بررسی عملکرد اتباع روسیه در زمینه پزشکی نوین در مشهد (1889-1945 م./ 1306-1325 ق.)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 6 شماره 18 (1393),
30 August 2017
,
صفحه 123-149
https://doi.org/10.22037/mhj.v6i18.9850
چکیده
با گشایش کنسولگری روسیه در مشهد، یکی از اقدامات سرکنسولها، توجه به مسائل بهداشی و پزشکی در مناطق تحت نفوذشان بود. شهر مشهد به واسطه موقعیت راهبردی و وجود اتباع روسی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. ایجاد درمانگاه، بیمارستان و خرید داروهای جدید موجب شده تا زمینههای گذر از پزشکی سنتی فراهم شده و تلاش نمایند تا زمینههای پزشکی نوین در مشهد به وجود آید. خدمات پزشکی روسها را میتوان در دو محور درمانی و بهداشتی مورد بررسی قرار داد. نخست ایجاد بیمارستان، تأسیس داروخانه و خرید دارو. دوم جلوگیری از بیماریهای طاعون، تیفوس و اقدامات پزشکان روسی.
در این مقاله تلاش میشود ضمن بررسی خدمات پزشکی روسها در مشهد، به زمینههای پزشکی نوین پرداخته شود.
- روسیه، کنسولگری، بیمارستان، پزشکان، مشهد
ارجاع به مقاله
مراجع
اتحادیه، م. ملکزاده، ا. (1388 ش.). بهداشت و اقدامات خیریه بهداشتی در دوره رضاشاه. تاریخ اسلام و ایران. شماره سوم، ص 6.
آذری خاکستر، غ-ر. خانیزاده، م. (1392 ش.). اسناد فروش برق مشهد به ارتش سرخ و امتناع دولت روسیه از پرداخت مالیات. پیام بهارستان. دوره دوم، سال پنجم، شماره نوزدهم، ص 379.
آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد آستان قدس رضوی، مصاحبه با احمد عباسی، 19/12/1388.
آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد آستان قدس رضوی، مصاحبه با دکتر مهدی فضلینژاد، 9/5/1384.
آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد آستان قدس رضوی، مصاحبه با محمد زمردی، 22/1/1389.
آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت اسناد آستان قدس رضوی، مصاحبه با محمدمهدی باروحی، 25/1/1389.
آرشیو تاریخ شفای مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی، مصاحبه با حبیباله کامرانپور، 8/12/1385.
اسناد موجود در مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی.
الهی، ح. (1382 ش.). احزاب و سازمانهای سیاسی در خراسان (در سالهای 1320 تا 1332). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، ص 164.
بهشتیسرشت، م. محمدپور، م. یوسفی، غ-ر. (1392 ش.). تبعات اجتماعی اسکان مهاجران لهستانی در ایران، طی جنگ جهانی دوم بر پایه اسناد. گنجینه اسناد. سال بیست و سوم، شماره چهل و نهم و پنجاهم، ص 40.
خادمیان، ک. (1380 ش.). فرهنگ جغرافیایی ایران خراسان. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی، ص 966.
رامیننژاد، ر. (1390 ش.). تاریخ لشکر خراسان (از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی). مشهد: آهنگ قلم، جلد اول، ص 160.
رایت، س. (1383 ش.). انگلیسیان در ایران. مترجم غلامحسین صدری افشار. تهران: اختران، ص 117.
رمضانی، ح-ر. (1385 ش.). کنسولگریهای خارجی در خراسان: نگاهی به فعالیتهای کنسولگریهای خارجی در خراسان در سالهای 24-1320. زمانه. سال پنجم، شماره چهل و سوم، ص 30.
روزنامه اخبار تازه روز، دوشنبه 16 خرداد 1322 مطابق با 7 ژوئن1942.
روزنامه آفتاب شرق، یکشنبه 6/11/1325.
روزنامه خراسان، شماره 3285، سال دوازدهم.
روزنامه شهامت، دوشنبه 8/11/1318.
روزنامه طوس، شماره 1341.
شاهدی، م. (1381 ش.). تاریخ بانگ استقراضی روس در ایران: نگاهی گذرا به روند همکاریهای بانکی ایران و روس. تهران: وزارت امورخارجه، صص 123 و 858.
شاهینفر، م. (1382 ش.). خاطرات پزشکی در مشهد. مشهد: سنبله، ص 85.
صادقي باجگيران، هـ. (1388 ش.). مرزداران دامنه کيسمار (روايتي از کردهاي شمال خراسان). مشهد: واسع، ص 595.
طاهرنیا، ب. (1376 ش.). مشهد از نگاه سیاحان از 1600 تا 1914 میلادی. با تکیه بر منابع ترجمهشده به فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی، ص 205.
قاضیها، ف. (1380 ش.). اسناد روابط ایران و روسیه از دوره ناصرالدینشاه تا سقوط قاجاریه 1344-1267 قمری. تهران: وزارت امورخارجه، ص 305.
کرزن، ج-ن. (1373 ش.). ایران و قضیه ایران. ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ص 237.
گروته، هـ. (1369 ش.). سفرنامه گروته. ترجمه مجید جلیلوند رضایی. تهران: مرکز، ص 323.
------. (1325 ش.). گشایش بیمارستان شوروی در مشهد، نامه پزشکان، شماره 18 و 19.
گنجبخش زمانی، م. (1386 ش.). استفاده ابزاری انگلستان و روسیه از توسعه پزشکی و بهداشتی در ایران دوره قاجاریه برای بسط نفوذ سیاسی و اقتصادی. فصلنامه تاریخ پزشکی. سال دوم، شماره چهارم، ص 182.
لنزوسکی، ج. (1353 ش.). رقابت روسیه و غرب در ایران. ترجمه اسماعیل رایین. تهران: جاویدان، ص 217.
متولی حقیقی، ی. (1390 ش.). نارضایتی مردم از تأسیس کنسولگریهای روسیه و انگلیس در مشهد دوره ناصری خراسان. روزنامه خراسان. ص 6.
مجیدفیاض، ع-م. (1381 ش.). از باغ قصر تا قصر آرزوها (خاطرات سیاسی یک عضو سابق حزب توده). تهران: کویر، صص 7-125.
مرادی، م. صاحبکاران، م. (91-1390 ش.). کنسولگری بریتانیا در خراسان و نقش آن در گسترش نفوذ انگلیسیها در جنوب شرق ایران. فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان. شماره بیست و دوم و بیست و سوم، ص 119.
مصاحبه با پايبست، 4/6/1388.
مهدوی دامغانی، ا. (1372 ش.). نامهای از مرحوم دکتر غنی به استاد و پیر معظم و شیخش در مشهد. ایرانشناسی. شماره بیستم، ص 742.
میرزاصالح، غ-ح. (1366 ش.). جنبش کلنل محمدتقیخان پسیان بنابر گزارشهای کنسولگری انگلیس در مشهد. تهران: نشر تاریخ ایران، ص 127.
نجفزاده، ع. (1392 ش.). گروههای مهاجر به مشهد از صفویه تاکنون. مشهد: مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد، ص 46.
نجفزاده، ع. (1392 ش.). مهاجران روسی در فریمان. ماه تاریخ و جغرافیا. شماره صد و هشتاد و ششم، ص 19.
نجفزاده، ع. خلیفه، م. (1389 ش.). تأسیس شهبندری ترکیه در مشهد و نقش محمد سامی بیک در اتحاد سهگانه ایران ـ ترکیه و افغانستان. مجله تاریخ ایران. ص 138.
هاشميان، ا. (1379 ش.). تحولات فرهنگي ايران در دوره قاجاريه و مدرسه دارالفنون. تهران: مؤسسه جغرافيايي و کارتوگرافي سحاب، ص 301.
- چکیده مشاهده شده: 476 بار
- PDF دانلود شده: 350 بار