namaz ba Salamat-e Ravini va Hoviat-Yabi-ye Daneshjooyan-e Daneshgah-e Azad-e Ardebil. Khorasgan: Daneshgah Azad Eslami, Vahed Khorasgan; 2011. (Full Text in Persian)
منابع الكترونيك
1. Morse SS. Factors in the Emergence of Infectious Diseases. Emerg Infec Dis [Internet]. 1995 Jan-Mar [cited 2007Jun 5]; 1(1): [24 screens .[Available from: http://www.cdc.gov/ncidod/EID/eid.htm
برنامه يا نرم‌افزار كامپيوتری
1. Hemodynamics III: the Ups and Downs of Hemodynamics [computer program]. Version 2.2. Orlando (FL): Computerized Educational Systems; 1993.
برای كسب اطلاعات بيشتر دربارۀ نحوۀ استناد به انواع منابع دیگر، به آدرس اينترنتی ذیل مراجعه کنید:
http://www.nlm.nih.gov/bsd/uniform_requirements.html
نکات مهم:
علاقه‌مندان برای چاپ مقالۀ خود در اين مجله، لازم است موارد ذيل را به دقت مطالعه و در نگارش مقاله رعايت کنند. پذيرش مقدماتی مقاله به رعايت دقيق اين موازين منوط خواهد بود.
* چنانچه مقالۀ ارسالی، از ساختار مندرج در اين دستورالعمل به‌طور كامل تبعيت نکند، قبل از داوری، به نويسنده بازگردانده خواهد شد تا پس از مطابقت متن مقاله با اين ساختار، دوباره ارسال و بررسي شود.
* هيئت تحريريه در پذيرش، رد، ويرايش و خلاصه‌كردن مقالات، آزاد است.
- مقاله با استفاده از نرم‌افزار Microsoft Word و با قلم 12 BNazanin تايپ و فايل آن به‌همراه فرم تكميل‌شدۀ «موافقت‌نامۀ واگذاری حق چاپ و نشر مقاله»، به دفتر نشريه ارسال شود. اين فرم را می‌توان از وب‌سايت نشريه دريافت، يا از فرم مندرج در شماره‌های منتشرشدۀ مجله، كپی کرد. در غير اين صورت، از طريق تلفن و يا رایانامه با دفتر مجله تماس گرفته شود تا فرم برای شما ارسال شود. درضمن یک فایل بدون نام و نشانی نویسندگان و متن تشکر و قدردانی آماده و به همراه فایل اصلی به آدرس مجله ارسال شود. همچنین ارسال source جداول و نمودارها در برنامه‌های Spss و Excel نیز الزامی است.
- دفتر مجله، پس از دريافت مقاله، اعلام وصول مقاله را به‌همراه شمارۀ ثبت آن اعلام خواهد کرد. پس از ارزيابی‌های اوليه، مقاله، برای داوران مجله ارسال خواهد شد. پس از تصمیم‌گیری نهايی و تأييد، مقاله در نوبت چاپ قرار می‌گیرد و موضوع كتباً به اطلاع نويسندۀ مسئول مكاتبات خواهد رسيد.
- پس از ويرايش نهايی مقاله، نسخۀ آماده‌شده برای چاپ، به نويسندۀ مسئول مكاتبات مقاله ارسال می‌شود تا پس از مطالعه و تأييد وی، مراحل چاپ مقاله طی شود. نويسندۀ مسئول مكاتبات موظف است هرگونه اشتباه موجود در نسخۀ نهايی مقاله را باسرعت به دفتر مجله اعلام کند تا نسبت به رفع اشكال در نسخۀ نهايی آن اقدام شود.
- پس از چاپ مقاله، كليۀ مستندات مربوط به مقاله، قبل از امحا، به‌مدت شش ماه در دفتر مجله نگهداری خواهد شد.