مقالات پژوهشی اصیل


اثربخشی برنامه دلبستگی محور بر حساسیت مادرانه و ظرفیت تأملی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی: یک مطالعه راهنما

مهرنوش اخلاقی, سجاد امینی‌منش, محبوبه چین آوه, علی‌محمد رضایی (##default.groups.name.author##)

سلامت اجتماعی, دوره 12 شماره 1, 2 ژوئیهٔ 2025, صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/ch.v12i1.31827

زمینه و هدف: دشواری های پرورش فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی، موجب استرس والدین می شود. استرس والدین و مهارت ضعیف کودک در برقراری ارتباط می تواند منجر به تخریب تعامل والد- کودک شده و حساسیت مادر به نیازهای کودک را کاهش دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه دلبستگی محور بر حساسیت مادرانه و ظرفیت تأملی مادرانِ دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی انجام شد.

روش و مواد: این مطالعه با طرح شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه با مشارکت 40 مادر (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه گواه) دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی مراجعه کننده به مراکز خدمات مشاوره و روانشناختی وابسته به سازمان بهزیستی تهران با روش نمونه گیری در دسترس انجام شد. داده ها با استفاده از مقیاس‌های ظرفیت تأملی والدین و حساسیت مادرانه جمع آوری شد. گروه آزمایش هشت جلسه دو ساعته برنامه دلبستگی محور را دریافت نمودند، درحالی‌که گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-25 و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: در گروه آزمایش، میانگین (انحراف معیار) از نمرات متغیر حساسیت مادرانه در زیرمقیاس حساسیت از (3/4) 2/24 در پیش آزمون به (4/7) 35 در مرحله پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). نمره دسترس پذیری از (6) 6/21 در پیش آزمون به (6/7) 7/28 در پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). اما در زیر مقیاس تعارض و سردرگمی، از (2/6) 4/25 در مرحله پیش آزمون به (5/2) 1/28 در مرحله پس آزمون رسید که تفاوت معنی دار نداشت. در متغیر ظرفیت تأملی مادران میانگین (انحراف معیار) نمره پیش ذهن سازی از (3/4) 3/34 در پیش آزمون به (8/3) 8/21 در پس آزمون کاهش یافت (001/0>P). اطمینان از وضعیت روانی از (8/4) 5/12 در پیش آزمون به (2/3) 8/22 در پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). همچنین علاقه مندی درباره وضعیت روانی از (3/3) 5/15 در پیش آزمون به (7/2) 3/22 در مرحله پس آزمون افزایش یافت(001/0>P). در هیچ کدام از دو متغیر تفاوتی بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه گواه وجود نداشت.

نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد مداخله دلبستگی محور موجب بهبود حساسیت مادرانه و ظرفیت تاملی در مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی می شود.

رابطه حس انسجام و تاب آوری با میانجیگری تحمل ابهام در دانشجویان

ساره نجفی, جواد عینی پور (##default.groups.name.author##)

سلامت اجتماعی, دوره 12 شماره 1, 2 ژوئیهٔ 2025, صفحه 12-20
https://doi.org/10.22037/ch.v12i1.31819

زمینه و هدف: تاب آوری یکی از ویژگی‌های ضروری برای دانشجویان است و احساس انسجام و تحمل ابهام از جمله متغیرهایی هستند که ارتباط تنگاتنگی با تاب آوری و سلامت روان افراد دارند. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه حس انسجام و تاب آوری با میانجیگری تحمل ابهام در دانشجویان انجام شد.

روش و مواد: این مطالعه به روش توصیفی از نوع همبستگی و تحلیل مسیر انجام شد. تعداد 351 نفر از دانشجویان کارشناس ارشد رشته روانشناسی دانشگاه آزاد تهران مرکزی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه ای در این مطالعه مشارکت داشتند. داده­ها با استفاده از پرسشنامه های حس انسجام Antonovsky، تاب آوری Conner-Davidson، تحمل ابهام Weden و همکاران جمع آوری و با استفاده از نرم افزار JMP Pro-17و ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند.

یافته ها: ضریب همبستگی پیرسون بین حس انسجام و تحمل ابهام 16/0 و بین تحمل ابهام و تاب آوری 11/0 بود. ضرایب مسیر مستقیم بین حس انسجام و تحمل ابهام مثبت و معنی دار (ß=0.034, P=0.001) و بین تحمل ابهام و تاب آوری در دانشجویان مثبت و معنی دار بود(ß=1.343, P=0.02). همچنین تحمل ابهام از مسیر غیرمستقیم در رابطه بین حس انسجام و تاب آوری نقش میانجی داشت ((ß=0.05, P<0.05.

نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد که حس انسجام از طریق افزایش تحمل ابهام منجر به افزایش تاب آوری دانشجویان شد.

بار سرطان‌های دستگاه‌ تنفسی در ایران در سال 2021

فاطمه کشمیر, علی اصغر کلاهی (##default.groups.name.author##)

سلامت اجتماعی, دوره 12 شماره 1, 2 ژوئیهٔ 2025, صفحه 21-34
https://doi.org/10.22037/ch.v12i1.31744

زمینه و هدف: هزینه های مراقبت از سرطان‌های تراشه، برونش و ریه در حال افزایش است. بنابراین بروزسانی داده های سرطان‌های تراشه، برونش و ریه برای برنامه ریزی و مدیریت ارایه خدمات پیشگیری درمانی ضروری است. در این مطالعه میزان های بروز، شیوع، مرگ استاندارد شده سنی، سال های از دست رفته، ناتوانی و سال های زندگی تعدیل شده با ناتوانی به علت سرطان های تراشه، برونش و ریه و نازوفارنکس در سال 2021 در ایران بر حسب جنس و استان گزارش می شود. همچنین برای تعیین آمار ایران با کشورهای منطقه و جهان مورد مقایسه قرار می گیرد. از آنجائیکه مقالات منتشر شده GBD در دسترس مخاطبان خاص از جمله سیاستگذاران رشته های غیر علوم پزشکی و مخاطبان عام رشته های دیگر قرار نمی گیرد و اکثر مخاطبین فارسی زبان توانایی استفاده از آن مقالات را ندارند، این مقاله به زبان فارسی منتشر می شود.

روش و مواد: داده های این مطالعه از GBD سال 2021 استخراج شده است. داده های مربوط به سرطان‌های تراشه، برونش و ریه و سرطان‌های نازوفارنکس استخراج شده و میزان بروز، شیوع و مرگ استاندارد شده سنی کشور ایران و استان ها به تفکیک جنس و همچنین داده های مربوط به کشورهای منطقه و جهان استخراج و شاخص های محاسبه شده برای مقایسه آمار ایران استخراج شد. میزان های بروز، شیوع و مرگ استاندارد شده سنی، سال‌های زندگی با ناتوانی به علت بیماریYears Lived with Disability (YLDs)، سال های از دست رفته زندگی به علت بیماریYears of life lost  (YLLs)، سال‌های زندگی تعدیل‌شده با ناتوانیDisability-Adjusted Life Years  (DALY) و شاخص اجتماعی جمعیتی (SDI) Socio‐demographic Index محاسبه شده و بر حسب جنس و استان گزارش می شود. فواصل عدم قطعیت uncertainty intervals (UI) 95٪ برای همه تخمین‌های نهایی به عنوان مقادیر صدک‌های 5/2 و 5/97 قابل محاسبه می باشد.

یافته ها: میزان بروز، شیوع و مرگ استاندارد شده سنی به علت سرطان‌های تراشه، برونش و ریه در سال 2021 در ایران به ترتیب برابر 7/9، 7/9 و 6/10 در هر100.000 نفر جمعیت می باشد. میزان بروز، شیوع و مرگ در مردان حدود 2/2 برابر بیشتر از زنان می‌باشد. به‌طورکلی میزان بروز، شیوع و مرگ و به تبع آنها سال‌های از دست رفته، سال‌های زندگی با ناتوانی به علت سرطان‌های تراشه، برونش و ریه در ایران نسبت به منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا و جهان پائین‌تر می‌باشد. استان آذربایجان‌غربی با بیشترین میزان مرگ روبرو بوده و بعد از آن استان‌های کرمان و اردبیل قرار دارد. کمترین میزان مرگ نیز در استان هرمزگان دیده می‌شود. در مجموع میزان مرگ در مردان در جهان، منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا و ایران و همچنین استان‌ها بالاتر از زنان می‌باشد. میزان بروز، شیوع و مرگ استاندارد شده سنی به علت سرطان‌های نازوفارنکس در سال 2021 در ایران به ترتیب برابر 16/0، 56/0 و 14/0 در هر100.000 نفر جمعیت می باشد. به‌طور‌کلی همانند سرطان‌های تراشه، برونش و ریه میزان بروز، شیوع و مرگ و به تبع آنها سال‌های از دست‌رفته، سال‌های زندگی با ناتوانی به علت سرطان‌های نازوفارنکس در ایران نسبت به منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا و جهان پائین‎تر می باشد.

نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد که هرچند بروز سرطان‌های تراشه، برونش و ریه در ایران نسبت به منطقه مدیترانه شرقی و شمال آفریقا و جهان پائین‌تر می‌باشد. ولی در حالی‌که میزان مرگ و میر و DALYs استاندارد شده سنی در جهان حال کاهش است، در ایران روند افزایشی در بروز، مرگ و میر و نرخ DALYs مشاهده می شود.