اثربخشی برنامه دلبستگی محور بر حساسیت مادرانه و ظرفیت تأملی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی: یک مطالعه راهنما
سلامت اجتماعی,
دوره 12 شماره 1,
2 ژوئیهٔ 2025,
صفحه 1-11
https://doi.org/10.22037/ch.v12i1.31827
زمینه و هدف: دشواری های پرورش فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی، موجب استرس والدین می شود. استرس والدین و مهارت ضعیف کودک در برقراری ارتباط می تواند منجر به تخریب تعامل والد- کودک شده و حساسیت مادر به نیازهای کودک را کاهش دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه دلبستگی محور بر حساسیت مادرانه و ظرفیت تأملی مادرانِ دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی انجام شد.
روش و مواد: این مطالعه با طرح شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه با مشارکت 40 مادر (20 نفر گروه آزمایش و 20 نفر گروه گواه) دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش فعالی مراجعه کننده به مراکز خدمات مشاوره و روانشناختی وابسته به سازمان بهزیستی تهران با روش نمونه گیری در دسترس انجام شد. داده ها با استفاده از مقیاسهای ظرفیت تأملی والدین و حساسیت مادرانه جمع آوری شد. گروه آزمایش هشت جلسه دو ساعته برنامه دلبستگی محور را دریافت نمودند، درحالیکه گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-25 و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: در گروه آزمایش، میانگین (انحراف معیار) از نمرات متغیر حساسیت مادرانه در زیرمقیاس حساسیت از (3/4) 2/24 در پیش آزمون به (4/7) 35 در مرحله پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). نمره دسترس پذیری از (6) 6/21 در پیش آزمون به (6/7) 7/28 در پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). اما در زیر مقیاس تعارض و سردرگمی، از (2/6) 4/25 در مرحله پیش آزمون به (5/2) 1/28 در مرحله پس آزمون رسید که تفاوت معنی دار نداشت. در متغیر ظرفیت تأملی مادران میانگین (انحراف معیار) نمره پیش ذهن سازی از (3/4) 3/34 در پیش آزمون به (8/3) 8/21 در پس آزمون کاهش یافت (001/0>P). اطمینان از وضعیت روانی از (8/4) 5/12 در پیش آزمون به (2/3) 8/22 در پس آزمون افزایش یافت (001/0>P). همچنین علاقه مندی درباره وضعیت روانی از (3/3) 5/15 در پیش آزمون به (7/2) 3/22 در مرحله پس آزمون افزایش یافت(001/0>P). در هیچ کدام از دو متغیر تفاوتی بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه گواه وجود نداشت.
نتیجهگیری: مطالعه نشان داد مداخله دلبستگی محور موجب بهبود حساسیت مادرانه و ظرفیت تاملی در مادران دارای کودک مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی می شود.